Filipinler'de Barış Sürecinin Mimarı Türkiye

Asya Pasifik bölgesinde yer alan ülkelerden Filipinler'de, hükümet ile Moro İslami Kurtuluş Cephesi arasında yürütülen barış sürecinin en önemli mimarı olarak, Türkiye görülüyor.

Dışişleri Bakanlığı Asya Pasifik Genel Müdürü Ersin Erçin, Moro İslami Kurtuluş Cephesi ile Filipinli hükümet arasında yürütülen barış sürecine ilişkin gazetecilere bilgi verdi.

Erçin'in verdiği bilgiye göre, Filipinler'in güney batısındaki Palawan ve Mindanao adaları ile Sulu Takımadaları'nda 5 milyona yakın Müslüman nüfus yaşıyor.

Yaklaşık 100 milyon nüfusa sahip Filipinler'in yüzde 5'ini oluşturan Müslümanlar, 1946'da, bölgenin ABD'den bağımsızlığını kazanmasının ardından yönetimle ilgili sıkıntı yaşamaya başladı.

Ülkedeki Müslüman halktan bir grup, yönetimle yaşadığı anlaşmazlıklar üzerine haklarını korumak amacıyla 1969'da Moro Ulusal Kurtuluş Cephesi'ni kurdu.

Bağımsızlık için silahlanan söz konusu örgüt ile Filipinler Hükümeti arasında, 1976 yılında Trablus Anlaşması imzalandı, ancak anlaşmayla öngörülen kısmi özerkliği tam bağımsızlık hedefinden sapma olarak değerlendiren bir gurup Müslüman, bu oluşumdan ayrılarak 1977 yılında Moro İslami Kurtuluş Cephesi'ni kurdu.

Daha sonra, 1990'da, Mindano Özerk Bölgesi kurulurken, 1996'da da bölgenin siyasi yapısı ve yasal çerçevesinin belirlendiği bir nihai barış anlaşması imzalandı. Bu anlaşmayla halk desteğini artıran Moro İslami Kurtuluş Cephesi ile Filipinler Hükümeti arasında 1997 yılında barış müzakere süreci başlatıldı.

-Türkiye, her iki tarafın daveti üzerine sürece dahil oldu

Barış süreci kapsamında, 2009'da, "uluslararası temas grubu" kurulurken, Türkiye hem Filipinler Hükümeti hem de Moro İslami Kurtuluş Cephesi'nin talebi üzerine bu grubu dahil oldu.

İngiltere, Japonya ve Suudi Arabistan'ın da yer aldığı temas grubunda, Türkiye'nin, her iki tarafın da en çok umut bağladığı ülke olarak görüldüğü belirtiliyor.

Dışişleri Bakanlığı Asya Pasifik Genel Müdürü Ersin Erçin, söz konusu temas grubunun katkısıyla sürdürülen müzakere sonucunda, 15 Ekim 2012'de, Filipinler Hükümeti ile Moro İslami Kurtuluş Cephesi arasında Bangsamoro Anlaşması'nın imzalandığını anımsatarak, şunları kaydetti:

"Bu anlaşma, 2016'da yapılacak seçimlerle kurulacak Bangsamoro Siyasi Entitesi'ne ilişkin bir gelecek haritası, yol haritası oluşturuyor. 2016'da bir seçim olacak ve orada bir yol haritası oluşturacak. Bu yıl, 27 Mart 2014'te de bütün erklerin bir araya getirildiği kapsamlı bir anlaşma imzalandı. Bu imza töreninde bizim taraftan Dışişleri Bakan Yardımcımız Naci Koru katılmıştı."

Bangsamoro Siyasi Entite'sinin, yani Müslümanların oluşturacağı yeni yapının anayasasını oluşturacak olan, "Banksomoro Temel Yasası"nın da Kongre'de onay sürecinde olduğunu anlatan Erçin, "Hala bazı sıkıntılar var. Bazı guruplar, bunun geçmesine karşı. Bunun bütünlüğü tehdit ettiğini savunanlar var. Müslümanlardan da bunun yetersiz olduğunu savunanlar var. Biz uluslararası toplum olarak, bu Bangsamoro Temel Yasası'nın bir an önce Kongre'den geçmesini arzu ediyoruz. Gelecek yılın başlarında, 2015 yılının ilk çeyreğinde bunun onaylanması ve yürürlüğe girmesi bekleniyor" diye konuştu.

Banksomoro Temel Yasası'nın onayından sonra, Bangsomoro siyasi birimini oluşturacak vilayetlerde referanduma sunulacağını belirten Erçin, bu süreçte ayrıca Bağımsız Silah Bırakma Organı da kurulduğunu kaydetti.

-Türkiye, silah bırakma organının başkanlığını yapıyor

Moro İslami Kurtuluş Cephesi'nin silah bırakma sürecini denetleyecek olan söz konusu organın başkanlığına da Filipinler Hükümetinin isteği üzerine seçildiğine dikkati çeken Erçin, "Büyükelçi Haydar Berk, kıdemli büyükelçimiz, NATO'daki eski daimi temsilcimizdi, bu organa temsilci olarak atandı ve bu ayın başında yapılan toplantıda bu organın başkanlığına seçildi. Bir de bu organa bir askeri temsilcimiz katılıyor. İşin askeri yönünden anlayan bir askeri temsilcimiz, Haydar Berk'e yardımcı oluyor" şeklinde konuştu.

Uluslararası Bağımsız Silah Bırakma Organı'nın, silah bırakma sürecinin takvimi üzerinde çalışmalarını sürdürdüğünü kaydeden Erçin, "Faaliyetlerin 2016 başında tamamlanması bekleniyor" dedi.

Filipinler'deki barış sürecine, Türkiye'nin katkısının çok büyük takdir gördüğünü dile getiren Erçin, bunun, Başbakan Ahmet Davutoğlu'nun Manila ziyaretinde de en fazla gündeme gelen konular arasında yer aldığını kaydederek, "Sürece olan katkılarımızdan dolayı çok büyük takdir görüyoruz, Filipinler hükümetinden. Sayın  Başbakanımızın, tarihteki ilk başbakan düzeyindeki bu ziyareti sırasında da bugün gün boyunca, buranın Devlet Başkanı tarafından, Türkiye'nin katkılarına duyulan takdir ve şükran, kuvvetli ifadelerle dile getirildi" şeklinde konuştu. - Ankara