Güneydoğu'nun Pamuğu Uluslararası Akrediteye Kavuşacak

AHMET KAPLAN - Diyarbakır'da, GAP Uluslararası Araştırma ve Eğitim Merkezi (UTAEM) bünyesinde hazırlanan ve IPA tarafından finanse edilen projeyle Türkiye'nin ilk uluslararası akrediteye sahip "Lif Kalite Analiz Laboratuvarı" kuruldu.

GAP UTAEM tarafından hazırlanan, program otoritesinin Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı olan, finansının AB Katılım Öncesi Yardım Programı (IPA) Bölgesel Rekabet Edebilirlik Operasyonel Programı'ndan sağlanan "Pamuk Lifi İmalatında Bölgesel Sınai İşbirliği" projesi ile 6 milyon avroya mal olan "GAP Pamuk Lifi Test ve Analiz Laboratuvarı" inşa edildi.

Çırçır işletmelerinden alınan numunelerin uluslararası lif kalite değerlerine göre sınıflandırılmasının ardından sonuçların web ortamında paylaşılması ile uluslararası geçerliliğe sahip bir kimlik kazandırılması hedeflenen bölge pamuğu, alıcı ve satıcı arasında sağlanacak güvenle de ihtilafların ortadan kaldırılması ve pamuğun hak ettiği değerde satılmasının sağlanması hedefleniyor.

GAP UTAEM Müdürü Mehdi Sümerli, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Türkiye'nin pamuk üretiminin yüzde 60'ından fazlasının bölgede gerçekleştirildiğini söyledi.

Pamuğun, pres ve çırçır işletmelerinde sondaj sistemiyle alınan numunelerinin tasnif odalarında göz kararıyla sınıflandırılarak kalitesinin belirlendiğini ifade eden Sümerli, bu şekilde yapılan analizlerin belirli bir standarttan uzak olmasından dolayı beraberinde birçok sıkıntıyı getirdiğini belirtti.

"Bu da alıcı ve satıcı arasında bir güvensizliğe neden oluyor." diyen Sümerli, bu güvensizliği ortadan kaldırmak, daha güvenli bir ortamda uluslararası akredite olmuş bir laboratuvarda kaliteyi tescil ederek o güven ortamını sağlamak amacıyla laboratuvarı kurduklarını kaydetti.

Laboratuvarı pamuk üreticileri, çırçır ve tekstil sektörünün hizmetine sunacaklarını ifade eden Sümerli, "Burası bir 'hakem' laboratuvar konumuna gelecek." dedi.

"Türkiye'de bir ilk olacaktır"

Sümerli, şöyle devam etti:

"Dünyada uluslararası akredite olmuş pamuk lifi kalite analiz laboratuvarı olarak 6 tane var. Bunun 7. Diyarbakır'a kurduk, Türkiye'de bir ilk olacaktır. Şu an da montajlar bitti, test aşamasında. Laboratuvar 2018'de tam olarak faaliyete geçecektir. Laboratuvarda hem bölgedeki çırçır işletmelerinin hem de ülkemizin diğer illerinden gelecek olan pamukları ve hatta diğer ülkelerden de gelecek olan 'hakem' amaçlı pamuk analizlerini yapacağız. Laboratuvarda yapacağımız analizler, uluslararası akredite olmamızdan dolayı uluslararası bir geçerliliği olacaktır. Bütün dünyada bizim sonuçlar geçerli olacaktır."

Projeyi hazırlayan Ziraat Yüksek Mühendisi Şehmus Atakul da 2008'de yaptıkları GAP Çırçır Kümelenme Analizi çalışmasıyla çırçır ve pres işletmelerin sorunlarına yönelik tespitler yaptıklarını ifade etti.

Bu sorunların çözümü için birim olarak 2009 yılında proje hazırlığına giriştiklerini ve bu projeyi Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının program otoritesi olduğu ve AB tarafından desteklenen IPA'ya sunduklarını anlatan Atakul, kabul edilen proje kapsamında laboratuvarı kurduklarını aktardı.

Çırçır işletmelerinde üretilen lifin tam kalitesinin analizlerini yapabilecek uluslararası bir akreditasyona sahip bir laboratuvarın olmadığını tespit ettiklerini belirten Atakul, şöyle devam etti:

"Bu laboratuvar olmadığı için daha çok iplik fabrikalarının elinde bulunan laboratuvarlarda çırçır işletmesi pamukları analiz ediliyordu. Bu da ticarette olumsuz bazı sorunlara neden oluyordu. Bir güven problemi yaşanıyordu. Bu güven problemini aşmak için bu laboratuvarı kurma ihtiyacı duyduk. Buranın analizleri artık nihai analizlerdir. Bu laboratuvarlar, dünyada bulunan prestijli laboratuvarlardır. Laboratuvarımızın inşaatını, ekipmanını, personelini tamamen buna göre dizayn ettik. Laboratuvar sayesinde ticari anlaşmazlıklar, güven problemleri tamamen aşılmış olacak."

Atakul, "Dünyadaki sistem ve piyasanın istediği parametreler neyse ona uygun şekilde analizler yapılacaktır. İplik fabrikalarımızın yıllardan beri arzuladığı ve talep ettiği bir hizmetti. Bu hizmeti de bu laboratuvar sayesinde sağlamış olacağız." ifadelerini kullandı.

"Bölgedeki pamuğa olan güveni artıracak"

Analiz sonuçlarının oluşturacakları web sayfası üzerinden işletmelere iletileceğini belirten Atakul, şöyle konuştu:

"Bu sonuçlara çırçır fabrikalarının sahipleri kendi işletmelerinde üretilen ürünün kalitesini görebilecekler. İplik fabrikaları bu sonuca ulaşabilecekler. Dolayısıyla hangi çırçır işletmesinin elinde ne kadar kalitede ve miktarda pamuk lifi olduğunu hiçbir aracı, komisyoncu olmadan bu sonuçları görecekler. Alım ve satım güvenli bir ortamda akrediteye sahip bir laboratuvarın analiz sonuçlarına göre gerçekleşecek. Bu da bölgedeki pamuğa olan güveni ve rağbeti artıracak. Dolayısıyla üreticilerimiz kaliteli pamuğunu daha yüksek fiyata satma imkanına kavuşacak"

Atakul, sistemle daha önce iplik ve çırçır işletmeleri arasında aracılık yapan ve bundan dolayı belli bir ücret alan komisyonculara da ihtiyaç kalmayacağını belirtti.

Çırçır ve pres fabrikası sahibi Tahsin Ulu ise çiftçiden gerçek değerini bilmeden yılda yaklaşık 7 bin ton pamuk alarak işlediklerini söyledi.

Kalitesini belirlemek için ürünlerini iplik fabrikalarına gönderdiklerini aktaran Ulu, "Malımıza düşük fiyat veriliyor. İplikçilerin önünde elimizi bağlıyoruz. Laboratuvar kurulursa bizimle iplik fabrikalarının arasındaki güvensizlik kalkacak. Laboratuvarda çıkan sonuçlar sayesinde ürünümüzün değerini bileceğiz. Daha rahat bir şekilde satarız. Malımızın kalitesini biliriz." şeklinde konuştu.

Diyarbakır'da faaliyet gösteren iplik fabrikasının müdürü Ekrem Kul da aldıkları pamuğun analizini yapmak için maliyeti yaklaşık 4 milyon lirayı bulan pamuk analiz laboratuvarlarını kurduklarını anlattı.

Küçük ve orta işletmelerin böyle bir yatırımı yapma imkanlarının bulunmadığını anlatan Kurt, laboratuvar sayesinde küçük ve orta işletmelerin bu yatırımı yapmadan güvenli bir şekilde pamuk ihtiyaçlarını karşılayabileceklerini sözlerine ekledi.