Tüik: Orta Ölçekli İşletmelerde Çalışan Başına Katma Değer 173 Bin Tl, Personel Maliyeti İse 68 Bin TL Oldu

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre; orta ölçekli girişimlerde çalışan başına katma değer, 2021 yılında 173 bin TL oldu. Ortalama personel maliyeti ise 68 bin TL olarak ölçüldü.

TÜİK, küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin (KOBİ) 2021 yılına ilişkin istatistiklerini bugün yayınladı. Buna göre; 2021 yılında KOBİ'ler, toplam girişim sayısının yüzde 99,7'sini oluşturdu. Buna karşılık KOBİ'ler, istihdamın yüzde 71'ini, personel maliyetinin yüzde 48,3'ünü, cironun yüzde 44'ünü, üretim değerinin yüzde 37,3'ünü ve faktör maliyetiyle katma değerin yüzde 35,5'ini oluşturdu.

Yıllık 250 kişiden az çalışan istihdam eden ve yıllık net satış hasılatı veya mali bilançosundan herhangi biri 125 milyon TL'yi aşmayan girişimler olarak tanımlanan KOBİ'lere ilişkin veriler şöyle:

"KOBİ'LER EN FAZLA TİCARET SEKTÖRÜNDE FAALİYET GÖSTERDİ: Ekonomik faaliyetlerin istatistiki sınıflamasına göre; 2021 yılında KOBİ'lerin yüzde 36,5'i toptan ve perakende ticaret, motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin onarımı sektöründe faaliyet gösterirken yüzde 14,9'u ulaştırma ve depolama sektöründe, yüzde 12,3'ü ise imalat sanayi sektöründe faaliyet gösterdi.

KOBİ İSTİHDAMI İÇERİSİNDEKİ EN YÜKSEK ORAN TİCARET SEKTÖRÜNDE: 2021 yılına ilişkin olarak; toptan ve perakende ticaret, motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin onarımı faaliyetlerindeki KOBİ istihdamının toplam KOBİ istihdamı içerisindeki oranı yüzde 27,4 olurken personel maliyeti için bu oran yüzde 24,1, ciroda yüzde 54,5, faktör maliyetiyle katma değerde yüzde 25,1 ve üretim değerinde ise yüzde 15,8 oldu.

ORTA ÖLÇEKLİ GİRİŞİMLERDE ÇALIŞAN BAŞINA KATMA DEĞER 173 BİN TL: KOBİ girişimleri için 2009 yılında çalışan başına ortalama katma değer 15 bin TL iken 2021 yılında bu değer 78 bin TL oldu. KOBİ grupları içerisinde 2009 ve 2021 yılları için en yüksek çalışan başına katma değer sırasıyla 29 bin TL ve 173 bin TL ile orta ölçekli girişimlerde gerçekleşirken aynı yıllar için bu değerler, küçük ölçekli girişimler için sırasıyla 19 bin TL ve 86 bin TL, mikro ölçekli girişimler için ise 8 bin TL ve 28 bin TL oldu.

ORTA ÖLÇEKLİ GİRİŞİMLERDE ÇALIŞAN BAŞINA MALİYET 68 BİN TL: 2009 yılında KOBİ girişimleri için çalışan başına ortalama personel maliyeti 8 bin TL iken 2021 yılında bu değer 40 bin TL oldu. KOBİ grupları içerisinde 2009 ve 2021 yılları için en yüksek çalışan başına personel maliyeti sırasıyla 15 bin TL ve 68 bin TL ile orta ölçekli girişimlerde gerçekleşirken aynı yıllar için bu değerler, küçük ölçekli girişimler için sırasıyla 11 bin TL ve 49 bin TL, mikro ölçekli girişimler için ise 4 bin TL ve 21 bin TL oldu.

İMALAT SANAYİİNDEKİ KOBİ'LERİN YÜZDE 55,9'U DÜŞÜK TEKNOLOJİ SINIFINDA ÜRETİM YAPTI: İmalat sanayiindeki KOBİ'ler teknoloji düzeylerine göre sınıflandırıldığında, yüzde 55,9'u düşük teknoloji sınıfında üretim yaparken büyük ölçekli girişimlerde bu oran yüzde 45,9 oldu. KOBİ büyüklük gruplarına göre incelendiğinde; mikro ölçekli girişimlerin yüzde 57'si düşük teknoloji sınıfında üretim yaparken yüzde 31,2'si orta-düşük teknoloji, yüzde 11,2'si orta-yüksek teknoloji ve yüzde 0,6'sı yüksek teknoloji sınıfında üretim yaptı. Buna karşılık, küçük ölçekli girişimlerde bu oranlar sırasıyla yüzde 51,3, yüzde 30,4, yüzde 17,2 ve yüzde 1 iken orta ölçekli girişimlerde yüzde 50,4, yüzde 29,1, yüzde 19 ve yüzde 1,4 oldu.

KOBİLERDE 2021 YILINDA DOĞUM ORANI YÜZDE 16,1 OLDU: 2020 yılında doğan (kurulan) KOBİ girişim sayısının 2020 yılındaki aktif KOBİ girişim sayısına oranı (girişim doğum oranı) yüzde 14,8 ve 2020 yılında doğan KOBİ girişimlerindeki istihdamın 2020 yılındaki aktif KOBİ'lerin toplam istihdamı içerisindeki payı yüzde 7,0 iken 2021 yılında bu oranlar, girişim doğum oranında yüzde 16,1'e, istihdam payında ise yüzde 7,7'ye yükseldi.

EN YÜKSEK DOĞUM ORANI MİKRO ÖLÇEKLİ GİRİŞİMLERDE: KOBİ'lerin 2021 yılında en yüksek doğum oranı yüzde 17,2 ile mikro ölçekli girişimler olurken bunu sırasıyla yüzde 5 ile küçük ölçekli ve yüzde 3,6 ile orta ölçekli girişimler takip etti. Yeni doğan girişimlerin istihdam içerisindeki oranlarında en yüksek oran yüzde 12,9 ile mikro ölçekli girişimler olurken bunu yüzde 3,1 ile küçük ölçekli ve yüzde 1,8 ile orta ölçekli girişimler takip etti.

TOPLAM İHRACATIN YÜZDE 30,4'Ü KOBİ'LERDEN: 2021 yılına ilişkin toplam ihracatın yüzde 30,4'ü, ithalatın ise yüzde 14,7'si KOBİ'ler tarafından yapıldı. Toplam ihracatta mikro ölçekli girişimlerin payı yüzde 2,5 iken küçük ölçekli girişimlerin payı yüzde 10,7, orta ölçekli girişimlerin payı ise yüzde 17,2 oldu. Büyük ölçekli girişimlerin payı ise yüzde 69,6 oldu. KOBİ'lerin ihracatının yüzde 61,3'ü ticaret sektöründe gerçekleşirken yüzde 33,2'si ise sanayi sektöründe yapıldı.

KOBİ'LERİN İTHALATTAKİ PAYI YÜZDE 14,7: 2021 yılı toplam ithalatında mikro ölçekli girişimlerin payı yüzde 0,8, küçük ölçekli girişimlerin payı yüzde 4,4, orta ölçekli girişimlerin payı ise yüzde 9,5 oldu. Büyük ölçekli girişimlerin payı ise yüzde 85,3 oldu. KOBİ'lerin ithalatının yüzde 62,4'ü ticaret sektöründe gerçekleşirken yüzde 31,4'ü ise sanayi sektöründe yapıldı. KOBİ'lerin 2013 yılında 57 milyar dolar olan ihracat değeri, 2021 yılında 68 milyar dolara yükseldi. İthalatta ise 2013 yılında 48 milyar dolar olan değer, 2021 yılında 38 milyar dolara düştü.

KOBİ'LERİN TOPLAM İHRACATININ YÜZDE 47,3'Ü AVRUPA'YA YAPILDI: KOBİ'ler tarafından 2021 yılında yapılan ihracatın yüzde 47,3'ü Avrupa ülkelerine, yüzde 33,7'si Asya ülkelerine yapıldı. KOBİ'ler, ithalatının yüzde 47,4'ünü Asya ülkelerinden, yüzde 42,6'sını Avrupa ülkelerinden yaptı.

KOBİ'LERİN İHRACATININ YÜZDE 90,8'İNİ İMALAT SANAYİİ ÜRÜNLERİ OLUŞTURDU: KOBİ'lerin 2021 yılı ihracatında giyim eşyası sektörünün payı yüzde 12,9, başka yerde sınıflandırılmamış makine ve ekipmanların payı yüzde 10 ve tekstil ürünlerinin payı yüzde 9,1 oldu. KOBİ'lerin 2021 yılı ithalatında ise öne çıkan ürünler, yüzde 16,3 ile kimyasallar ve kimyasal ürünler, yüzde 15,6 ile başka yerde sınıflandırılmamış makine ve ekipmanlar, yüzde 14,6 ile ana metaller ve yüzde 6,4 ile bilgisayarlar ile elektronik ve optik ürünler oldu.

AR-GE HARCAMALARININ YÜZDE 27,1'İ KOBİ'LER TARAFINDAN YAPILDI: Mali ve mali olmayan şirketlerin 2021 yılına ilişkin toplam gayri safi yurtiçi Ar-Ge harcamasının 15 milyar 458 milyon TL'sini KOBİ'ler yaptı. Bu harcama, mali ve mali olmayan şirketler Ar-Ge harcamasının yüzde 27,1'ini oluşturdu. Tam Zaman Eşdeğeri (TZE) cinsinden mali ve mali olmayan şirketlerde toplam 146 bin 735 kişi, Ar-Ge personeli olarak çalıştı. TZE cinsinden bu personelin yüzde 43,6'sı KOBİ'lerde istihdam edildi.

KOBİ'LERİN 513 PATENTİ TESCİL EDİLDİ: 2021 yılında KOBİ'lerin toplam patent başvuru sayısı bin 263 olurken aynı yıl 513 patent tescil edildi. KOBİ ölçeklerinde ise 454 patent başvurusu ile mikro ölçekli girişimler ve 238 patent tescili ile orta ölçekli girişimler ilk sırada yer aldı."