Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun Tasarısı

Gümrük ve Ticaret Bakanı Hayati Yazıcı, Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun Tasarısı'nın Bakanlar Kurulu'nda yapılan müzakereden sonra imzalanıp, Meclise sevk edilen son kanun tasarısı olduğunu bildirdi.

Gümrük ve Ticaret Bakanı Yazıcı, 13 Ağustos 2014 tarihinde TBMM'ye sevk edilen "Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun Tasarısı" ile ilgili basın toplantısı düzenledi. Gümrük ve Ticaret Bakanlığında gerçekleşen toplantıda Yazıcı, "Uzun zamandan beri gündemimizde olan Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun Tasarısı Bakanlar Kurulu'nda yapılan müzakereden sonra imzalanmış ve Meclise sevk edilen son kanun tasarısıdır" diye konuştu.

Perakende sektörünün gelişimine ilişkin Yazıcı, "2002 yılında TÜİK verilerine göre perakende ticaret ciro olarak 35 milyar dolardır. Bu sektör 2011 yılında 182 milyar dolarlık bir ciro büyüklüğüne ulaşmıştır. Perakende sektörü bu hacmiyle ciro bazında ülke ekonomisinin yüzde 15'ine tekabül etmektedir. 2011 yılı itibariyle dünyada perakende ticaretin toplamı 14 trilyon 300 milyar dolardır. Türkiye dünya perakende ticaretiyle kıyaslandığı zaman Türkiye'deki perakende ticaretin hacmi büyüklüğü yüzde 1,2'ye tekabül etmektedir. Ülkemizde 1 milyon 800 bin kişi bu sektörde faaliyette bulunmaktadır. Bu rakam itibariyle Türkiye'de çalışan nüfusun yüzde yaklaşık 16'sı perakende sektöründe bulunmaktadır. 2002-2012 döneminde toptan ve perakende ticaret hizmetleri sektörünün büyümeye katkısı yüzde 14,1 olarak gerçekleşmiştir. Toptan ve perakende ticaret sektörü son 10 yılda yüzde 5,7'lik yıllık ortalama büyüme hızıyla Türkiye'nin en hızlı gelişen sektörlerden birini oluşturmaktadır" şeklinde konuştu.

"28 MADDEDEN OLUŞUYOR"

Ticari faaliyetlerinin niteliği itibariyle tasarının iki başlık altında toplandığını bildiren Yazıcı, "Organize Perakende Ticaret dediğimiz, alışveriş merkezleri, büyük mağazalar, zincir mağazalar, özel yetkili (franchise) işletmeler, bayi işletmeler. Diğer alan ise geleneksel perakende ticaret dediğimiz esnaf ve sanatkar işletmeleriyle diğer işletmeleri kapsamaktadır. Yani ekonomik hayatın tüm alanlarına ilişkin perakende ticari faaliyette bulanan bütününü kapsayan çerçeve kanun tasarısıdır. 28 maddeden oluşuyor" diye konuştu.

"54 KURUM VE KURULUŞUN GÖRÜŞ VE ÖNERİSİ DERLENMİŞ TOPLANMIŞTIR"

Bakan Yazıcı, tasarının temel hedeflerine ilişkin ise "Sektörün gelişmesinin desteklenmesi, kuruluş izinleri, özel markalı ürünler, ödeme süreleri ve çalışma saatleri gibi sorun alanlarına çözüm getirmektedir. Geleneksel perakendecinin korunması hedeflenmektedir. Perakende ticaret sektöründe rekabetin sağlanması, tüketicinin korunması, kayıt dışılığın önlenmesi, verimlilik ve kalitenin arttırılması, sektör içi kesimler arasında dengeli ve sürdürülebilir bir büyüme ortamının tesis edilmesi, sektörün sorunlarının tespiti ve çözümü bu tasarının hedefini, amacını ve konusunu oluşturmaktadır. Bu tasarının çalışma aşamasında pek çok kurum ve kuruluşla interaktif şekilde müzakereler yapılmış sayısal olarak 54 kurum ve kuruluşun görüş ve önerisi derlenmiş toplanmıştır" ifadelerini kullandı.

"PERADENCİLİĞE DAİR KAVRAMLAR MEVZUATIMIZDA İLK KEZ TANIMLANMIŞTIR"

Tasarıyla getirilen yenilikleri Bakan Yazıcı, şöyle sıraladı:

"Peradenciliğe dair kavramlar mevzuatımızda ilk kez tanımlanmıştır. Perakende sektöründe sıklıkla kullanılan alışveriş merkezi, büyük mağaza, özel mağaza, zincir mağaza, bayi gibi kavramlar ilk kez bu tasarı ile tanımlanmaktadır. Perakende Bilgi Sistemi (PERBİS) kurulacak. Böylece bütün iş süreçleri tanımlı ve standart hale getirilecektir. Çok sayıda kamu kurum ve kuruluşlarının yer aldığı iş yeri açılış, faaliyet ve kapanış süreçleri tek kapı üzerinden sonuçlandırılacaktır. PERBİS ile sektöre yönelik sağlıklı güncel verilerin oluşturulması sağlanacaktır. PERBİS ile işyerinin ruhsatlı olup olmadığı denetlenebilecek. Vatandaşlar ikamet ettikleri yerlerde, iş yerlerinin ruhsatlı olup olmadığını ve ruhsata uygun faaliyet gösterip göstermediğini uygulama üzerinden anlık olarak sorgulayabilecek. Böylece insan sağlığını tehdit eden ve merdiven altı olarak tabir edilen ruhsatsız iş yerlerinin faaliyet göstermesinin önüne geçilecek. Tasarıyla üretici ve tedarikçilerden keyfi olarak alınan prim ve bedellerin önüne geçilecek. Bu kural çerçevesinde perakende işletmelerin, satışa konu ürünün talebini doğrudan etkileyen hizmetlerden dolayı üretici veya tedarikçiden, sözleşmede türü ve oranı belirtilmedikçe prim ya da bedel talebinde bulunamayacak. Bedel talepleri sözleşme süresiyle sınırlı olacak."

Küçük ölçekli üretici ve tedarikçilerin markalaşmasının destekleneceğini kaydeden Yazıcı, "Bu çerçevede küçük ölçekli üretici tarafından yurt içinde üretilen ve hızlı tüketim malı niteliği taşıyan ürünlerin üzerinde perakendecinin ad, unvan veya markasının yanı sıra üreticinin ad, unvan ya da markasına da yer verilecektir" dedi.

Kampanyalı satışlar ve alışveriş festivallerinin yasal dayanağa kavuşturulacağını bildiren Yazıcı, "Tüketiciye yönelik haksız uygulamaların önüne geçmek amacıyla kural altına alınan kampanyalı satışlarda süre, iş yeri açılışı, devri, kapanışı, adres veya faaliyet konusu değişiklikler 3 ayı geçemeyecek. Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre tasfiye durumunda bu süre 6 aydır. Yılın belli dönemlerinde, ilçe, il, bölge veya ülke düzeyinde düzenlenen alışveriş festivalleri yasal bir dayanağa kavuşturulacak ve kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları bu festivaller için bütçelerinin belirli bir kısmını ayırabilecek" şeklinde konuştu.

"SATIŞA SUNDUĞU MALLARIN EN AZ YÜZDE 70'İNİN OUTLET ÜRÜN OLMASINA BAĞLI"

"Outlet" ve "fabrika satış mağazası" olarak bilinen sürekli indirimli satışların da kurallara bağlanacağını anlatan Bakan Yazıcı, "Outlet" ibaresinin alışveriş merkezlerince kullanılabilmesinin, içerisindeki işletmelerin tamamının sürekli indirimli satış yapıyor olmasına, işletmelerce kullanılabilmesi ise işletmenin satışa sunduğu malların en az yüzde 70'inin outlet ürün olmasına bağlı olduğunu ifade etti.

Alışveriş merkezlerinde (AVM) ortak kullanım alanları oluşturulacağını belirten Yazıcı," Alışveriş merkezlerinde acil tıbbi müdahale ünitesi, ibadet yeri, bebek bakım odası, çocuk oyun alanı gibi alanların oluşturulmasının zorunlu hale getirilecek" dedi.

Tasarıyla AVM'lerde esnaf ve sanatkarların da faaliyet gösterebilmelerine zemin oluşturulduğunu bildiren Yazıcı, alışveriş merkezlerinde, esnaf ve sanatkar işletmecilerine rayiç bedel üzerinden kiraya verilmek üzere, toplam satış alanının en az yüzde 5'i kadar yer ayrılacağını kaydetti.

Yazıcı, geleneksel, kültürel veya sanatsal değeri olan kaybolmaya yüz tutmuş meslekleri icra edenlere kiraya verilmek üzere alışveriş merkezlerinde toplam satış alanının en az binde 2'si oranında yer ayrılacağını bildirerek, şunları söyledi:

"Hızlı tüketim mallarının satışının yapıldığı büyük ve zincir mağazalarda satış alanlarının en az yüzde 1'ine tekabül edecek şekilde raf alanı, çoğunlukla küçük ölçekli üretici ve tedarikçi işletmelerce üretilen yöresel ürünlerin satışına ayrılacaktır. Böylece bu ürünlerin çok daha kolay bir şekilde müşteriye ulaşabilmesinin önü açılacaktır."

"PERAKENDECİLER KONSEYİ İLE SEKTÖRÜN SORUNLARINA GÜNCEL ÇÖZÜMLER GETİRİLECEK"

Tasarının yasalaşmasıyla oluşturulacak Perakendeciler Konseyi ile sektörün sorunlarına güncel çözümler getirileceğini ifade eden Yazıcı, Konsey'in sektöre yönelik politika oluşturulmasına katkı sağlamak, sorunları tespit etmek, alınacak önlemleri belirlemek ve ilgili kurum ve kuruluşlar arasında işbirliğini sağlamak amaçları çerçevesinde çalışacağını anlattı.

3308 ve 5362 sayılı Kanunlar uyarınca, ustalık belgesi gerektiren meslek dallarındaki esnaf ve sanatkar işletmelerinin iş yeri açılışı sırasında belediyelerce ustalık belgesi istendiğine değinen Yazıcı, "Ancak 5174 sayılı Kanun uyarınca iş yeri açmak isteyen tacirlerden ustalık belgesi istenmemektedir. Yapılan düzenlemeler ile var olan mevzuattan kaynaklı karışıklık sona erecektir" diye konuştu.

Yazıcı, "Türkiye mevzuatında ilk defa emlakçılar ve oto galerileri için bir düzenlemeye kavuşmuş olacaktır. Bütün bu işletmeler bu kanunun omurgasını oluşturan PERBİS üzerinden entegre yapıya kavuşturulacaktır" dedi.

Yazıcı, Bakanlar Kurulu'nda yapılan müzakereler sonrasında söz konusu tasarının TBMM'ye sevk edildiğini bildirdi. - ANKARA