Yeni Hal Yasası Atb'de Konuşuldu

Antalya Ticaret Borsası (ATB) tarafından düzenlenen "Yaş Meyve-Sebze Sektörü Sezona Başlarken" başlıklı sektörel analiz toplantısı, ATB toplantı salonunda yapıldı.

ATB'den yapılan açıklamaya göre, yaş meyve sebze sektörü temsilcilerinin katılımıyla, sektörel sorunların, beklentilerin, taleplerin ve çözüm önerilerinin görüşüldüğü toplantı, ATB Başkanı Ali Çandır, Türkiye Halciler Federasyonu Başkanı Yüksel Tavşan, Dünya Gazetesi Tarım Yazarı Ali Ekber Yıldırım'ın katılımıyla gerçekleşti.

Toplantıda konuşan ATB Başkanı Ali Çandır, enflasyon denince akla yaş meyve sebzenin geldiğini, fiyatı yüksek olan ürünlerde her dönem bir günah keçisinin arandığını kaydetti.

Türkiye Halciler Federasyonu Başkanı Yüksel Tavşan da Ticaret Bakanlığınca hazırlanan ve Cumhurbaşkanlığı'na sunulan "Hal Yasası" taslağıyla ilgili kendilerine sunum yapıldığını ifade etti.

Tavşan, taslağa göre ülke genelinde 175 olan sebze hal sayısının 30'a indirileceğini, ihtiyaca göre de ürün toplama merkezileri oluşturulacağını bildirdi. Hal komisyonculuğunun kaldırılmasını öngören taslakta, isteyen komisyonun işine tüccar olarak devam edeceğini belirten Tavşan, ürünün üretim bölgesinden tasniflenerek ve ambalajlanarak hale getirilmesinin öngörüldüğünü kaydetti.

Tavşan'ın aktardığı bilgiye göre, yap işlet devret modeliyle düzenlenecek haller, bakanlık, yerel yönetimler ve esnafın da hissedar olacağı TOBB'un koordinasyonunda bir konsorsiyuma verilecek. Konsorsiyumda kamunun payı yüzde 51 olursa ihale yapılmayacak, yüzde 51'in altında olursa ihaleye çıkılacak.

"Çoğumuz aileden hal komisyoncusuyuz. Komisyonculuk tüccarlığa döndüğü zaman ne olacağız konusunda boşluk var." diyen Tavşan, tasarının bazı noktalarını desteklediklerini ancak soru işaretine neden olan düzenlemeler olduğunu ifade etti. Sebze ve meyvenin maliyet analizi ile fiyatlandırılan bir ürün olmadığını vurgulayan Tavşan, şöyle devam etti:

"Haller üreticinin ürününün doğru fiyatlandırıldığı yerler. Komisyoncu, üretici adına hareket eden, üreticinin malını paraya çeviren adamdır. Komisyoncunun aldığı komisyon oranı yüzde 8'i üzerine çıkamaz. Bunun yerine bir şey koymadan bu sistemi değiştirmek çok kolay değil. Adı değişebilir, biz de komisyoncu isminden memnun değiliz. Üretici temsilcisi olabilir. Ama tamamen ortadan kaldırmak sistemi üreticinin aleyhine bozar."

Ziraat Odası Başkanı Nazif Alp ise girdi maliyetlerinin yüksekliğinden şikayet ederken, üreticinin ürettiği ürünü kaç liradan satacağını bilmediğini belirtti. Tasarıdan haberdar edilmemelerinden yakınan Alp, komisyonculuğun kaldırılmasına karşı çıktı.

Marketlerin satın alma temsilcileri de genel ciro içerisinde meyve sebze cirosunun yüzde 5-8 civarında olduğunu bildirirken, marketlerin sanıldığı kadar kazanmadığını kaydetti.