İnsan Hayvanat Bahçesi Avrupanın Karanlık Tarihi

İNSAN HAYVANAT BAHÇELERİ

Eskiden,genellikle kralların hayvan koleksiyonları olarak ortaya çıkan hayvanat bahçeleri,insanların,özellikle de çocukların hep ilgisini çekmiştir...Genellikle yabani hayvanları sergilemek amacıyla düzenlenmiş olan hayvanat bahçelerinin amacı, insanlara bilmedikleri hayvanları tanıtmak ve aynı zamanda hayvan türlerini doğadakine en yakın şekilde yetiştirmekti. Demir parmaklıklar arkasında beton odalara hapsedildikleri ve uygunsuz koşullarda yaşamaya mahkum edildikleri bir hapishane halindeki hayvanat bahçelerinde hayvanların gözlerine baktığınızda, yerleşmiş bir hüznü hemen fark edebilirsiniz. Bu nedenle hayvanat bahçeleri günümüzde, özellikle çocuklara eğitim veren ve doğa sevgisi aşılayan bir yer olmaktan ziyade birçok insanının vicdanını zorlayan bir hapishane olarak görülmekte ve sorgulanmakta…Bugün hayvanlara yapılan bu zulüm sorgulanırken,çok yakın bir geçmişte,hem de medeniyetin beşiği olarak adlandırılan Avrupa'da Afrikalılar başta olmak üzere Uzak Doğulular, Eskimolar ve beyaz,yani batılı olmayan birçok etnik gruptan insanlar kafeslere ve bahçelere kapatılıp tıpkı hayvanlar gibi ziyarete açılıyordu.Bugün bize insan hakları ve medeniyet dersi vermeye kalkan Avrupa'nın en utanç verici sırlarından biri olan yani "İnsan Hayvanat Bahçesi" olarak adlandırabileceğimiz bu insanlık dışı uygulamalar çok değil,daha 58 yıl önce Avrupa'nın göbeğinde sergileniyordu.Bu sergilerdeki amaç bir taraftan halkı eğlendirmek, diğer taraftan da beyaz adamla kıyaslandığında diğer toplulukların ne kadar ilkel olduklarını kitlelere göstermekti. Paris, Hamburg, Antwerp, Barcelona, Londra, Milan, New York ve Varşova gibi önemli şehirlerinde bulunan bu yerler maalesef halktan da büyük ilgi görmüşlerdi.

Amerika'da ise 1896 yılında Cincinnati hayvanat bahçesinde bir kızılderili kabilesi olan Siyular sergilendi. 1931'de Paris'te, Eiffel'in altında açılan İnsan Hayvanat Bahçesi'ni 6 ay içinde tam 34 milyon kişi gezmişti. Afrika yerlileri, kızılderililer, Eskimolar, Aborjinler, Hintliler gibi birbirlerinden farklı görünümde olan insanlar 'canlı ara-geçiş formu' olarak sergilendiler. Etrafı dikenli tellerle çevrili bu insan hayvanat bahçesinin tanıtımında " Fransa'nın medeniyet misyonunu gerçekleştirirken nelerle meşgul olduğunu keşfedin" diye yazıyordu.Fuar alanının dışındaki levhada "Lütfen yiyecek vermeyin daha önce beslendiler" yazılıydı. Çoğunun üzerindekiler çıkarılıyordu, göğüsleri açıktaydı. Aynı dönemlerde bazı bilim adamlarının görüşleri de aktarılıyordu: Bu sözde bilimsel görüşler; "Haftalardır bunların üzerinde çalışıyoruz, bunların aklı aşırı derecede geri… Fevkalede saldırganlar ve hiçbir hisleri yok. İnsana en yakın vahşi örneği denebilir" şeklindeydi.

Sömürgeci Avrupa'nın kendisinden farklı olanlara reva gördüğü bu İnsanlık tarihinin en üzücü uygulaması da böylelikle sona erdi.