Arkeoloji Müzesi'nde geometri tarihini değiştirecek tablet

İbrahim MAŞE  İSTANBUL DHA-  BABİL'e ait 3 bin 700 yıllık tablet, yıllardır İstanbul'da sergileniyor. İstanbul'a gelerek inceleme yapan Avustralyalı bir matematikçi, 3 bin 700 yıllık bir kil tablet üzerinde bilinen en eski uygulamalı geometri örneği olduğunu açıkladı. İstanbul Arkeoloji Müzesi Müdürü Rahmi Asal ise, "Üzerindeki geometrik ayrıntılardan ilk matematik tablet olduğu düşünülse de aslında biz arkeologlar biliyoruz ki bu daha öncelere dayanıyor" dedi.

EN ESKİ UYGULAMALI GEOMETRİ ÖRNEĞİ

Avustralyalı bilim insanlarına göre, Babilliler, trigonometriyi ünlü Yunan filozof ve matematikçi Pisagor'dan bin yıl önce keşfetti.

Matematik tarihini yeniden yazan 3 bin 700 yıllık Si.427 adlı tabletin üzerinde yer alan şekiller, onun arazi ölçek için kullanıldığını ortaya koydu. M.Ö. 1900 ile 1600 yıllarına tarihlenen, antik Babil'e ait olan ve Si.427 olarak adlandırılan tablet 1894'te, Irak'ın başkenti Bağdat'taki Sippar'da çıkarıldı. Ancak tablet, Avustralya'daki New South Wales Üniversitesi'nden Dr. Daniel Mansfield tarafından analiz edilene kadar anlaşılamadı.  Mansfield, 3 bin 700 yıllık bir kil tablet üzerinde bilinen en eski uygulamalı geometri örneği olduğunu açıkladı.

"İLK VE TEK OLDUĞU KONUSUNDA AYNI FİKİRDE DEĞİLİZ"Tablet, yıllardır İstanbul Arkeoloji Müzesi'nde sergileniyor. İstanbul Arkeoloji Müzesi Müdürü Rahmi Asal, "İlginç bir durum. Yaklaşık 20 yıldır teşhirde olan bir eserden bahsediyoruz. Tablet gerçekten çok önemli bir tablet. 1894 yılında Osman Hamdi Bey'in yönlendirmesiyle bir Fransız Arkeologun çalışmalarıyla keşfedildi. Üzerindeki geometrik şekillerden dolayı geometriyle ilişkilendiriliyor. Avustralya'daki New South Wales Üniversitesi'nden Dr. Daniel Mansfield tarafından yapılan araştırmayı ülkemizde yaptıktan sonra gündeme geldi. Üzerindeki geometrik ayrıntılardan ilk matematik tablet olduğu düşünülse de aslında biz arkeologlar biliyoruz ki bu daha öncelere dayanıyor. Araştırmada Pisagor teoremi ile ilişkilendirildi. Oradan hareketle bu tabletin bir kadastral belge olduğuyla matematik biliminden faydalandığı öne sürülüyor. İlk olduğu konusunda ve tek olduğu konusunda aynı fikirde değiliz" diye konuştu.Müze müdürü Asal, ilginç konulu tabletler ile birlikte yeni bir sergi düzenleneceğini de belirterek, "Şu an eserin içinde olduğu vitrin ilginç konulu tablet örneklerimizin yer aldığı bir vitrin. Bu kadar gündeme geldikten sonra biz buradan belli başlı onun kadar önemli olan başka konular da var, mesela bir muska veya bir çarpım tablosu bu tabletleri gün yüzüne çıkarma niyetindeyiz" dedi