Çevrecilerin Latmos Çığlığı

Batı Anadolu'nun, etkileyici doğal güzellikleri ve 8 bin yıl öncesine ait kaya resimleri ile kültürel değeri yeni anlaşılmaya başlanılan Muğla ve Aydın ili sınırlarındaki Beşparmak Dağları'nın madenci istilasına uğraması çevrecilerle köylüleri isyan ettirdi. Aydın ilçeleri Kuşadası, Söke, Milas, İstanbul, İzmir ve Almanya'nın başkenti Berlin'deki eş zamanlı açıklamalarla, 'Latmos, Milli Park olmalı' denildi.

Latmos'ta, başta kuvars olmak üzere bölgede ardı ardına açılan maden ocaklarının doğa ve kültürel varlıkları tehdit etmesine tepkilere rağmen ciddi bir yaptırımın olmaması çevrecilerin tepkisinin büyümesine neden oldu. Çevre dostu bir çok kurum ve kuruluş düzenledikleri ortak basın açıklamasıyla seslerini duyurmaya çalıştı. Beşparmak Dağları'ndaki maden ocağı istilasına yönelik tepkilere, Türkiye'nin çeşitli yerleri ve yurt dışından da destek yağdı. Söke'deki doğaseverler de Cumhuriyet Meydanı'nda yaptıkları ortak basın açıklaması ile Beşparmak Dağlarının Milli Park ilan edilmesi için başlatılan kampanyaya destek verdi. Beşparmak Dağları'nda bulunan yerleşim birimlerinden Karakaya Köyü Muhtarı Remzi İnce, Kisir Köyü Muhtarı Baki Suna, Güneyyaka Köyü Muhtarı Ali Çıtak, Karacahayıt Köyü Muhtarı Ahmet Ateş, Beşparmak Dağları'nın Milli Park ilan edilmesi için başlatılan kampanyayı önemsediklerini belirtip, bu kez umutlu olduklarını dile getirdi.

LATMOS MİLLİ PARK OLMALI

Aydın ilçeleri Kuşadası, Söke, Milas, İstanbul, İzmir ve Almanya'nın başkenti Berlin'de eş zamanlı yapılan ortak açıklamada, "Latmos'taki, 8 bin yıldır devam eden insanlık izleri, Neolitik Çağ'dan Osmanlı Dönemine ve günümüze kadar uzanmaktadır. Latmos'un benzersiz kayalık arazisi, sayısız mağaraları burada yaşayan insanları çok etkilediğinden kutsal bir dağ olarak tanımlanmıştır. Başka hiçbir yerde görülmeyen ilginç kayalık arazi özelliği, tarih Öncesinden, Antik Döneme, Bizans ve Osmanlı Dönemlerine kadar özgün bir mimari yaratmıştır. Latmos'taki tarih Öncesi dönemlere uzanan kaya resimleri, son yılların en büyük keşifleri arasında yer almakta ve bölgenin paleolitik dönemlerine ışık tutmaktadır. Alman Arkeoloji Enstitüsü bilim insanlarından Dr. Anneliese Peschlow tarafından, Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın izni ve temsilcileriyle birlikte 1994 yılından bu yana yapılan tarih öncesi kaya resimleri araştırmalarında, 172 resim bölgesi tespit edilmiştir. Kaya resimlerinin konusu ve resim dili, dünyadaki benzerlerinden farklı olarak savaş ve av sahnelerini değil, insan topluluğu, aile, erkek-kadın ilişkisi, anne ve çocuk konularını işlemektedir. Bu özelliğiyle de kaya resimleri içinde tek olma özelliğine sahiptir.

Beşparmak Dağları Türkiye'de oldukça lokal bir yayılış gösteren fıstık çamı ormanlarının en geniş örneğine ev sahipliği yapmaktadır. Bölgenin botanik bilimi açısından çok önemli olan florasında 7'si endemik toplam 22 tehlike altında bitki taksonu yer almaktadır. Bunlardan 2'si 'küresel', 6'sı 'Avrupa ölçeğinde', 14'ü ise ulusal ölçekte tehlike altındadır. Cyclamen mirabile (yabani siklamen) ve comperia comperiana (sakallı orkide) Bern Sözleşmesi Ek Liste 1 türüdür. 1960'lı yıllara kadar Beşparmak Dağları'nda yoğun olarak yaşayan ve neslinin bittiği düşünülen Anadolu Parsı gibi birçok nadir türü bu coğrafyada görmek mümkündür. Çizgili sırtlan, karakulak, saz kedisi, oklu kirpi bu önemli hayvanlardan bazıları olup, nesli tehlike altında bulunan akkuyruklu kartal gibi yırtıcı kuşların en yoğun görüldüğü alanlardan biridir."

Tarih öncesinden günümüze Latmos'ta ve yöresinde yaşayan insanların, doğal yapıya hiç zarar vermemip, tam aksine doğayla uyum içinde binlerce yıl yaşamış olduğu da vurgulanan açıklamada şöyle devam etti: "Ancak, Türkiye'nin bu eşsiz doğa ve kültür hazinesi şu anda yok olma tehlikesi ile karşı karşıyadır. Son yıllarda Latmos'un benzersiz doğasında, maden ocakları nedeniyle geri dönülmez tahribatlar yaşanmaktadır. Dünyada örneği olmayan doğa ve kültüre sahip Latmos'taki kaya resimlerinin bulunduğu çekirdek bölgesi tahrip olmak üzeredir. İnsanlığın ortak geçmişini oluşturan çok önemli değerleri barındıran Beşparmak Dağları, UNESCO'nun Doğal ve Kültürel Miras Listesi'ne girebilecek özelliklere sahip bir doğa ve kültür alanı konumundadır. Tüm bu özellikleri nedeniyle Latmos Milli Park olmalıdır. Duyarlı tüm dünya insanlarını, Latmos'a sahip çıkmaya ve Milli Park yapılması için katkı koymaya çağırıyoruz."

Maıandros Platformu, WWF-Türkiye Doğal Hayatı koruma Vakfı, Arkeologlar Derneği, Kuşadası Turist Rehberleri Derneği, Kuşadası Tanıtma Vakfı, Kuşadası Otelciler ve yatırımcılar İşletmesi, Kuşadası Genç İşadamları Derneği, Aydın Turist Rehberleri Odası, Kervansaray Müze Plaformu, Aydın Doğa Sporları Derneği, Aydın Gazetecileri Dayanışma Derneği'nin de aralarından olduğu pek çok kurum ve kuruluş açıklamaya imza attı. - Söke