"D 8 Ülkeleri Arasında İstediğimiz Ülkeye İstediğimiz Kadar Uçmak İstiyoruz"

Türkiye, pazarın büyük çoğunluğunu yabancıların elinde bulundurduğu D-8 ülkelerindeki sivil havacılık piyasasından üye ülkelerin daha fazla pay alması için bu ülkeler arasındaki uçuş kısıtlamalarının kaldırılmasını istiyor. Üye ülkelerden bir kısmı bu talebe sıcak bakarken, bazıları pazara başka bir taşımacılığın da dahil olmasıyla kendi hava yollarının güç kaybetmesini istemiyor.

Türkiye'nin öncülüğünde 1997'de ekonomik kalkınma ittifakı olarak Türkiye, Pakistan, Nijerya, Malezya, İran, Endonezya, Mısır ve Bangladeş arasında kurulan D-8 ülkelerinin yaklaşık 200 milyar dolarlık sivil havacılık piyasası bulunuyor. Nüfusu 1 milyarı aşan üye ülkeler, iç ve dış hatlarda yaklaşık 500 milyon yolcu potansiyeline sahip.

Eylül 2007'de D-8 ülkeleri Türkiye'de yaptıkları toplantıda imzalanan mutabakat zaptıyla üye ülkelerin sivil havacılık alanında işbirliğine gitmesi kararlaştırılmıştı. Bugüne kadar sivil havacılık alanında birçok aşama kaydeden D-8'in Sivil Havacılık Çalışma Grubu'nun Bangladeş'in başkenti Dakka'da yapılan 7'nci toplantısı sonuç bildirgesinde üye ülkelerin yolcularının büyük kısmının yabancı şirketler tarafından taşınmasına dikkati çekildi. D-8 ülkelerine ait havacılık şirketlerinin pastadan daha fazla pay alması için havacılıkta işbirliğinin pekiştirilmesi gerektiği vurgulandı.

Türkiye'yi, Dakka'daki toplantıda temsil eden Sivil Havacılık Genel Müdür Yardımcısı Bahri Kesici, yaklaşık 200 milyar dolarlık D-8'in havacılık piyasasından daha fazla pay alabilmek için üye ülkelerdeki uçuş kısıtlamalarının kaldırılması, bakım ve eğitim sahalarında işbirliğinin artırılmasının gerektiği üzerinde duruluyor.

-"Kendi havayollarının uçuş yapmalarını istiyorlar"-

Dakka toplantısında gündeme gelen en önemli maddelerin başında uçuş kısıtlamalarının kaldırılması olduğuna değinen Kesici, Türkiye olarak isteyen üye ülkenin, istediği yere sınırsız uçabilmesini desteklediklerini söyledi. Türkiye'nin sivil havacılık alanındaki başarısıyla diğer üye ülkelere göre avantajlı durumda olduğunu vurgulayan Kesici, üye ülkelerden bir kısmının Türkiye'nin bu teklifine sıcak bakarken, önemli bir kısmının ise kendi havayollarının durumu gereği yanaşmadığını anlatıyor.

Kesici, "D-8 ülkelerinin havayolları, Türk Havayolları'nın pazara çok yoğun girdiğinden yakınıyor, kendilerinin aynı düzeyde uçamadıklarını söylüyor. Mesela Nijerya'nın kendi havayolları var, kendi havayollarının uçuş yapmalarını istiyorlar. Onun için de başka bir havayolu girerse uçuş başına çok yüksek para istiyorlar. Uluslararası kurallarda yazılı olmayan şeyler bunlar. Bir ülke, kendi ülkesinde uygulanacak ücretleri belirleyebilir ama istedikleri rakamlar çok yüksek ve genel olarak bir hizmetin karşılığı olmayan ücretler" diye konuştu.

-Yabancı şirketler pastayı paylaşmak istemiyor-

D-8 ülkelerine Avrupa, Amerika ve dünyanın diğer bölgelerinden birçok havayolu da uçuyor. Pazarın büyük çoğunluğunu elinde bulunduran bu şirketler, başka bir şirketin pastadan pay almasına da sıcak bakmıyor. Özellikle D-8 ülkelerindeki pazar payına sahip ve THY ile rekabet halindeki Avrupalı şirketlerin bu ülkelerdeki havayolları ile kurdukları yakın bağlar nedeniyle üye ülkeler arasındaki uçuş kısıtlamalarının kaldırılmasına olumlu bakmıyor.

Hatta uçuşları önlemek için çaba içinde olduklarına da değinen Kesici, "Önceden pazarı eline geçirmiş olan Almanya'daki ve Fransa'daki havayollarının Türk taşıyıcılarının pazara güçlü bir şekilde girmesini istemiyorlar. Bu çok açık ve net" dedi. Kesici, uçuş kısıtlamalarının ancak üye ülke bakanlarının, başbakanlarının görüşmelerinde gündeme getirmeleri, bu sayede halklar arası kültürel ve ekonomik ilişkilere faydasının anlatılması sayesinde kalkabileceğini belirtiyor.

-Avrupa'ya haftada bin 800, D-8'e sadece 130 sefer-

Türkiye'nin D-8 ülkeleriyle yaptığı sivil havacılık anlaşmalarına göre bu ülkelere haftalık uçuş sayısı yaklaşık 150.  Türkiye, şu anda bu ülkelere haftalık 130 sefer düzenliyor. Karşı ülkelerden Türkiye'ye düzenlenen sefer sayısı ise 76. Esas talep ve potansiyelin yüksek olduğu Nijerya, Mısır, İran ve Pakistan anlaşmalarında sefer ve kapasite kısıtlamaları bulunuyor.

Rakamların potansiyele göre oldukça düşük olduğunu dile getiren Kesici, Türk taşıyıcıların, Avrupa'nın 27 ülkesine uçuş sayısının haftalık bin 800 olduğunu bildirdi. Kesici, "Bu da size D-8 ülkelerine yapılan uçuşların ne kadar sınırlı olduğunu göstermek açısından önemli" diye konuştu.

Söz konusu ülkelerle ilerleme kaydetmek istediklerini belirten Kesici, herkesi aynı düzeyde memnun etmenin güç olduğunu ifade ediyor. Türkiye olarak havayolları arasında herkesin kazanacağı şekilde işbirliklerinin artırılmasını istediklerini belirten Kesici, üye ülkelerin bazılarında siyasi istikrarın olmayışının da ilerleme sağlanmasının önündeki önemli engellerden olduğunu vurguluyor.

-Türkiye'nin sivil havacılık marka değeri tescillendi-

Türkiye'nin hem D-8'in kuruculuğuna öncülük yaptığını hem de D-8 Sivil Havacılık Çalışma Grubu'nun kurucusu olduğunu hatırlatan Kesici, bugüne kadarki faaliyet ve toplantılarda Türkiye'nin sivil havacılık alanındaki başarısının teyit edildiğini söyledi. Kesici, "Türkiye'nin sivil havacılık marka değeri tescillenmiş oldu. Türk sivil havacılığının; havayolları, eğitim kuruluşları ve endüstrisiyle beraber bir marka olduğu, belli bir aşamaya geldiği konusu insanların kafasında artık yer etmiş durumda" açıklamasında bulunuyor" diye konuştu. - Ankara