Edirne Sarayı Gün Yüzüne Çıkarılıyor

Osmanlı Padişahı Fatih Sultan Mehmet'in İstanbul'u alma planını yaptığı, 1878 yılındaki Rus işgali öncesi dönemin Edirne Valisi Cemil Paşa'nın talimatıyla yakılan Edirne Sarayı, tekrar gün yüzüne çıkarılmaya başladı. Hürrem Sultan'ın Edirne'ye geldiği zaman kullandığı sarayın Kum Kasrı Hamamı restorasyonu tamamlanınca ziyarete açıldı. Matbah-ı Amire (Saray mutfakları) restorasyonu ise önümüzdeki günlerde tamamlanacak. Tamamlanan restorasyonlar için 5 milyon TL harcanırken, 3 dönümlük alana 15'nci Yüzyıl'da yapılan 72 yapının gelecek kaynaklarla en kısa sürede tamamlanması hedeflendi.

Son günlerde 'Muhteşem Yüzyıl' isimli dizi ve izlenme rekorları kıran vizyondaki 'Fetih 1453' filmiyle tekrar gündeme gelen, Osmanlı İmparatorluğu'na 92 yıl başkentlik yapan Edirne Sarayı, tekrar gün yüzüne çıkarılmaya başladı. Edirne Sarayı, Sultan 2'nci Murat tarafından Tunca Nehri'nin iki kolu arasında kalan ada üzerinde 1450 yılında yapımına başlandı. Sultan 2'nci Murat'ın ölümüyle kısa bir süre yarım kalan bu saray kompleksi daha sonra Fatih Sultan Mehmet tarafından genişletilmiş Saray-ı Cedid-i Amire adını aldı.

Daha sonraki dönemlerde, özellikle Kanuni Sultan Süleyman ve 4'ncü Mehmet gibi padişahların emirleri ile yapılan ek yapı ve yenilemelerle Edirne Sarayı görkemli bir boyut ve işlev zenginliği kazandı. 72 ayrı yapının bulunduğu sarayda, 117 oda, 21 divanhane, 18 hamam, 8 mescit, 17 büyük kapı, 13 koğuş 4 kiler 5 matbah ve 14 kasır bulunuyordu. Ancak sarayın büyük ölçüde yok oluşuna 1878 yılındaki Rus işgali sebep oldu. 19'uncu Yüzyıl'ın başından itibaren askeri malzeme ve cephanenin depolandığı saray, Edirne Valisi Cemil Paşa'nın verdiği emirle 18 Ocak 1878 günü ateşe verilince yangın 3 gün sürdü. Edirne Sarayı'ndan günümüze Adalet Kasrı, Kum Kasrı Hamamı, Cihannüma Kasrı (padişah makamı), Matbah-ı Amire (Saray mutfakları) ve Bab-üs Saade'nin (kapı) kalıntıları kaldı.

RESTORASYON SÜRÜYOR

Edirne İl Özel İdaresi ile TBMM Milli Saraylar Daire Başkanlığı arasında 8 Ocak 2009 tarihinde Edirne Sarayı'nın onarılması amacıyla yapılan protokol sonrasında 5 milyon TL ödenek gönderildi. 'Gülde Restorasyon' firmasının üstlendiği çalışma ardından Edirne Yeni Sarayı'nın onarım çalışmaları kapsamında ilk olarak 2009 yılında Edirne Yeni Sarayı Mutfağı, Mart 2011 tarihinde ise, Kum Kasrı Hamamı restorasyon çalışmalarına başlandı. Hürrem Sultan'ın kullandığı hamamın restorasyonu tamamlanırken, hava şartları nedeniyle ara verilen mutfağın restorasyonu yaz ayına kadar tamamlanması planlanıyor.

HAYVanLAR OTLUYOR

Osmanlı İmparatorluğu zamanında padişah, sultan ve şehzadelerin dolaştığı saray alanının bugünlerde restorasyon görmemiş bölümünde şimdi hayvanlar otluyor. Edirne İl Özel İdaresi Genel Sekreteri Ahmet Çetin, restorasyon çalışmalarının devam ettiğini belirterek, şöyle dedi:

"Hamam kısmı bitti. Mutfak restorasyonu ise devam ediyor. Bütün saray 3 dönüm alanda 72 ayrı yapı olarak Osmanlı döneminde kullanılmış. Tabii ki bunan eski saray haline gelmesi için çok yüksek bir bütçe ve zamana ihtiyaç var. Yeterli kaynağın bulunmasıyla eski saray, yeni saray haliyle ayağa kalkabilir. Ancak uzun bir süreye ihtiyaç var."

KAZI ÇALIŞMAYARI DA DEVAM EDİYOR

Öte yandan, 3 dönümülk alanda Bahçeşehir Üniversitesi öğretim üyesi ve Edirne Yeni Saray Kazısı Başkanı Doç. Dr. Mustafa Özer başkanlığnıdaki ekip alanında kazı çalışmalarını sürdürüyor. 1452 yılının Eylül ayının ikinci haftasında Edirne'ye gelen II. Mehmed'in, İstanbul'u fethetme hazırlıklarını Edirne Sarayı'nda başlattığının bilindiğini belirten Doç. Dr. Mustafa Özer, şöyle dedi:

"Sultan 2'nci Mehmed, 23 Mart 1453 tarihinde Edirne'den yola çıkarak 10-15 günde Konstantiniye'ye ulaşmıştır. Görüldüğü gibi, İstanbul'un fethi, Edirne'de ve dolayısıyla Edirne Sarayı'nda planlanmış ve hazırlıklar buradan yönetilmiştir. Edirne Yeni Saray'da, son yıllarda TBMM Başkanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı ve Bahçeşehir Üniversitesi'nin kurumsal destekleriyle sürdürülen kazı, onarım ve koruma çalışmalarında her geçen gün daha hızlı adımlar atılmaktadır. Ülkemizin en önemli kültürel mirasları arasında yer alan, uzun yıllar kaderine terk edilen ve Osmanlı Arkeolojisi için büyük önem taşıyan Edirne Yeni Saray'a sağlanan bu ilgi ve desteğin süreklilik göstermesi, onlarca yıl kaderine terk edilen Edirne Yeni Saray'ın makus talihinin değişmesini sağlayacaktır."