Fas'ta Eğitim Dili Tartışması

Fas'ta Milli Eğitim Bakanlığının okullarda bazı derslerin Fransızca okutulmasına ilişkin kararı, "kültürel sömürü" tartışmalarına neden oluyor.

Özellikle eğitim, basın ve yönetim dilinin Arapça olmasını ve bu dilin yaygınlaştırılmasını savunanlar, bakanlığın bazı derslerin Fransızca okutulması kararına büyük tepki gösteriyor.

Karara yönelik itirazlara, "anayasaya göre resmi dilin Arapça ile Berberice olması ve Fransız işgalinin sona ermesinin ardından eğitim ile yönetim dilinin Arapçalaştırılması fikrini temel alan Fas Ulusal Hareketi ilkesi" dayanak gösteriliyor.

Milli Eğitim Bakanı Raşid bin Muhtar tarafından yayımlanan genelgede ise karar şu şekilde açıklanıyor:

"Eğitim müfredatındaki karışıklığın giderilmesi, özellikle de mesleki eğitim veren liselerdeki eğitim bütünlüğünün sağlanması için 2016-2017 eğitim öğretim yılından itibaren, liselerin bilim ve mekanik teknolojiler ile bilim ve elektronik teknolojileri bölümlerindeki matematik, fen bilimleri derslerinin Fransızca okutulmasına karar verildi"

Bakanlığın Bölge Eğitim ve Mesleki Formasyon Müdürlüklerine gönderdiği genelgede, söz konusu kararın, kapsama giren tüm özel ve devlet okullarında uygulanmasını ve yeterli imkanların mevcut olması durumda, kararın uygulamaya konulması hızlandırılarak Fransızca eğitime bu yıl başlanılması isteniyor.

"Milli kimliğe yapılmış bir darbe"

Bunun yanı sıra AA muhabirine konuya ilişkin değerlendirmede bulunan Arap Dili Ulusal Koalisyonu Koordinatörü Fuad Ebu Ali, Bin Muhtar'ın eğitimde Fransızcayı yaygınlaştırma projesi için "Milli kimliğe yapılmış tam bir darbedir" dedi.

Arap dili için kurulan 110 örgüt ve dernek tarafından oluşturulan koalisyonun Başkanı Ebu Ali, Bakan Bin Muhtar'ın, eğitimi Fransızlaştırmak ve devlet kurumlarının millileştirme sürecini sonlandırmak için zamanla yarıştığını söyledi.

Bakanın bu projesi karşısında nasıl bir mücadele yürütüleceği konusunda birliğin yakında bir karar alacağını ifade eden Ebu Ali, söz konusu mücadelenin içeriği hakkında ise bilgi vermedi.

Öte yandan Filistin İçin Berberiler Birliği Başkanı ve aktivist Ahmed Veyhaman, konuyu "kültürel sömürü ve ülkedeki Frankofon fikrinin güçlendirilmesi" olarak nitelendirdi.

- "Karar, yıkıcı bir planın parçası"

"Karar, üzerinde adım adım çalışılmış yıkıcı bir planın parçası" diyen ve Arapçanın hedef alınarak Fas'ın birlik ve bütünlüğüne zarar verildiğini dile getiren Veyheman, "Arapça'dan ve öneminden bihaber, evlatlarını dilinden, tarihinden ve kültüründen uzaklaştırmaya çalışan bazı kesimler var" diye konuştu.

Fas, 1977'de eğitimin Arapçalaştırılması yönünde bir politika benimsemişti. Buna rağmen bilim, teknoloji ve matematik dersleri doksanlı yılların başına kadar liselerde Fransızca olarak okutulmaya devam etmişti. Fen, iktisat, tıp ve mühendislik fakültelerindeki eğitimin Fransızca devam ettiği ülkede lise eğitimi tamamlanana kadar tüm derslerin Arapçalaştırılması kararı alınmıştı.

Fas Başbakanı Abdulilah Benkiran da daha önce yaptığı bir açıklamada, Arap diline karşı çetin bir düşmanlık olduğunu belirterek, halktan dillerini koruma konusunda üzerine düşen görevi yapmalarını istemiş ve Arapçanın bilimsel, siyasi ve diğer tüm alanlarda kullanılması çağrısında bulunmuştu.

Fas anayasasına göre, Arapça ülkenin resmi dili ve devletin, dilin kullanılması, geliştirilmesi ve korunması görevi bulunuyor. Berberice de devletin bir diğer resmi dili sayılıyor.