Çin'in BM Büyükelçisi Şü: "Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde soruşturma yapılacak bir ziyareti istemiyoruz"

Çin'in Birleşmiş Milletler (BM) Cenevre Ofisi Nezdindeki Daimi Temsilcisi Büyükelçi Şü Çın, BM'nin Sincan Uygur Özerk Bölgesi'ne "dostça bir ziyareti" memnuniyetle karşılayacaklarını ancak soruşturma yapılmasına karşı olduklarını belirtti.

BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği (OHCHR) Sözcüsü Rupert Colville, 1 Ekim'de AA muhabirinin sorusu üzerine, Çin'de son yıllarda Uygur Türklerinin kimlik ve kültürlerine yönelik ihlallerin gündeme geldiği Sincan Uygur Özerk Bölgesi'ne hiçbir şekilde erişim izinlerinin olmadığını bildirmişti.

Colville, "Sincan Uygur Özerk Bölgesi'ne 'anlamlı' veya 'başka türlü' bir erişim iznimiz yok." ifadesini kullanmıştı.

Çin'in BM Cenevre Ofisi Nezdindeki Daimi Temsilcisi Büyükelçi Şü Çın ve beraberindeki Çinli yetkililer, BM Cenevre Ofisine Akredite Basın Mensupları Birliğinin (ACANU) çevrim içi düzenlediği basın toplantısında soruları cevapladı.

AA muhabirinin, BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Michelle Bachelet'in, yıllardır Sincan Uygur Özerk Bölgesi'ne "anlamlı erişim" çağrısına ilişkin sorusunu yanıtlayan Şü, "Suçluluk karinesine dayalı bir soruşturmadan ziyade dostane bir ziyaret olmalı. Yani ziyaret, bir savcı gibi değil, doğası gereği dostane bir iş birliği çerçevesinde olmalı." diye konuştu.

Büyükelçi Şü, Çin'e güvenilmesi ve saygı gösterilmesini isteyerek kimsenin kendilerine "ziyaretin nasıl gerçekleşeceğini öğretemeyeceğini" ya da "parmak gösteremeyeceğini" ifade etti.

Sincan Uygur Özerk Bölgesi'ne erişim için göreve başladığı 2018 yılından bu yana Çin'e çağrıda bulunan Bachelet, 13 Eylül'de BM İnsan Hakları Konseyinde yaptığı açıklamada, bu konuda ilerleme sağlanamadığı için üzgün olduğunu vurgulamıştı.

Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi'ndeki uygulamaları

Çin'de son yıllarda Uygur Türklerinin kimlik ve kültürlerine yönelik ihlaller, uluslararası kamuoyunca eleştiriliyor.

Pekin'in "mesleki eğitim merkezleri" olarak adlandırdığı, uluslararası kamuoyunun ise "yeniden eğitim kampları" diye tanımladığı yerlerde, BM verilerine göre en az 1 milyon Uygur Türkü kendi rızası dışında tutuluyor.

Pekin yönetimi, Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde kaç kamp bulunduğuna, buralarda kaç kişinin olduğuna ve söz konusu kişilerden ne kadarının sosyal hayata döndüğüne ilişkin bilgi vermiyor.

BM ve diğer uluslararası örgütler, kampların incelemeye açılması çağrılarını yinelerken Çin, kendi belirlediği birkaç kampın az sayıda yabancı diplomat ve basın mensubu tarafından kısmen görülmesine izin verdi.

Çin makamları, BM yetkililerinin doğrudan bilgi almak amacıyla bölgede serbestçe inceleme yapma talebini ise geri çeviriyor.