Kapadokya'daki Balonlarda Eğitim ve Kontrol Önceliği

BEHÇET ALKAN - Her yıl onbinlerce turistin sıcak hava balon turlarına katılarak peribacalarını gökyüzünden izlediği Kapadokya bölgesinde uçuşlar, eğitimli hava ve yer ekiplerinin koordinasyonuyla gerçekleştiriliyor.

Son dönemde yaşanan kazalarla gündeme gelen sıcak hava balonlarının Kapadokya semalarında süzülmesini sağlayan pilotlar, uzmanlardan iki yıl boyunca eğitim alıyor. Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünün (SHGM) denetiminde verilen eğitim boyunca her ay sınavlara katılan pilot adayları, 13 ders alıyor, başarısız oldukları dersi ise yeniden görüyor. Emergency (Acil durum) dersinde ise tüm sınavlarda tam puan alamayan adaylar, başarısız kabul ediliyor.

Çeşitli uygulama ve pratik eğitimlerin yanı sıra öğrenim süresi boyunca 300 saat eğitim uçuşunu tamamlayan ve sınavlarda başarı elde edenler ise sıcak hava balon pilotluğu lisansına sahip olabiliyor.

Profesyonel uçuşa başlayıp, turistlere balon turu imkanı sunan pilotlar her iki yılda bir seviye kontrol sınavına alınıyor. Lisansı bulunan pilot sınavda yeterli başarıyı sağlayamadığında yeniden eğitime tabi tutuluyor.

Ayrıca tüm pilotlar 40 yaşına kadar beş, 40 yaşından sonra ise her iki yılda bir genel sağlık kontrolünden geçiriliyor.

- Uçuş izni teknik heyet tarafından veriliyor

Bölgede havanın daha sakin olduğu, termik rüzgarların başlamadığı sabahın erken saatlerinde uçuş için hazırlık yapılıyor. SHGM tarafından oluşturulan heyet, bölgenin farklı noktalarında hava koşullarını takip ediyor. Hava şartlarının uygun olduğuna karar verildiğinde sistem üzerinde firma ve pilotlara yeşil bayrak işareti veriliyor.

Uçuş için havanın müsait olduğu anlamına gelen bu işaretin ardından, turistleri balon sepetlerine alan pilotlar, yine SHGM yetkililerince çeşitli test ve kontrollerden geçiriliyor. Lisans işlemlerinde eksiklik olup olmadığı sorgulanan pilotların, evrak kontrolünün ardından balonlar yükselmeye başlıyor.

- Havalanan balonları yer ekibi takip ediyor

Turistler manzarayı gökyüzünden izlerken pilot, çevresindeki balonlar ve yer ekibiyle irtibat halinde uçuş güvenliğini sağlıyor.

Tüm balonlar SHGM tarafından belirlenen rotayı takip ederken, her balonda bulunması zaruri GPS cihazları hız ve yönü saniye saniye kaydediyor. Ortalama bir saat süren turun ardından, pilotun belirlediği düz bir alana iniş yapılıyor. Güvenli inişin ardından balonun havada kaldığı süre boyunca kaydedilen veriler SHGM yetkililerine iletiliyor.

Yetkililer, uçuş rotası dışına çıktığı veya bir sorun yaşadığı tespit edilen pilot ve firmaya para cezası, lisans askıya alma ve lisans iptali gibi cezalar verebiliyor.

Elektrik tellerinin kaldırılması isteniyor

Balon turlarını gerçekleştiren pilotların dile getirdiği rahatsızlıkların başında bölgedeki elektrik direkleri ile teller geliyor.

Balon firmaları, daha güvenli ve sorunsuz uçuş imkanına kavuşabilmek için elektrik direklerinin kaldırılmasını ve kabloların yer altına alınmasını talep ediyor.

Bölgede sıcak hava balon turu düzenleyen bir firmanın genel müdürü Metin Kayhan, uçuş sırasında geniş bir ekibin görev yaptığını aktararak, sıcak hava balonunun en güvenli hava aracı olduğunu savundu.

Bölgede kazaya neden olan elektrik hatları ile ilgili sorun yaşadıklarını, bunların yer altına alınması talepleri olduğunu belirten Kayhan, şunları dile getirdi:

"Balonların tamamen her şeyi kontrol ve güven altında. Bu konuda herhangi bir sıkıntımız yok. Bölgemizin tüm pilotları tecrübeli ve bilgilidir fakat bir dalgınlığına gelip teli görmeyebilir ya da rüzgarla tele doğru sürüklenme olabilir. Yani pilotun dışında hava koşulları da tellere doğru sürükleyebilir. Türbülansa yakalanıp yine o tel üzerine gidebilir. Biz daha önceki toplantılarımızda bu tellere top takılması veya yer altına alınması konularını yetkililere iletmiştik. Bu taleplerimiz her zaman var zaten."

Bölgede 6 yıldır balon pilotluğu yapan Ali Elma da eğitim boyunca ve pilotluk lisansı aldıktan sonra düzenli kontrol ve testlere tabi tutulduklarını belirtti.

Güvenli ve keyifli uçuş için bölgede kapsamlı çalışma ve denetimler yapıldığını ifade eden Elma, "Her iki yılda bir lisans yenileme sınavına giriyoruz ve bu kez de sanki lisans için yeni başvuru yapmışız gibi tüm testlere alınıyoruz. Bunların ardından insan kaynakları, insan performansı, insandan ve donanımdan kaynaklanan sorunların çözmeye çalışıyoruz. Bütün bunları daha çok kazaları önlemek için yapıyoruz." dedi.

Dünyanın en önemli balon merkezi Kapadokya

Sıcak hava balonculuğu, dünyanın farklı bölgelerinde de rastlansa da gerek geniş alana yayılan doğal güzellikleri, gerekse hava koşullarının uygunluğu nedeniyle en yoğun Kapadokya'da yapılıyor.

Kenya, Tanzanya, Myanmar, Mısır, Avustralya, İsveç ve Kuzey Amerika'da popüler olan sıcak hava balon turları, yılın belirli dönemlerinde yapılırken, elverişli hava koşulları nedeniyle Kapadokya'da 12 ay boyunca uçuş gerçekleştirilebiliyor. Turizm sezonunda aynı anda 100 balonun havalandığı bölgede balonlar, yılda ortalama 300 gün uçabiliyor.

Doğal güzelliklerinin yanı sıra tarihi ve kültürel zenginlikleriyle yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çeken Kapadokya bölgesinde 1997 yılında İngiliz bir firma tarafından denemesi yapılan ve 2000'li yılların başında az sayıda balonla başlayan sıcak hava balon turları, bölgedeki 25 firma tarafından düzenleniyor. Balonlar, hava şartlarının müsaitliğine göre her gün sabahın ilk ışıklarıyla havalanıyor.

Bölge ve ülke ekonomisi için büyük önem taşıyan balon turları, önemli derecede döviz girdisi sağlıyor. Balon turlarına katılan turistler, bir saatlik tur için 100-150 avro ücret ödüyor.

Geçen yıl 250 bin ziyaretçiye bölgeyi kuş bakışı izleme imkanı sunan sektörün ülke ekonomisine katkısı 34 milyon avro oldu.