Lübnan'da maaşları yüzde 90 civarında düşen askerler ikinci iş yapmak zorunda kalıyor

Ekonomik krizdeki Lübnan'da son 3 yıl içinde maaşlarında yüzde 90'ı aşan düşüş yaşanan ve aylık görev süreleri hafifletilen ordu mensupları ikinci bir işte çalışarak geçinmeye çalışıyor.

Lübnan'da 2019'dan beri giderek derinleşen ekonomik krizden etkilenen güvenlik kurumlarının başında ordu geliyor.

Yerel para birimi liranın dolar karşısındaki yüzde 99'a varan değer kaybı nedeniyle diğer kamu çalışanları gibi ordu mensuplarının maaşları da erimeye devam ediyor.

AA muhabiri muvazzaf askerler, orduda yıllarca görev yapmış rütbeli emekli askerler ve güvenlik uzmanlarıyla görüşerek mali krizin orduya etkisini derledi.

En düşük rütbeli asker maaşı 50-60 dolar civarında

Birçok Orta Doğu ve Kuzey Afrika ülkesinin aksine Lübnan'da askeri hizmet zorunlu değil. Orduda görevli tüm askerler aylık maaş alan profesyonellerden oluşuyor.

Açık kaynaklara göre Lübnan ordusunda 4 bini kadın olmak üzere 80 bine yakın aktif personel yer alıyor. Ancak maaşlarının ciddi oranda düşmesinin ardından sayıları henüz net olarak bilinmeyen birçok askerin görevi bıraktığı belirtiliyor.

Beyrut'un kent merkezi "Down Town"un farklı bölgelerinde görev yapan ancak isimlerinin paylaşılmasını istemeyen askerler, daha önce haftanın 5 günü tam mesai yaparken krizin ardından göreve haftada sadece 2-3 gün gittiklerini söyledi.

Rütbesiz veya en düşük rütbeli asker maaşının krizden önce 900-1000 dolar civarında olduğunu belirten askerler, geçen ay 50-60 dolar arasında maaş aldıklarını aktardı.

Devletin verdiği maaşla geçinemediklerini dile getiren Lübnanlı askerler, meslektaşlarının mesainin gevşetilmesinin ardından özellikle sera gibi projelere dahil olup tarımla uğraşmaya başladığını ve bu şekilde ek gelir peşinde koştuklarını anlattı.

"Ben Lübnan ordusunda 40 yıl görev yaptım"

Orduda aktif görev yapanların yanı sıra emekli olanlar da "düşük maaş" nedeniyle ciddi zorluklarla mücadele ediyor.

Kamu Emeklileri Koordinasyon Meclisi Üyesi, emekli Tümgeneral Ulama Zager, hayatının neredeyse tümünü ordu hizmetine adamış emekli askerlerden biri.

Lübnan lirasının özellikle son dönemde dolar karşısında ciddi değer kaybının ardından maaşlarında "90 gün içinde yaklaşık yüzde 60'lık düşüş" meydana geldiğini belirten Zager, "Gelecekte ne olacağı ve bizlerin durumunun nereye varacağı belirsiz." dedi.

Maaşının şu an elektrik faturasını bile karşılamaya yetmediğini söyleyen Zager, şöyle devam etti:

"Ben Lübnan ordusunda 40 yıl görev yaptım. Tümgeneral rütbesinde emekli oldum ve krizden önce maaşım 4 bin dolar civarındaydı. Şu an ise 100 doların altında. 40 yıllık çalışmanın sonunda, yaşamak için çocuklarımdan para alıyorum. Tam tersine benim çocuklarıma para vermem ve onlara destek çıkmam gerekiyordu."

Tek sorunun düşük maaş olmadığını aktaran Zager, "Emekli olup tazminat alan birçok kişi parasını bankaya koydu. Şu anda da o parayı çekemiyorlar." dedi.

Ulusal Emekliler Cephesi Derneği Başkanı Emekli Tugay Komutanı Marun Hrayş, ülkede yaklaşık 70 bin kişinin emekli asker maaşı aldığı bilgisini verdi.

"Devletin orduya ayırdığı bütçe masrafların yüzde 1'ini ancak karşılıyor"

Dubai merkezli Yakın Doğu ve Körfez Askeri Analiz Enstitüsünde (INEGMA) araştırmacı olarak görev yapan emekli Tuğgeneral Naci Melaib'e göre Lübnan ordusu, 2019 öncesine kadar ABD tarafından yıllık verilen 90 ila 110 milyon dolarlık teçhizat ve cephanelik gibi yardımlarla durumu idare ediyordu.

Ancak ekonomik krizin yavaş yavaş hissedilmeye başladığı 2019'dan sonra durumun tamamen değiştiğini, devletin 2018'de ordu için tahsis ettiği ve hala aynı miktarda gösterilen bütçenin bugün hiçbir karşılığı olmadığını söyleyen Melaib, "Devletin orduya ayırdığı bütçe, masrafların yüzde 1'ini ancak karşılıyor. Personel maaşı, teçhizat, yedek parça-bakım, cephanelik ve yakıt gibi önemli gider kalemleri var." dedi.

Maaşların yetmemesi nedeniyle askerlerin görev süresinin hafifletildiğini belirten Melaib, "Daha önce askerler hafta 5 gün çalışıp 2 gün izin yaparken şu an tam tersi bir mesai kavramı var. Ordunun faal durumunda düşüş yaşandı ancak orduya ülke içinde yüklenen misyonlar da çok değil." ifadelerini kullandı.

Melaib, ülkede yaklaşık 6 aydır seçilemeyen 14. cumhurbaşkanının belirlenmesi ve ardından yeni hükümetin kurulması halinde ordu mensuplarının maaşları ve genel durumda bir iyileşme meydana gelebileceğini belirterek, "(Ordu) çöküş eşiğinde değil. Ancak siyasi kördüğüm çözülmez, cumhurbaşkanı seçilmez ve maaşlarda iyileştirme olmazsa o zaman çöküşten söz edilebilir." değerlendirmesinde bulundu.

Türkiye'den gıda kolisi, Katar'dan nakit para ve ABD'den cephanelik hibeleri

Türkiye, geçen yıl ordu mensupları dahil olmak üzere Lübnan'daki tüm güvenlik güçlerine farklı aralıklarla gıda yardım kolileri gönderdi.

Katar da 1 Temmuz 2022'den itibaren her askere 100 dolar ödenecek şekilde 60 milyon dolarlık nakdi yardımda bulundu.

ABD ise 25 Ocak'ta doğrudan mali yardım kapsamında Lübnan'a 72 milyon dolarlık yeni bir yardım paketi açıkladı.

Açık kaynaklara göre Washington, 2005'ten bu yana farklı aralıklarla Lübnan ordusuna 2 milyar dolarlık askeri yardımda bulundu.

ABD nakdi yardımın yanı sıra son olarak 24 Ağustos 2022'de, Lübnan ordusuna destek programı kapsamında 150 Humvee tipi zırhlı araç hibe etti.