Samsun Karadeniz'de Dereleri Kurutan Hes'lerde Yanlış Planlama İddiası

Karadeniz'de dereleri kurutan HES'lerde yanlış planlama iddiası

Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölüm Başkanı Prof. Dr. Yusuf Demir, suyun bütüncül ele alınması gerektiğini belirterek Bu noktada Türkiye'deki en önemli eksikliklerden birisi de bence su yönetiminde son yıllardaki yapılan hidroelektrik santrallerinin bu su yönetimi sistemi içerisinde değerlendirilmeden kurulması. Bu hidroelektrik santrallerinin önemli bir kısmı maalesef bu söylediğimiz planlamadan eksik dedi.

Karadeniz Bölgesinde kurulan ve kurulması planlanan sayıları 400'ü aşan Hidroelektrik Santral (HES) projeleri enerji üretimine geçtikleri vadilerde derelerin kurumasına neden oluyor. Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölüm Başkanı Prof. Dr. Yusuf Demir, Türkiye'de su yönetimi açısından son yıllarda olumlu gelişmeler yaşandığını Su Yönetimi Genel Müdürlüğü'nün kurulduğunu ancak hala su yönetiminin yeterli oranda tanımlanamadığını söyledi.

Türkiye'deki en önemli eksikliklerden birisinin de su yönetiminde son yıllardaki yapılan hidroelektrik santrallerinin (HES) su yönetimi sistemi içerisinde değerlendirilmeden kurulması olduğunu belirten Prof.Dr. Demir, Dünyada su yönetimim artık bütüncül hale geldi. Yani siz bireysel olarak belli bir su kaynağını ele alarak yada belli bir bölgeyi ele alarak veya belli bir alanı ele alarak sadece insan sağlığını sadece insan içme suyunu veya sadece tarımı ele alarak bir su yönetiminden bahsedemeyiz. Suyu bütüncül ele almalıyız ve buna bağlı olarak da suyun düşümünü bütüncül ele almalıyız. Bu noktada Türkiye'deki en önemli eksikliklerden biriside bence su yönetiminde son yıllardaki yapılan hidroelektrik santrallerinin bu su yönetimi sistemi içerisinde değerlendirilmeden kurulması. Hidroelektrik santrallerinin kurulmasında bir mahsur yok. Elbette enerjiye ihtiyacımız var. Çevreye zarar vermeden faydalı olabilecek hidroelektrik santrallerinin mutlaka kurulması gerekir. Ama bunların planlı yapılması ve bunların kullanıldığı yerlerdeki hem su kaynağına verebileceği etkilerin analiz edilip raporlanması hem de uzun vadeli hidrolojik ve çevresel etkileri ortaya konulması lazım diye konuştu.

Prof.Dr. Demir, Karadeniz Bölgesinde şuanda bir kısmı kurulmuş bir kısmı planlanmış 400'e yakın HES projesi olduğunu söyleyerek Bu hidroelektrik santrallerinin önemli bir kısmı maalesef bu söylediğimiz planlamadan eksik. Doğru yapılanlar yok mu var tabii ki içlerinde. Siz Karadeniz'in dağlarının tepesinde 400 tane yeni yüzey sulama alanı yada su alanı oluşturursanız, bu su yüzeylerindeki buharlaşma Karadeniz'deki su rejimini değiştirecektir. Suyun hareketliliğini değiştirecektir. Yağış rejimini değiştirecektir. Bunların etkisinin ortaya konulması ve buna göre planlama yapılması lazım. Aksi takdirde bu yaptığınız su yüzeylerin de oluşan buharlaşma bölgedeki yağış rejimini değiştirecek, bölge de ani yağışların oluşması ani kuraklığın gelişmesi gibi etkileri beraberinde getirecektir şeklinde konuştu.

Çalışmanın bir bütüncül olarak ele alınması gerektiğini dile getiren Prof.Dr. Demir, Biz Bafra Ovası'nda, Çarşamba Ovası'nda burayı sulayacak bir sulama projesi yaptık, bunun yönetimi ile ilgili projeksiyonlar yaptık' diyerek suyun bir Yeşilırmak Havzası veya Kızılırmak Havzası'nın yönetim planlamasını yaptığınızı söyleyemezsiniz. Havzanın bütüncül ele alınması lazım. Çünkü bu havza içerisinde yapacağınız barajlar hidroelektrik santralleri belki pek çok pınarın gelişimini engelleyecek veyahut da tetikleyecek belki bölgedeki buharlaşma etkisini değiştirecek, yağış rejimini değiştirecek, bitki örtüsünü değiştirecek tabi buna bağlı olarak da bölgesel farklılıklarında ele alınması lazım. Bu su kaynaklarında yapacağınız her türlü revizyon, değişim, o bölgedeki o su kaynaklarının beslediği hem florayı hem coğrafyayı hem ekolojiyi etkileyecektir. Bunun için su kaynaklarının bu yöndeki değerlendirmesi de su yönetiminde çok önemlidir diye konuştu.