Taliban ile Barış Müzakereleri

KHALİLUR RAHMAN SALAHSHOOR - Afganistan hükümetinin muhalif gruplarından İslami Parti'nin (Hizb-i İslami) lideri Gülbettin Hikmetyar'ın damadı ve siyasi danışmanı Gayret Bahir, Afgan hükümeti ile muhalif grupların temsilcileri arasında 2 Mayıs'ta Katar'da düzenlenen görüşmelerin, bu ülkedeki gruplar arasında doğrudan yapılan ilk görüşmeler olmasına rağmen oldukça yapıcı olduğunu söyledi.

Güney Asya Stratejik Araştırmalar Merkezi (GASAM) ve Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı (TİKA) işbirliğinde düzenlenen 2 günlük  "NATO sonrası Afganistan" konulu uluslararası sempozyuma katılmak için İstanbul'da bulunan ve Katar'da Afganistan Ulusal Diyalog Toplantısı'nda İslami Parti'yi temsil eden Bahir, AA muhabirinin sorularını yanıtladı.

Afganistan'da barışın sağlanması için Taliban'ın niyetinin ciddi olduğunu, ülkesindeki sorunun savaşla çözülemeyeceğini dile getiren Bahir, "2 Mayıs'ta ilk kez Afganistan hükümetini temsil eden heyet ile ülkedeki muhalif grupların temsilcileri arasında ulusal diyalog görüşmeleri gerçekleşti. Bu görüşmeler, müzakerelerin ilk toplantısı olmasına rağmen oldukça önemli ve yapıcıydı" dedi.

-"Taliban örgütü, müzakere ve uzlaşma için irade ve kararlılığını gösterdi"

Hükümet ve ülkedeki silahlı muhalifler arasındaki ulusal diyalog sürecinin ne şekilde işleyeceği hakkındaki detayları aktaran Bahir, şunları kaydetti:

"Taliban örgütü, müzakere ve uzlaşma için irade ve kararlılığını gösterdi. Fikir ve görüşlerin alışverişi için iyi bir arka plan sağlandı. Taliban örgütünden ilk kez üst düzeyde 8 kişilik bir heyet katıldı. Bu heyetlerin hepsi Taliban hükümeti döneminde bakanlık gibi yüksek makamlardaydı. Hizb-i İslami ve Hikmetyar'ı benim başkanlığımda 3 kişi temsil etti. Toplantıda Afganistan Yüksek Barış Konseyi, siyasi partiler, sivil toplum kuruluşları, insan hakları, Birleşmiş Milletler (BM) ve kadınları temsil eden toplam 40 kişilik bir heyet katıldı.

"Taliban'ın üst düzey üyeleri güvenlik nedeniyle Katar'ı seçti"

Taliban ile müzakerelerin Katar'da yapılmasının nedeninin güvenlik kaygıları olduğunu belirten Bahir, şöyle devam etti:

"Taliban'ın üyeleri ve liderleri kara listeye alındığından başka bir ülkeye seyahat edemiyorlar. Taliban'ın üst düzey üyeleri, bu sebeple görüşmelerin sürdürülmesi için Katar'ı seçti. Katar'daki müzakereler gizli bir şekilde yürütülüyor. Müzakerelerin yapıldığı yer başkent Doha'dan birkaç kilometre uzaklıkta güvenlik çemberi altında devam ediyor. Bu bilgileri aslında saklamam gerek ancak ilk kez size aktarıyorum."

Katar hükümetinin müzakere sürecine destek verdiğini kaydeden Bahir, müzakerelerin bir veya iki toplantıyla sınırlı kalmayacağını belirterek, müzakerelerin iyi bir sonuç elde edilene kadar süreceğini ve  ikinci toplantının da  yakın zamanda  yine Katar'da gerçekleşeceğini bildirdi.

"Taliban'ın ses tonu yumuşamıştı"

Taliban'ın daha önceki görüşmelerde Afgan hükümeti ile doğrudan müzakere etme niyetinde olmadığını öne süren Bahir sözlerini şöyle tamamladı.

"Taliban, Afgan hükümetiyle müzakerelerin zaman kaybı olduğunu, Afganistan'ın çözüm anahtarının ABD'nin elinde olduğunu düşünüyordu ancak mayısın ilk haftasında başlayan görüşmelerde ses tonu yumuşamıştı ve esneklik gösterdiler. Taliban üyeleri ile diğer muhalif grup üyelerinin hepsi, Afganistan'ın sorunlarını çözmek için müzakere yapılmasına ciddi bir şekilde ilgi gösterdi. Taliban heyeti diplomatik bir tavır sergiledi. Taliban, artık ülkeyi tek başına ele geçirip yönetemeyeceği sonucuna vardı."

Sovyetler Birliği'nin ?1979'da Afganistan'a girerek İslamcı Mücahitlere karşı 9 yıl süren savaştan bu yana Afganistan'da oldukça etkin rolü olan Hikmetyar, Sovyet işgalinin sona ermesinden sonra ülkedeki iç savaşta da önemli rol oynadı. Taliban'ın ülkeyi 1996 yılında ele geçirmesinden sonra uzun yıllar İran'a sığınan Hikmetyar, 2001'de ABD'nin Afganistan'a müdahale etmesinin ardından ülkesine dönerek, diğer direniş gruplarıyla birlikte koalisyon güçlerine karşı savaşmaya devam etmişti.