Afganistan'da yabancı dizi yasaklarına rağmen Türk dizileri izlenmeye devam ediyor

BİLAL GÜLER/SAYED KHODAİBERDİ SADAT - Geçen yıl 15 Ağustos'ta Afganistan yönetimine gelen Taliban'ın, ulusal televizyonlarda yabancı dizileri yasaklamasına rağmen Türk dizileri, Afgan halkının öncelikli tercihi olmayı sürdürüyor.

Taliban sonrası Afganistan'da yabancı dizelerin yasaklanmasına ek olarak Afganistan yapımı ulusal dizilerin yayınlanması konusunda ciddi sansür getirildi. Bu nedenle Afganistan dizi sektörü büyük zarara uğradı ve ulusal televizyonlar artık büyük ölçüde dizi yayınlayamaz hale geldi.

Ancak söz konusu yaşananlar, Afgan halkının yabancı dizilere ulaşmasının önüne geçemedi.

Önceki dönemde faaliyet gösteren film şirketleri, Darice (Farsçanın Afganistan'da kullanılan lehçesi) ve Peştucaya çevirdikleri film ve dizileri telefon satan dükkanlar aracılığıyla Afgan halkına ulaştırıyor.

Afganlar, yabancı televizyon kanallarına uydu üzerinden ulaşabiliyor. Ancak elektriğin ve internetin olmadığı kırsal kesimde yaşayanlar, filmleri telefon satan dükkanlardan bölümler halinde satın alıyor.

Kırsalda yaşayanlar, kent merkezlerine gittiklerinde sevdiği dizilerin bölümlerini telefonlarındaki hafıza kartları ya da flaş belleklerine aktararak evlerine götürüyor ve ailece izliyor.

En çok Türk dizileri satılıyor

Afgan halkı, genel itibarıyla Türkiye, ABD, Hindistan, İran ve Pakistan yapımı film ve dizileri izliyor. En çok satın alınan ve rağbet görenlerin başında Türk yapımı film ve diziler geliyor.

Ülkenin güneyindeki Kandahar vilayetinde telefon dükkanı bulunan Gül Ahmed Açikzey, AA muhabirine yaptığı açıklamada, kırsaldan kent merkezine gelen müşterilerinin en çok Türk dizilerini satın aldığını söyledi.

Açikzey, en çok satılan dizilerin "Diriliş Ertuğrul" ve "Kuruluş Osman" olduğunu belirtti.

Günde ortalama 50 kişiye Türk dizilerinden sattığını dile getiren Açikzey, Taliban'ın yabancı dizileri televizyonlarda yayınlamasını yasaklamasının ardından satışların daha da arttığını vurguladı.

Kandaharlı bir başka telefon satıcısı Müslim Barikzey, dizi satarak elde ettiği gelirin telefon satarak kazandığından çok daha fazla olduğunu ifade ederek, "En çok Türk dizilerini satıyorum. İnsanlar, Türk dizilerini seviyor. Diziler, insanları öyle etkilemiş ki bazıları yeni doğan çocuklarına bile dizideki karakterlerin isimlerini veriyor." diye konuştu.

Özellikle "Diriliş Ertuğrul" gibi tarihi dizilerin Afgan kültürünce daha çok benimsendiğini belirten Barikzey, her gün ortalama 80 kişiye Türk dizilerinden bölümler sattığını söyledi.

İnternet erişiminin olmadığı köylerde yaşayanların dizileri satın alarak izlediğini dile getiren Barikzey, "Tarih ve İslami konular içeren Türk dizileri zararlı değildir. Bu nedenle Afgan kanallarında tekrar yayınlanmasına izin verilmesini istiyoruz. Hint dizileri veya diğer diziler gibi Afgan kültürüne de karşı değil." ifadesini kullandı.

"Türk dizilerini gerçekçi buluyorum"

Kandaharlı 4 çocuk babası Mohibbullah Nurzey de Türk dizilerini çok sevdiğini, özellikle de "Diriliş Ertuğrul" ve "Kuruluş Osman" dizilerine hayran olduğunu belirterek, her gün ailece en az bir bölüm Türk dizisi izlediğini söyledi.

Nurzey, Türk dizilerini tercih etmeleriyle ilgili "Türk dizilerini gerçekçi buluyorum. Geçmişte yaşanan savaşlar iyi anlatılıyor, çok ilginç sahneler bulunuyor ve Türklerin geçmişte nasıl savaştıklarını gösteriyor. Bu dizilerden çok şeyler öğreniyoruz." diye konuştu.

Bir başka Kandahar sakini Ahmed Şah Alkozey, izlediği Türk dizileri hakkında "Aslında bu diziler, bir devleti yönetme ve bir liderin nasıl olması gerektiğini de öğretiyor. Bu nedenle yıllardır iktidar mücadelesinin yaşandığı ülkemizde böyle dizilerin yayınlanması çok önemli." dedi.

30'dan fazla kanalda Türk dizileri yayınlanıyordu

Taliban öncesi Afganistan genelinde yayın yapan 30'dan fazla televizyon kanalında Türk dizileri yayınlanıyordu. Bu diziler, her akşam birer saatliğine televizyon ekranlarında izleyicileriyle buluşuyordu.

Türk dizilerinin ülkede yarattığı etki nedeniyle bazı dizi karakterlerinin fotoğrafları, reklam amaçlı ürünlerin üzerine yerleştiriliyordu.

Türk dizileri yayınlanırken araya konulan reklamlar da televizyon kanallarına büyük gelir sağlıyordu.

Halihazırda ülke içinde yayın yapan televizyon kanallarında hiçbir yabancı dizi yayınlanmıyor.