İstanbul'un Fethinde Kullanılan Top ve Güllelerin Üretildiği Dökümhane

Özgün Tiran - Kırklareli'nin Demirköy ilçesinde bulunan, İstanbul'un Fethi'nde Osmanlı ordusunun kullandığı top ve güllelerin üretildiği Fatih Dökümhanesi'ndeki kazı çalışmalarının bu yılki bölümü sona erdi. Kazı çalışmalarının tamamlanmasının ardından tarihi dökümhane, açık hava endüstri müzesi haline dönüştürülecek.

Kazı Başkanı ve Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Nurcan Yazıcı, AA muhabirine yaptığı açıklamada, ilçedeki demir yatakları göz önüne alınarak 15. yüzyıl başlarında ilçenin güneydoğusuna inşa edilen tarihi Fatih Dökümhanesi'nde 2001 yılında başlayan kazı çalışmalarının bu yılki bölümünün tamamlandığını söyledi.

Birçok üniversiteden 30 öğrenci ve akademisyenin yer aldığı kazı ekibinin çalışmalarına temmuz ayında başlanıldığını anlatan Yrd. Doç. Dr. Yazıcı, şunları kaydetti:

"Kazı çalışmalarının sonrasında restorasyon çalışmaları olacak. Osmanlı Dönemi'nde, bir devlet işletmesi olarak çalışan ve döneminin en ileri teknolojisine sahip olduğu anlaşılan Fatih Dökümhanesi, 20. yüzyılın başlarına kadar aralıksız hizmet vermiş. 1950'li yıllara kadar çoğu birimleri ile ayakta olduğu bilinen ve kısa zamanda ciddi bir tahribata uğradığı anlaşılan Fatih Dökümhanesi, temel duvar seviyesinde de olsa günümüze ulaşmış önemli Osmanlı demir sanayi tesislerinden birisidir. Demirköy'ün adıyla özdeşleşen dökümhanenin Osmanlı tarihindeki itibarını iade etmek adına kültür ve turizme kazandırılması gerekmektedir. "

2001 yılında başlanan kazı çalışmalarının 3-4 yıl içerisinde bitirilmesini öngördüklerini belirten Yazıcı, kazı çalışmalarının tamamlanmasının ardından bölgenin açık hava endüstri müzesi haline dönüştürülmesinin planlandığını kaydetti.

-SİSTEMİ ÇALIŞTIRAN ÇARKIN DİŞLİLERİ BULUNDU

Kazı çalışmaları sırasında Bizans surlarını döven top ve güllelerin üretiminde kullanılan fırınlara hava üfleyen sistem ve çekiç sistemini çalıştıran çarkın dişlilerinin bulunduğunu anlatan Yazıcı, "Bu yılki çalışmalarımızı ağırlıklı olarak top ve güllelerin üretildiği sahada gerçekleştirdik. 20. yüzyıl başlarına kadar kullanılan dökümhanede, su gücüyle çalışarak enerji üreten, yani fırına hava üfleyen, çekiç sistemini çalıştıran çarklıya ait 4 demir parçası bulduk. Bu buluntular önemli buluntulardır bizim için" dedi.

-FATİH DÖKÜMHANESİ

Fatih Dökümhanesi, bölgedeki demir yatakları göz önüne alınarak Demirköy ilçesine yaklaşık 4 kilometre uzaklıktaki alana kurdurulmuştur. 10 bin metrekare alanı içine alan tarihi kompleks, dönemin en modern tesislerinden olduğu bilinmektedir.

Tophane-i Amiriye olarak anılan dökümhanede, 15. yüzyıl ortalarından 19. yüzyıl sonlarına kadar üretim yapıldığı, 2. Mahmud döneminde esaslı olarak ihya edildiği tarihi kaynaklarda yer alıyor.

- KIRKLARELİ