Sibel Özdemir'den Fuat Oktay'a: "Beş Yılın Sonunda Bu Sistemin Yapısal Sorunlarını Ortaya Koyacak Mısınız?"

CHP İstanbul Milletvekili Sibel Özdemir, Cumhurbaşkanlığı ve bağlı kuruluşlarının bütçesinin görüşüldüğü TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda; "Son beş yılın sonunda bu sisteminin yapısal sorunlarını ortaya koyacak mısınız? Bu yapısal sorunlarda nasıl çözümler üreteceksiniz" dedi.

Cumhurbaşkanlığı ve Cumhurbaşkanlığına bağlı, ilgili ve ilişkili kurum ve kuruluşların 2023 yılı bütçeleri, bugün TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay'ın katılımıyla görüşülüyor. Komisyonda söz alan CHP İstanbul Milletvekili Sibel Özdemir, şöyle konuştu:

"YENİ SİSTEMDE EN ÇOK TARTIŞILAN ALANLAR: YASAMA, YÜRÜTME, YARGI, KUVVETLER AYRILIĞI İLKESİ"

"Ben de geçtiğimiz dönemde, Anayasa görüşmelerine, bu sistem değişikliği görüşmelerine bizzat katılmış, takip etmiş, detaylı tartışmaların yapıldığı komisyonda yer almış biri olarak aslında bugün de bu süreci belki de işte tamamladığımız, artık test ettiğimiz ve beraber tartıştığımız Cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminde bir nevi gözlemlemiş de olduk. Bu yeni sistemle birlikte bugün de en çok tartışılan tabii ki yasama, yürütme, yargı, kuvvetler ayrılığı ilkesindeki yapı içerisinde yürütmenin ve özellikle de bir parti genel başkanı olan Cumhurbaşkanının belki de kararlardaki müdahalesi, baskısı, yönlendirmesi sürecinin yarattığı ekonomik ve toplumsal maliyetleri tartışıyoruz aslında. Bizim o günlerde öngördüğümüz bütün bu süreçle bugün karşı karşıyayız. Özellikle de yürütmenin tek kişilik bir hükümet sisteminde Cumhurbaşkanının en çok da belki de güvensizlik yarattığı ve toplumsal olarak sorun yarattığı alan yargı sistemi üzerindeki ve hukuk güvenliği üzerindeki baskısı ve atama kararlarındaki etkinliği.

"HESAP VEREBİLİRLİKTEN, ŞEFFAFLIKTAN, DENETİM SİSTEMLERİNDEN UZAKLAŞILDI"

Bu sistemle beraber en çok tartıştığımız ve bu bütçe döneminde ve bu döneme de aslında sirayet eden hesap verebilirlik ve şeffaflıktan uzaklaşılan, ekonomik anlamda da mali disiplinden, denetim mekanizmalarından uzaklaştığımız bir yapıyla karşı karşıya kaldık. Ekonomik anlamda, toplumsal anlamda ve devlet politikası gereği kurumsal güven tesis etmesi gereken kurumsal yapıların çoğunluğunu bir parti genel başkanı olan Cumhurbaşkanının ataması, Cumhurbaşkanı kararları, kararnameleri bunlar ciddi sorun olarak karşımıza çıktı.

"BEYİN GÖÇÜNDE 32 ÜLKE ARASINDA 24'ÜNCÜ SIRAYA GELDİK"

Tabii, bir parti genel başkanı olan Cumhurbaşkanının bir parti iktidarı yanı sıra yönetirken ülkeyi, kişisel iktidarını da korumaya dönük tercihleri ve kararlarıyla da karşı karşıya kaldık. Doğal olarak, bu süreçlerin sonucunda bugün hepimizin gelmiş olduğu süreçte ciddi ekonomik, toplumsal, uluslararası alanda da bir nevi krizler yaşadığımız bir tablo var karşımızda. İşte, ekonomik anlamda karşılaştığımız tablo, yüksek enflasyon, TL'nin değer kaybı, yüksek işsizlik, kişi başına gelirdeki geldiğimiz durum yani ekonomik verilere baktığımız zaman ciddi bir geriye gidiş sürecini yaşıyoruz. Çünkü bilimsel, evrensel, ekonomik ya da kurum kararları yerine kişisel kararlar ve kişisel tercihlerle şekillenen bir yapıyla karşı karşıya kaldık. Enflasyon, işsizlik sayılarını söylemiyorum, düşük gelir tuzağına giden bir ülke olduk; dış ticaret açığı, cari açıkta yapısal dönüşümleri sağlayamadık. Gençler, bilim insanları, akademisyenler, doktorlar yetişmiş nitelikli insan gücümüzün ülkede güven ve huzur ortamını görmediği bu sistem krizi ve bu kurumsuzlaşma, liyakatsizleşme ve kuralsızlaşma ortamında güvenli bir ortamı da kuramadık maalesef, beyin göçünde 32 ülke arasında 24'üncü sıraya geldik.

"SİZİN ORTAYA KOYDUĞUNUZ POLİTİKALAR BİR SONUÇ DOĞURMUYOR"

Sayın Cumhurbaşkanı Yardımcısı, uluslararası raporlarda -ben Avrupa Birliği Uyum Komisyonu Üyesi olarak- 2018 sonrası bütün kurum raporlarında özellikle de denge denetleme mekanizması ve yürütmenin demokratik hesap verebilirliği -ki bu sadece seçimlere indirgeniyor, ben bunu böyle okuyorum karşı tarafın konuşmalarından- kurumsal yapılarda ciddi bir geriye gidiş var. Bağımsız özel kurumlar, düzenleyici denetleyici kurumlarda ciddi bir eleştiriyle karşıyız ve doğal olarak bir parti teşkilatı gibi yapılanmayı görüyoruz, liyakat değil, siyasi aidiyetin ortaya çıktığını görüyoruz. Bu kuralsızlık, keyfilik, şahsilik, bu yukarıdan aşağıya, en yukarıdan, devletin en üst kurumundan en alt kurumlarına kadar da sirayet ediyor. Doğal olarak, sizin ortaya koyduğunuz politikalar bir sonuç doğurmuyor. İşte, bugün baktığımız zaman üniversitelerin yönetimi, atamalar, YÖK Başkanının bir görev ihmali yapıp müdahale edememesi... Bir akademisyen olarak, buradaki diğer kurumlarımıza da aynı sorunları yaşıyoruz. Doğal olarak, burada bir sorun alanı var ama bu sorunu da yok sayan bir yaklaşım karşımızda.

"BU YAPISAL SORUNLARDA NASIL ÇÖZÜMLER ÜRETECEKSİNİZ?"

İşte, bugün, bu bütçe dönemine bakanlar geldi, bakanlar sorun alanlarını öncelemek yerine Cumhurbaşkanının kendilerine hedef gösterdiği alanlarda çalışmalarını anlattılar. Somut politika önerilerini göremedik, hangi bütçemiz, hangi politikada, hangi sorun alanına gidecek? ya da buradaki sorulara etkin cevaplar verilemedi. Sizin Cumhurbaşkanlığı içerisinde işte başkanlıklar, ofisler, genel sekreterlik, politika kurulları var. Ya, bunların hepsinin ilgili bakanlıklarda müdahil kurumları var, buraya ciddi bir insan kaynağı var ve ciddi bütçelerinde yüzde 60'tan fazlası da personel giderlerine gidiyor. Şimdi, burada ya neden böyle bir tercihte bulunuyorsunuz? ve bu kişiler kimler, nasıl atanıyorlar, kimin kararıyla atanıyor ve ne iş üretiyorlar? Son beş yılın sonunda bu sisteminin yapısal sorunlarını ortaya koyacak mısınız? Bu yapısal sorunlarda nasıl çözümler üreteceksiniz?"