"Haytarma" ile Tarihlerini Öğrettiler

YILDIZ NEVİN GÜNDOĞMUŞ - Kırım Tatar Milli Meclisi Başkanı Rıfat Çubarov, Kırım Tatarları'na yapılan sürgünü konu alan Haytarma filmiyle ilgili değerlendirmede bulunarak, "Haytarma ile buradakiler Kırım'ın tarihini bilecekler, bu gelecekteki çalışmalar için sağlam bir adımdır" dedi.

Çubarov, bir programa katılmak için geldiği Eskişehir'de, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Haytarma'nın konusu ve Kırım'ın ilk sinema filmi olması dolayısıyla kendileri için çok önemli olduğunu söyledi.

Fimde anlatıldığı gibi Kırım Tatar halkının 50 yıllık sürgünden kendi vatanında yerleşme çabasında olduğunu belirten Çubarov, Türkiye'nin kendileri için önemini şöyle anlattı:

"Sürgünden sonra vatanımıza döndüğümüzde kimliğimizi korumak, dilimizi yeniden canlandırmak ve yıkılan camilerimizi yeniden yapmak için o zaman ilk olarak Türk kardeşlerimize gittik. Kırım, Ukrayna bağımsız devleti içinde yer alıyor. O sebeple biz Türk dünyasının bir kısmı olarak, Türkiye ve Ukrayna'nın dost ülke olması için çalışıyoruz. Ukrayna ile Türkiye'nin barışı ne kadar güçlü olursa Kırım Tatarları'nın da öyle olur. Bir taraftan kimliğimizi korumak, diğer taraftan kardeşlerimizi, iki ülkeyi daha çok yakınlaştırmak için destekçiyiz. Haytarma ile buradakiler Kırım'ın tarihini bilecekler, bu gelecekteki çalışmalar için sağlam bir adımdır."

Çekimler sırasında sürgünü yaşayanlar bayıldı

Kırım Tatar Milli Meclisi eski Başkanı Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu da filmde hayatı anlatılan Ahmetsultan Han hakkında bilgi verdi.

Kırım Tatarları'nın ikinci dünya savaşında Almanlarla iş birliği yaptığı gerekçesiyle sürgün edildiğini aktaran Kırımoğlu, "Aslında bu temelinde yalandır. Savaş başladıktan sonra erkekleri Sovyetler ordusuna aldılar. Kırım'da kalan ihtiyarlar ve çocuklar nasıl iş birliği yapabilirler? Sürgünün temelinde etnik temizlemeler vardı. Maksat Kırım Türkleri'ni sürgün edip oraya Rusları getirmekti. Film, bunu anlatan çok iyi örnek. Ahmethan Sultan, Alman uçaklarını düşüren, iki kez Sovyet kahramanı oluyor ama onun ailesini de sürgün ettiler. Ahmethan Sultan, bizim milli davamızda çok aktif iştirak etti. O yüzden onu seviyoruz" diye konuştu.

Filmde olayın gerçeğe en yakın şekilde yansıtıldığı sahnenin toplu sürgün sahneleri olduğunu vurgulayan Kırımlıoğlu, şöyle devam etti:

"Bu filme sürgünü yaşayan insanlar da katıldılar. Çekim esnasında gözlerinin önüne 1944 yılı geldi, bayıldılar. Bu film Eskişehir'de yaşayan insanlara, akrabalarımıza, Türkiye'ye, Kırım Tatarları'nın sorununu gündeme getirmek için bir vesile olacaktır. Bu birinci filmimiz, İngilizce ve diğer dillere de çevireceğiz."

Eskişehir Valisi Güngör Azim Tuna ise Kırım tarihinde bir ilk olan Haytarma'nın çok önemli bir yapım olduğunu dile getirerek, şunları kaydetti:

"Kırım Türkleri geçmişte çok acılar çekmiş, Değişik ülkelere dağılmışlar. En azından bundan sonraki hayatlarında Kırım Tatar topluluklarının iletişimlerinin daha güçlü olması, birlik beraberlikleri, tabi Türkiye'nin onlara kucak açması, öncü rolüyle daha güzel günlere sahip olacağını temenni ediyorum. Biz Eskişehir olarak da Türk Dünyası Kültür Başkenti olarak da bu filmin galasına ev sahipliği yaparak önemli bir farkındalık oluşturduk. Böylece kentimizi Türk dünyasının bir buluşma noktası olarak, kalıcı bir şekilde tesis etme yolunda önemli bi kazanımda gerçekleştirmiş olduğumuzu düşünüyorum."

Haytarma

Kırım'ın Alupka ve Sudak şehirleri ile Bahçesaray bölgesinde geçen yıl ekim ayında çekilen "Haytarma", Sovyetler Birliği'nde Kahramanlık madalyasına layık görülen Kırım Tatarı avcı pilot Amethan Sultan'ın hayatı ve Kırım Tatar halkının 18 Mayıs 1944'de Sovyetler tarafından sürgün edilmesini konu alıyor. Yönetmenliğini ve başrol oyunculuğunu Ahtem Seytablayev'in üstlendiği filmde; Aleksey Gorbunov, Usnije Khalilova, Adrey Mostrenko gibi oyuncuların yanı sıra, Rus ve Ukraynalı oyuncularla birlikte Kırım sürgününü yaşamış birçok Kırım Tatarı da rol aldı.

Filmin galası, Kırım Tatar sürgününün 69. yıl dönümünden önce 17 Mayıs'ta Kırım'da yapıldı. Film, Kırım'ın tüm şehirlerinin yanı sıra Kiev, Moskova, New York, Kazan ve Berlin'de de gösterildi. Filmin, Türkiye galası ise 16 Kasım'da Eskişehir'de gerçekleştirildi. - Eskişehir