Padişah Tespihleri Yeniden "Hayat Buluyor"

MUSTAFA ÇAĞLAYAN - Türk kültürünün geleneksel sanatlarını yaşatmak amacıyla faaliyet gösteren Adana Kız Teknik Eğitim Olgunlaşma Enstitüsü, padişah tespihlerinin reprodüksiyonlarını (sanat eserinin aslına uygun kopyası) içeren özel bir koleksiyon hazırladı.

Enstitüde eğitim gören kursiyerler tarafından hazırlanan koleksiyon için Osmanlı padişahları ve sultanlarının kullandığı tespihlerin birebir kopyaları değerli taşlar kullanılarak tasarlandı.

Yeşim, akik, oltu, inci, akuamarin ve kaplan gözü gibi değerli ve yarı değerli taşlardan yapılan tespihlerin imameleri de Osmanlı padişahlarının serpuşlarına taktıkları sorguçlar araştırılarak yapıldı.

Sanat tasarım öğretmeni Şule Soysal, AA muhabirine yaptığı açıklamada, aslına sadık kalınarak tasarlanan tespihlerden oluşan koleksiyonun yoğun ilgi gördüğünü söyledi.

Tespih taşlarının özel seçildiğini ve taş boyutlarının da orijinallerine sadık kalınarak şekillendirildiğini ifade eden Soysal, şu bilgileri verdi:

"Osmanlı padişah ve hanım sultanlarının zikir için kullandıkları tespihlerin reprodüksiyonları, birincil kaynaklardan yapılan yoğun araştırmalar sonucu ortaya çıktı. Genellikle Allah'ın isimlerini zikretmek için çekilen tespihler, dua etmek ve sabır dilemek maksadıyla da kullanılıyor. Osmanlı döneminde de tespihlerin ayrı bir önemi vardı. Sefere çıkan ya da çıkmaya hazırlanan padişah, Allah'ın zafer ihsan etmesi için dua ederken tespihle zikir çekerdi. Padişah eşleri ve annelerinin de sefer sırasında padişahın eve sağ salim dönmesi için dua ederken tespihten yararlandığı biliniyor. Bu geleneksel kültürü yaşatmak için özel koleksiyon hazırladık."

Koleksiyona yeni tasarımlar eklediklerini ve tespih sayısının giderek arttığını bildiren Soysal, özel talep olması durumunda tasarladıkları padişah tespihlerini sattıklarını da aktardı.

Kıymetli taşlara yönelik inançların tespihlere etkisi

Değerli ve yarı değerli taşlar kullanarak 33 taşlı ve 99 taşlı tespihler tasarladıklarını belirten Soysal, 99 taştan oluşan tespihlerin bazılarında taşların üzerine Allah'ın 99 isminin işlendiğini dile getirdi.

Osmanlı döneminde kıymetli taşlarla ilgilenen bir bilim olduğunu hatırlatarak, taşların tıbbi açıdan belli hastalık ve rahatsızlıklara iyi geldiğine yönelik inançlara dikkati çeken Soysal, "İnsanlar o dönemde kıymetli taşların belli hastalıklara iyi geldiğine inanıyor ve sağlık durumuna göre hangi taş gerekliyse o taştan yapılmış tespihi çekiyordu. Tespih kullanımı sadece zikir ve dua gibi dini maksatlarla sınırlı da değildi" diye konuştu.

Şule Soysal, enstitüde sergilenen tespihlerin sadece Türkiye'de değil, dünyada da ilgi gördüğünü kaydetti.

Tespihleri Çin ve Hollanda'da üçer kez, Almanya'da ise iki kez sergilediklerini anlatan Soysal, tespihlerin birçok fuar ve konsolosluk organizasyonunda da boy gösterdiğini sözlerine ekledi. - Adana