Cmk'da Değişiklik Teklifi

Tutuklu iken milletvekili seçilen kişinin, milletvekili seçildiğini gösteren belgenin, ilgili mahkemeye ibrazı üzerine tutukluluk haline derhal son verilecek.

CHP Grup Başkanvekili Akif Hamzaçebi ve CHP Mersin Milletvekili Ali Rıza Öztürk'ün imzasıyla TBMM Başkanlığı'na sunulan kanun teklifi, Ceza Muhakemesi Kanunu ile bazı kanunlarda değişiklik öngörüyor.

Teklife göre, CMK'daki tutuklama nedenleri kuvvetli suç şüphesinin varlığını gösteren "somut kanıtların" ve bir tutuklama nedeninin bulunması halinde, şüpheli veya sanık hakkında tutuklama kararı verilebilecek. Mevcut kanunda, "somut kanıtlar" ifadesi yerine "olgular" ifadesi bulunuyor.

Ağır ceza mahkemelerinin görevine giren işlerde tutukluluk süresi en çok 2 yıl olacak. Ancak bu süre,  zorunlu hallerde, gerekçeleri gösterilerek en çok 1 yıl daha uzatılabilecek.

Tutuklu işlere ilişkin istinat ve temyiz incelemeleri, toplamda en çok bir yıl içinde karara bağlanacak. Haklarındaki istinat ve temyiz incelemeleri, toplam bir yıl içinde karara bağlanmayan tutuklu sanıklar, derhal salıverilecek.

Tutuklu iken milletvekili seçilen bir kimsenin, milletvekili seçildiğini gösteren belgenin, ilgili mahkemeye ibrazı üzerine tutukluluk haline derhal son verilecek.

Seçimden önce soruşturmasına başlanılmak kaydıyla Anayasanın "Temel hak ve hürriyetlerin kullanılmasının durdurulması" başlıklı maddesindeki durumlarda soruşturma ve kovuşturma, tutuksuz olarak aynen sürdürülecek. Yargılamanın, sanığın milletvekili iken mahkumiyetiyle sonuçlanması halinde verilen cezanın infazı, dönem sonunda milletvekilliği sıfatının sona ermesine bırakılacak.

-Adli kontrole yeni düzenleme

Teklif, CMK'nın "Adli Kontrol" başlıklı düzenlemesinde de değişiklik öngörüyor. Buna göre, tutuklama nedenlerinin varlığı halinde, kendisine karşı veya kendisi tarafından yeni bir suç işlenebileceği konusunda somut şüphe sebeplerinin varlığı halinde, şüpheli  veya  sanığın  tutuklanması  yerine  adli  kontrol  altına  alınmasına karar verilebilecek.

Kanunda belirlenen azami tutukluluk sürelerinin dolmasına rağmen kovuşturmanın henüz sona ermemesi ve tutuklama sebeplerinin varlığını devam ettirmesi halinde, sanığın adli kontrol altına alınmasına karar verilebilecek.

Adli kontrol tedbirleri, alt sınırı 4 yıl ve daha fazla bir suçtan yargılananlar hakkında elektronik izleme sistemi kullanılarak uygulanabilecek. Şüpheli veya sanığın bu tedbirlerin gereklerine aykırı hareket etmekte ısrar etmesi halinde, tutuklanmasına karar verilecek.

Adli kontrol tedbirinin, şüpheli veya sanığın mali durumu göz önünde bulundurulmak suretiyle belirlenecek bir miktar paranın Maliye hazinesine yatırılması, sahibi bulunduğu bir veya birkaç gayrimenkul üzerinde ipotek tesisi yoluyla uygulanmasına karar verilebilecek.

Adli  kontrol koruma tedbirine karar verilmesinde ve tedbirin belirlenmesinde, şüpheli veya sanığa yüklenen suç ile suçun işlenme biçimi, şüpheli veya sanığın sosyal konumu ve kişilik özellikleri göz önünde bulundurulacak.

Teklifle, çocuklar hakkında adli kontrol tedbiri de yeniden düzenleniyor. Buna göre, Çocuk Koruma Kanun'unda düzenlenen koruyucu destekleyici tedbirlerden bir veya birkaçı adli kontrol tedbiri olarak uygulanabilecek. Ancak  bu  durumda  Çocuk  Koruma  Kanunu'na göre hakim tarafından verilmesi gereken kararlar, soruşturma evresinde sulh ceza hakimi, kovuşturma evresinde ise mahkeme tarafından verilecek.

Akıl hastaları hakkı adli kontrol tedbiri olarak tedavisinin sağlanabileceği yeterlilikte donanımı olan ve güvenlik tedbirlerinin uygulanabileceği sağlık kurumlarında koruma ve tedavi altına alınacaklar.

-Özel yetkili ağır ceza mahkemeleri kaldırılıyor

Ceza Muhakemesi Kanunu'ndaki, adli kontrol hükümlerini isteyerek yerine getirmeyen şüpheli veya sanık hakkında, hükmedilebilecek hapis cezasının süresi ne olursa olsun, yetkili yargı merci hemen tutuklama kararı verebileceğine ilişkin madde yürürlükten kaldırılıyor.

Terörle Mücadele Kanunu'nun görev ve yargı çevresinin belirlenmesi, soruşturma ve kovuşturma usulünü düzenleyen maddesi yürürlükten kaldırılarak,  Özel Yetkili Ağır Ceza  Mahkemeleri ve Özel Yetkili Ağır Ceza Mahkemeleri Savcılıklarının yetki ve görevleri sona erdiriliyor.

Özel Yetkili Ağır Ceza Mahkemeleri ve Özel Yetkili Ağır Ceza Mahkemeleri Cumhuriyet savcılıklarındaki mevcut soruşturma ve dava dosyalarının yargılama ve soruşturmasına, ayrıca bir karar verilmesine gerek kalmaksızın, durumlarına, mahiyet ve kanun hükümlerine göre, bulundukları aşamadan itibaren bu mahkemelerin bulunduğu adli kaza merkezlerindeki adliyelerde görev yapan Ağır Ceza Mahkemelerine ve Cumhuriyet Başsavcılıklarına  intikal ettirilecek. Özel Yetkili Ağır Ceza Mahkemelerince karara bağlanan dava dosyaları, hangi aşamada olursa olsun başkaca bir işlem yapılmasına ve karar verilmesine gerek olmaksızın bulundukları aşamada adli yargı ilk derece ağır ceza mahkemelerinin statüsüne ve hükümlerine bağlı olarak incelenmesine devam edilecek. İncelemesi sona eren dava dosyaları ise ilk kararı veren yetkili ve görevli ağır ceza mahkemelerine gönderilecek.

Teklif hakim ve savcılara tazminat davası açılabilmesine imkan sağlarken, dava açma koşullarını şu şekilde öngörüyor:

"Kayırma veya taraf tutma yahut taraflardan birine olan kin, düşmanlık, kişisel kusur, haksız fiil veya diğer sorumluluk gerektiren nedenlerle hukuka aykırı bir hüküm veya karar verilmiş olması, sağlanan veya vaat edilen bir menfaat sebebiyle kanuna aykırı bir hüküm veya karar verilmiş olması, farklı bir anlam yüklenemeyecek kadar açık ve kesin bir kanun hükmüne aykırı karar veya hüküm verilmiş olması, duruşma  tutanağında mevcut olmayan bir sebebe dayanılarak  hüküm verilmiş olması, duruşma tutanakları ile hüküm veya kararların değiştirilmiş yahut tahrif edilmiş veya söylenmeyen bir sözün hüküm ya da karara etkili olacak şekilde söylenmiş gibi gösterilmiş ve buna dayanılarak hüküm verilmiş olması, hakkın yerine getirilmesinden kaçınılmış olması, memuriyet vazifesini yapmakta ihmal veya gecikme gösterilmesi veya kanuna göre verilen emirlerin geçerli bir sebep olmaksızın yapılmaması." - TBMM