Yayla Muzu'nun Zorlu Yolculuğu

Tunceli'nin Ovacık ilçesinde vatandaşlar, ilkbahar aylarında yetişen ve bölgede yayla muzu, ışgın, uşgun gibi adlandırdıkları sebzeyi bin bir zahmetle dağların yüksek kesimlerinden toplayarak tezgahlarda satışa sunuyor.

Ovacık ilçesinde, doğal ortamda kendiliğinden yetiştiği için hem lezzetli hem de çeşitli hastalıklara iyi geldiği gerekçesiyle büyük ilgi gören ışgın, vatandaşların ekmek kapısı oldu. İlçede, yılın belirli dönemlerinde iş bulamadıkları için ekonomik sıkıntılar yaşayan bazı vatandaşlar, bölgede ışgın veya uşkun olarak da bilinen yayla muzunun ortaya çıkmasıyla zor ve yorucu bir mesaiye başladı. Sabah ezanıyla birlikte gün ağrımadan 3 bin 370 metre yükseklikteki Munzur, Mercan ve Havaçor dağlarının zirvelerine doğru tırmanmaya başlayan vatandaşlar, yabani hayvanların yoğun olduğu alanlarda yayla muzu topluyor. Torbalara doldurdukları yayla muzlarını sırtlayarak dağlardan indiren vatandaşlar, ilçe merkezine getirerek destesini 5 liradan satışa sunuyor. Ovacık ilçesinde zor ve çetin geçen kış mevsimi nedeniyle altı ay boyunca çalışamadığını belirten Celal Şaylı, ilkbaharın gelişiyle ışgın ve mantar toplamaya başladığını söyledi.

Dağlarda ışgın toplarken ayıların büyük bir tehlike oluşturduğunu ifade eden Şaylı, "Ayılardan korunmak içinde sürekli açık alanlarda gezmek zorunda kalıyorum. Bazen de ışgın toplarken, kuytu yerlere girmek zorunda kalıyorum. O zamanda ayılara denk gelebiliyorum. Bu yüzden ışgın topladığımız alanlar tehlikeli bölgeler. Işgın toplamak için dağlık alanda 6-7 kilometrelik bir yer dolaşıyorum"dedi. Işgını doldurduğu çuvalları sırtlayarak ilçe merkezine getirdiğini aktaran Şaylı, destelediği Işgın'ı 5 liradan satarak, kazandığı parayla iki çocuğunu okuttuğunu ve geçimini sağlamaya çalıştığını kaydetti.

Işgın bir çok hastalığa iyi geliyor

Kuzukulağıgiller familyasından olan ışgının Latince ismi Rheum ribes olarak biliniyor. Tunceli, Bingöl, Elazığ ,Diyarbakır, Erzurum, Hakkari ve Van gibi illerde 'Yayla Muzu veya uşgun olarak adlandırılan Işgın'ın bir çok hastalığa iyi geldiği biliniyor. Öte yandan, özellikle ABD ve İngiltere'de bilim adamlarının yaptığı araştırma ve deneylerde, Işgın'ın kanserli hücrelere iyi geldiği, hatta yüzde 50 oranında kanserli hücreleri yok ettiği tespit edilmişti. Işgın'ın kanser dışında, Alzheimer, şeker, tansiyon ve bazı cilt hastalıklarına iyi geldiği halk arasında da biliniyor.