18 Bekiranlı'nın İdam Öyküsü

Malabadi Köprüsü ve Batman Çayında cereyan eden olaylarda yüzlerce askerin hayatını kaybetmesi, Zilan Türbesi etrafındaki olaylar ve 18 Bekiranlı'nın idam kararı ile ilgili önemli geçmiş tarihi bilgileri gün yüzüne çıktı.

1926 yılında idam edilen 18 Bekiranlı aşiret reisleri ve 'Bekıra' Aşireti mensuplarının idam fermanlarının tutanaklarını Gazeteci Halit Biliz'e paylaşan Vakıflar Bölge Eski Müdürü Kerem Serhedi, "Batman'ın Kozluk İlçesine bağlı Bekiran Bölgesi çok büyük acılar yaşadı" dedi.

Geçen hafta kaynaklarıyla 'Batman' isminin kökeni, tarihi hakkında bilgiler veren Vakıflar Bölge Eski Müdürü Kerem Serhedi, bu kez Cumhuriyet tarihini acılı dönemleri hakkında, gazetemize ilginç bir kaynak tespitinde bulundu.

İşte idam kararında belirtilen hususlar ve idam edilen 18 Bekiranlı'nın aşireti mensubunun isimleri.

"Şeyh Sait olayı sonrası, Bölgenin ehlibeyt ve alim Zilan ailesinin büyüğü Zilanlı Şeyh Halid'in oğlu Şeyh Abdülkuddus, uzun müddet ailesi ile birlikte dağlarda saklanır. Askerlerin her yerde aradığı ve suçu olmamasına rağmen başına ödül konulan Seyyid Abdülkuddus'u yakalayamayan askerler,Bekiran köylerine büyük sıkıntı verir. Zilan Türbesini basmaya çalışan askerler, Bekiran köylerinde yaşanan olaylardan sonra halkın ayaklanmasını önlemek amacıyla ağır silahlarla ve binlerce askerle Bekiran köylerini adeta kuşatılmıştır. Halk ile asker arasında yaşanan çatışmada 500 civarında asker ve 200 civarında sivil yaşamını yitirmiş, sonrasında yakalanan kişiler asılarak idam edilmiştir…"

İŞTE İDAM KARARI…

DOSYA NO : 502
İLAM NO : 414
D.51/ 414

HÜLASA-İ KARAR (KARAR ÖZETİ)

Bekiran Aşiret rüesasında (Reislerinden) olup isyandan evvel ceraim-i muhtelife ictisar (çeşitli suçlar işlemek) ve Şeyh Sait isyanına fiilen ve müselehan (silahlı) iştirak ve Kıta-i Askeriyemizden 12. (On İkinci) ve 16. (On Altıncı) Alaylarla müsademe ve Malabadi (Batman) Köprüsünde bir taburumuzu basmak ve esliha (silahlar) ve eşya-i miriye (devlet malı) gasp ve garat (zorla almak) ve yüzlerce Askerin şahadetine sebebiyet vermek cürümlerinden (suçlarından) Maznunen (şüpheli) mevkuf Bekıran Aşireti rüesasından (reislerinden) DİRİKANLI MISTO OĞLU HALİL, GÖZEKLİ SILO OĞLU AHMET, EYYUP OĞLU AHMET, KEFİFLİ SÜLEYMAN NAM-I DİGERİ ŞERO OĞLU YAŞAR, ZEYNEKLİ BIRO OĞLU ÖMER, DALEKLİ SÜLEYMAN OĞLU DAVUT, CEVAT OĞLU RESUL (OKUNAMADI), HACI ŞERO OĞLU EYYUP, BATİNLİ TİMUR OĞLU ABDULLAH, GÜLEKLİ BEŞİR OĞLU HALİL, SEPİNLİ HASAN OĞLU HÜSEYİN, YERDEKLİ BELİK KALE REİSİ HACİ, ÖMER OĞLU MELLE MUSTEFA, SELBANLİ İBRAHİM OĞLU YAKUB, HÜSEYİN OĞLU ALİ, GÖMEKLİ BEKRAN AŞİRETİ REİSİ HÜSEYİN, BERİKLİ ALİ OĞLU HALİL VE OSMAN OĞLU SÜLEYMAN, HACİ ALİ KOTO AĞALAR hakkındaki icra kılınan muhakemeyi alaniye ve vicahiye neticesinde:
Merkumundan Haci Ali Koto'nun vefatı hasebiyle hakkındaki hukuki umumiye davasının sukutuna ve diğer maznunların cümlesinin aşiretlerinin üzerine müessir olmak hasebiyle ahaliyi mahiyeti cürmiyesi muayyen olan isyana tahrik ve teşvik ve ilhak ettikleri ve bilhassa 12. (On ikinci) Alay ile vaki müsademede yüzlerce efradı askeriyenin şehadetine ve kısmı azamın nehre atılmak suretiyle boğulmalarına sebebiyet vererek, bu suretle isyanın istihdaf (hedeflediği) tesisi, hükümet gayesini doğrudan doğruya istihsale zail oldukları evrak-ı dava münderecatı umumiyesi ve üzerlerinde ve köylerinde 41. (Kırkbirinci) fırka 12. (On ikinci) Alay efradına ait esliha (silahlar) ve otomatik tüfek zuhur etmesi gibi ictima eden delail ve emaret-i kanuniye ile sabit olduğundan ol vecih ile hadise-i iyanının hem fiilleri olmak üzere mücrimiyetlerine vicahen bil iltifak karar verildi.
Cihet-i cezaiyeleri hakkında icab-ı keyfiyet ledel müzekerre mücrimiyetleri karargir olan ber vech-i muharrer ON SEKİZ şahsın hareketlerine tevafuk eden kanun-i cezanın 1.inci babın 1.inci faslının zeyl-i ahiri ile 45.inci maddesinin hem fiillere ait fıkrasına tevfikan İDAM'larına 10 Mart 1926 tarihinde vicahen bilittifak karar verildi.

REİS : Hacım MUHYETTİN

AZA : Ali AVNİ

AZA : Lütfi MÜFİD

Not: Harput (Elazığ)'ta yargılandılar ve hemen infaz edildiler. Mahkeme Başkanı Hacım Muhyettin (Nevşehir doğumlu) 1965 yılında öldü. Ayrıca, Ali Avni (Yozgat doğumlu) 1965 yılında öldü ve Lütfi Müfid (Kırşehir doğumlu) 1940 yılında öldü…

Kerem Serhedi
Emekli Vakıflar Bölge Müdürü...