Bataklıktan Sofraya Pirincin Yolculuğu

MEHMET KUMCAĞIZ - Su içinde bataklıkta yetişen tek tahıl bitkisi olarak bilinen pirincin ekiminden hasadına, kurutulmasından fabrikada işlenerek satılmasına ve pilav olarak sofralarda yer almasına kadar tüm aşamaları, birbirinden zahmetli uğraşılarla gerçekleştiriliyor.

Önceki yıllarda dünya genelinde yaşanan sıkıntılarla gündemden düşmeyen pirinç, dünya tarımı kadar Türk tarımı için de stratejik önemi gittikçe artan bir ürün olma özeliğini sürdürüyor.

Ekimiyle uğraşanların saatlerce su dolu tarlalarda çalıştığı pirinç, yetişmesi için uygun koşullar sağlandığında üreticisinin de yüzünü güldürüyor.

Samsun'un Bafra, 19 Mayıs, Alaçam, Yakakent, Terme, Çarşamba ve Tekkeköy ilçelerinde çiftçilerin pirinç yetiştirmek için yaptığı zahmetli çalışmalar, mayıs ayının son haftalarında tarlanın hazırlanmasıyla başlıyor.

Çeltik (kabuğu ayıklanmamış pirinç) tohumu eken çiftçiler, önce tarlalarındaki keşan adını verdikleri büyük kare şeklinde alanları, kullanımı son yıllarda giderek yaygınlaşan makineler yardımıyla ekim için hazırlıyor. Daha sonra hazırladıkları keşanların içine su salarak bütün tarlanın su tutmasını sağlayan çiftçiler, tarlalar tamamen su ile bataklık haline gelince çeltikleri saçarak toprakla buluşturuyor. Su içinde bataklıkta yetişen tek tahıl bitkisi olarak bilinen pirincin yolculuğu da böylelikle başlıyor.

Yeşeren çeltik umudu da yeşertiyor

Çeltiğin pirince dönüşmesi için başlayan bu yolculuk büyük özveri ve zahmeti de beraberinde getiriyor. Her aşamasında tohumlar tutmaya başladığında bataklık ve sulak alanın üzerinde yetişen bitkileri gören üreticinin de umudu yeşermeye başlıyor.

Sürekli bakım ve su isteyen çeltikte hastalık ve yabancı ot olmasın diye ekimden yaklaşık 2 ay sonra ilaçlama dönemi başlıyor. Mevsim şartları normal seyreder ve kuraklık yaşanmaz, bol su da olursa üründe kalite ve artış sağlanmış oluyor.

Yetişmesi ve başak olgunluğunu yaklaşık 5 ayda tamamlayan çeltik yetişirken sürekli tarlalar su altında bırakılıyor, belirli olgunluğa erişen çeltikleri biçerdöverlerle hasat edilerek kurutuluyor. Son aşamada pirinç fabrikalarına satılan çeltikler, kabuklarından ayrılıp pirinç haline getirerek tüketicilerle buluşuyor.

"Pirinç sadece Türkiye için değil dünya için stratejik bir ürün"

Çeltik üretiminin son yıllarda arttığını belirten Bafra Ziraat Odası Başkanı Sait Karagöl, AA muhabirine yaptığı açıklamada, geçen yıl çeltik fiyatlarındaki artışın bu yıl çeltik ekimini artırdığını ancak kuraklıktan dolayı oluşan su sorununun verimi etkilediğini söyledi.

Pirincin sadece Türkiye için değil dünya için stratejik bir ürün olduğunu kaydeden Karagöl, şöyle konuştu:

"Bölgemiz çeltik yetiştiriciliği için çok uygun. Bafra ve Çarşamba ovalarının sulak alanlarında çok kaliteli pirinç elde ediliyor ancak bu yıl yaşanan meteorolojik şartlar üretimi etkiledi. Yaşanan kuraklıktan dolayı çeltik tarlalarına istenildiği gibi su salımı yapılmadı. Bu da üründe verim düşüklüğüne neden oldu."

Çeltiğin ekim ayı başında biçerdöverlerle hasadının yapıldığını ve bölgedeki çeltik kurutma makinelerinde kurutularak pirinç fabrikalarına satıldığını kaydeden Karagöl, ürecinin emeğinin karşılığını alamadığını savundu.

Türkiye'de çeltik üretiminin geçmişe göre daha profesyonel ve teknolojik imkanlarla yapıldığını vurgulayan Karagöl, "Türkiye'nin tüm bölgelerinde çeltik yetiştirilebiliyor. En fazla ekim yapılan bölgelerin başında bizim bölgemiz geliyor. İnsanlarımız gidip marketten ya da pazardan pirinç alıyor. Evlerinde pilav ve çeşitli yemeklerde kullanıyor ancak yetiştirilmesi ve sofralara kadar uzanması çok zahmetli bir süreci kapsıyor" ifadelerini kullandı.

- Fiyatlar memnun etti

Bafra ilçesinde çeltik üretimi yapan Faruk Şener, dekar olarak bu yıl fazla alanda çeltik üretimi yapılmasına karşın verim düşüklüğü yaşadıklarını vurguladı.

Verimin kuraklıktan dolayı düştüğünü anlatan Şener, fiyatların ise üretici olarak kendilerini mutlu ettiğine dikkati çekti.

İyi ve kaliteli çeltiğin kilogramının 2 liranın üzerinde satıldığını belirten Şener, fabrikaların da hasat sonrası aldığı çeltikleri işleyerek pirinç olarak ülke geneline dağıtım yaptıklarını söyledi.

Yaklaşık 15 yıldır pazarlarda tahıl ürünleri satan Dursun Çetin ise çeşitli kalite ve fiyatlarda pirinç bulundurduğunu, pirincin mutfakların vazgeçilmezi olduğunu dile getirdi. - Samsun