"Devletleri Devlet Yapan Sağlam Hukuk Sistemidir"

Dicle Üniversitesi Öğretim Görevlisi Yardımcı Doçent Doktor Salih Erpolat Osmanlı döneminde Çermik sancağının sosyal ve idari yapısı hakkında seminer verdi. Yrd. Doç Dr. Salih Erpolat, Çermik'in Osmanlı döneminden önce de Türkmen olduğunu söyledi. Erpolat, devletleri devlet yapan saygın hukuk sistemi olduğunu da sözlerine ekledi.

Dicle Üniversitesi Fen- Edebiyat Fakültesi Tarih Bölüm Başkanı Yrd. Doç Dr. Salih Erpolat tarafından verilen seminer, Kaymakamlık toplantı salonunda gerçekleştirildi. Kaymakam Remzi Demir, Belediye Başkan Vekili Hamdullah İşik'ın da katıldığı seminere, okul yöneticileri ve öğrenciler de katıldı.

"ÇERMİK YURTLUK-OCAKLIK ŞEKLİNDE YÖNETİLİYORDU"

Osmanlı döneminde Çermik'in yurtluk-ocaklık şeklinde yönetildiğini belirten Yrd. Doç Dr. Erpolat sözlerini şöyle sürdürdü;

"Osmanlı döneminde tutulan tahrir defterleri vardı. Bu da bize ilçemizin o dönemde de var olduğunu ve bizim bilgi edinmemizi sağlıyor. Büyük devletler işlerini kayıt altına alırdı. Yani söz uçar, yazı kalır. Bu tahrir defterlerinde bir yerleşim yerinin nüfus, verdiği vergi miktarı, zenginlik göstergesi gibi tüm unsurlar yer almaktaydı. İlçemizle bununla ilgili ilk belgeler 1515 yılında başlayıp 1518 yılında tamamlanmıştır. Osmanlı döneminde farklı yönetim şekilleri vardı. İlçemiz yurtluk-ocaklık şeklinde yönetiliyordu. Bunun yanında yaya müsellemler vardı, bu tür yönetim tarzı genellikle Batı Anadolu ve balkanlarda görülürdü. Bir de klasik sancaklar vardı. Bunların da atamaları Divan-ı Hümayun tarafında atanır ve bir yerde en fazla üç yıl kalabilirlerdi. Bunun da nedeni, bir süre sonra oradaki eşraf veya halkla farklı ilişkiler içerisine girip, hizmette eşitlik anlayışını sağlayamayacak olması düşüncesidir.

"KÜRTLER KATLEDİLDİ DİYEBİLİYORLAR. BU TAMAMEN UYDURMADIR"

Yurtluk-ocaklık yönetim şekli Osmanlılara çeşitli şekillerde hizmet edenlere verilen ödüldü. Şahalip Bey gönüllü olarak Çaldıran Savaşı'nda verdiği hizmetten dolayı ilçemiz ve çevresi kendisine verildi. Fakat bu beyler ciddi bir hata yaptıkları takdirde cezalandırılır ve yerine onun soyundan birine beylik devredilirdi. Avrupa veya bölücüler bunları farklı şekilde lanse ederek, işte Kürtler katledildi diyebiliyorlar. Bu tamamen uydurmadır. Seyahatnamelerde de görülebileceği gibi sancak beylerinin genelde Türkmen veya peygamber efendimizin soyundan gelen Araplar olduğu görülebilir.

"PLANLI PROGRAMLI ÇALIŞMALAR OSMANLI'YI BÜYÜK DEVLET YAPMIŞTIR"

16'ncı yüzyılda Çermik'te merkez ve Berdinç olmak üzere iki yerleşim yeri bulunmaktaydı. Bu dönemde sadece ilçemiz yurtluk-ocaklık şeklinde yönetiliyordu. Ergani, Siverek, Harput klasik sancak şeklinde yönetiliyordu. İstanbul'dan çıkan bir kişi bizim buraya geldiğinde ekonomik yapısını, kimlerin yaşadığı kısacası her şeyi bilirdi. Tutulan tahrir defterlerinin aynısı, İstanbul'da da bulunuyordu. Bunun nedeni planlı programlı çalışmasıdır. Bu tür çalışmalar Osmanlı'yı büyük devlet yapmıştır.

DEVLETLERİ DEVLET YAPAN SAĞLAM HUKUK SİSTEMİDİR

Mesela Çermik'te verilecek vergi için sultanın görevlendirdiği bir memur, Çermik Kadısı ve buranın eşrafından güvenilir insanlarından olan iki kişinin de katıldığı bir heyet vergiyi belirlerdi. Yani genel merkezden kafalarına göre vergiyi belirleyemezdi. Hak, adalet, hukuk ve eşitlik anlayışı gözeterek vatandaşın gelirine göre vergiler belirlenirdi. Zaten devletleri devlet yapan sağlam bir hukuk sitemidir. Siz bu sistemi sağlarsanız vatandaş da devletine güvenir ve hakkının yenmeyeceğini bilir.Bunun dışında Çermik'te Osmanlı döneminde var olan ve şuanda da varlığını sürdüren köyler olduğu gibi, 3 tane de gayri Müslim köyler vardı. Bu köyde yaşayan vatandaşların onların torunu olduğu sanılmasın, çünkü o dönemde çıkarılan sevk ve iskân kanunu ile gayri Müslimler ayrılmak zorunda kaldılar.

"OSMANLI DÖNEMİ ÖNCESİNDE DE ÇERMİK TÜRKMENLERİN YAŞADIĞI YERLEŞİM YERİYDİ"

Son olarak Çermik'e Türk kökenli vatandaşların Osmanlı döneminde buraya getirilip yerleştirildiği söyleniyor. Bu kesinlikle doğru bir bilgi değildir. Osmanlı dönemi öncesinde de Çermik Türkmenlerin yaşadığı yerleşim yeriydi. O dönemde merkeze yakın Türkmen köylerindeki vatandaşlar, merkeze yerleşmiş ve ilçemizin Türkmen olduğu belirlenmiştir."

ERPOLAT'A PLAKET

Konuşma sonrası Kaymakam Remzi Demir, Çermik ilçesi hakkında çok değerli bilgiler verdiğini belirttiği Yardımcı Doçent Doktor Salih Erpolat'a teşekkür ederek, plaket takdim etti.