Kömürü İşçi Değil Makine Çıkaracak

TOLGA ALBAY - Kömür madenlerindeki can kayıplarıyla sarsılan Türkiye'de, insansız kömür çıkaran teknolojilerin denemesine başlandı.

Tavşanlı'daki bir madende denenen sistem, 2 bin 500 personelin çıkardığı kömürün, 300 bakım onarım işçisiyle çıkarılmasına imkan veriyor.

Madenlerde iş güvenliği konusundaki en son teknolojiler, İzmir'deki Madencilik Fuarı'nda sergilendi. Madenlerde hayat kurtaran sistemlerinin sergilendiği fuarda, ilgiyi en fazla "mekanize kömür çıkarma makinesi" çekti.

Çin'de üretilen makineyi ithal eden firmanın genel müdürü Sedat Yılmaz, madencilik sektöründe gelişen teknolojiyle artık emek yoğun üretimin en aza indirgendiğine dikkati çekti.

Dünyada batı ülkelerinin yanı sıra Çin'de de yaygın kullanılmaya başlanan mekanize kömür çıkarma sistemlerinin Türkiye'de de denenmeye başladığına işaret eden Yılmaz, Soma ve Ermenek'teki kazalar sonrası maden firmalarından yoğun talep gördüklerini söyledi.

Uzaktan kumandalı sistem

Sistemin halen Kütahya Tavşanlı'da Türkiye Kömür İşletmelerine ait Ömerler Yeraltı İşletmesi'nde kullanıldığını anlatan Yılmaz, "Kömür madenciliğinde en son teknoloji olan hidrolik tahkimatlar, kömür kesme makinesi ve zincirli konveyör ile bir sistem olarak galerinin içine yerleştiriliyor. Uzaktan kumanda ya da tahkimat sistemi üzerindeki valflerle de idare edilebilen sistem, çalışmaya başladığında kazma kürek kullanmadan, patlatma yapmadan kömür çıkarabiliyor" diye konuştu.

Sedat Yılmaz, mekanize sistemlerin, yıllık 1 milyon ton ile 5 milyon ton arasında kapasiteye sahip olabildiğini belirterek, "Kaba bir hesapla 2 bin 500 işçinin bir yılda çıkaracağı 5 milyon ton kömürü mekanize sistemde bakım, onarım ve kurulum gibi işlerde çalışacak 300 işçiyle çıkarabilirsiniz. Ortalama bin tonluk kaldırma kuvvetine sahip bu sistemler mevcut çalışanlar açısından da en güvenli ortamı oluşturuyor. Her madene göre özel tasarımla üretilebilen bu sistemler şu anda Tavşanlı'daki Ömerler madeninde uygulanıyor. Bu ocakta kurulu bulunan mekanize sistem, bir günde 7 bin ton kömür üreterek rekora imza attı" ifadelerini kullandı.

Her madene uygun değil

Yatırım maliyeti yüksek olan mekanize sistemlerin, işletme maliyetlerinin düşük olması ve daha verimli ve güvenli bir sistem olması dolayısıyla tercih edildiğini anlatan Yılmaz, maden kazaları sonrasında şirketlerin, mekanize sistemlerle daha yakından ilgilendiğine dikkat çekti.

Mekanize sistemlerin tüm madenler için uygun olmadığına dikkati çeken Yılmaz, sözlerini şöyle tamamladı:

"Makine kurulduğu zaman düzenli olarak çalışabilecek madenler gerekiyor. Yani kömürün düzenli olması gerekiyor, faylanma veya kırıkların olmaması lazım. Makinenin önüne sürekli taş gelirse bu uygun olmaz. Soma'daki madenlerde daha küçük kapasiteli sistemler kurulabilir. Bu konuda talepler var. Bu sistemleri gelecekte daha çok göreceğiz."