Toplumsal Barışa "Arabuluculuk" Çözümü

Ayşe Yıldız - Atatürk Üniversitesi Rektör Yardımcısı ve Hukuk Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Fahrettin Korkmaz,

"Arabuluculuğun kanunlaşmasıyla birlikte uzayan davalar daha erken bitecektir. Böylece toplumsal barışa da faydası olacaktır" dedi.

Prof. Dr. Korkmaz, AA muhabirine yaptığı açıklamada, TBMM Adalet Komisyonunun hukuk uyuşmazlıklarının arabuluculuk yoluyla çözümünü düzenleyen tasarıyı alt komisyona sevk etmesinin önemli bir gelişme olduğunu belirterek, arabuluculuğun toplumsal barış için faydalı olduğunu söyledi.

Arabuluculuk faaliyetinin çok sayıda ülkede 1990 yılından buyana uygulandığını hatırlatan Korkmaz, "1991 yılından itibaren Çin'de arabuluculuk faaliyetleri devam ediyor. 2010 yılı verilerine göre, Çin'de 3 milyon 167 bin uyuşmazlık hadisesi ortaya çıkmış özel hukuk alanında. Bu 3 milyon 167 bin hadisenin yüzde 65'i arabuluculuk aşamasında halledildi. Müthiş bir rakam tabii. Yargıya intikal etmeden arabuluculuk aşamasında çözüme kavuşturulmuş" dedi.

Korkmaz, arabuluculukta tarafların karşılıklı olarak sonuca bizzat kendileri ikna olmaları sonucu ile ortaya çıktığını bunun da için toplumsal barışa katkı sağladığını vurgulayarak, şunları söyledi:

"Artık tarafların, 'mahkeme haksız bir karar verdi, şu bu var' deme hakları kalmıyor. Çünkü kendileri sonucu hazırlayan kişiler olduğu için sonuçtan tatmin de oluyorlar. Sosyal barışa da katkıda bulunuyorlar. Bu nedenle dünyada arabuluculuğun giderek yaygınlaştığını görüyoruz. Örneğin, İsviçre'de özel hukuk alanında arabulucuya gitmeden mahkemede dava açamıyorlar. Çünkü açma şansları olmuyor. Önce arabulucuya gideceksiniz. Arabulucu, tarafların arasındaki sorunu çözemediği takdirde mahkemeye dava açabiliyorsunuz. Brezilya'da da insanlar hakim tarafından arabulucuya yönlendiriliyor. Brezilya'da arabuluculuk faaliyetinden yüzde 50 başarı elde ettiklerini söylüyorlar."

-"Vasıflı kişiler arabulucu olmalıdır"-

İngiltere'de de arabulucuya gitmeden tarafların mahkemeye gidemediğini ifade eden Korkmaz, "Arabuluculuk bir yargılama değildir ama yargıya gitmeden önce oraya gitmeniz gerekiyor. Böyle bir süreç var. Amerika'da ise hakim kendisine gelen tarafları önce arabuluculuk masalarına yönlendiriyor. 'Arabulucuya giderek, sorunu çözerseniz maliyeti bir lira iken mahkemeye giderseniz bin lira olur' diyorlar. Taraflar seçimini kendisi yapıyor" şeklinde konuştu.

Prof. Dr. Korkmaz, arabulucular seçilirken bazı hususlara dikkat edilmesi gerektiğini de belirterek, şöyle dedi:

"İstanbul'da düzenlenen 'Dünyada Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Uygulamaları' konulu çalıştayda, Fransız bir panelist, 'arabulucuların seçimindeki gösterilen dikkat ve özenin çok önemli olduğunu' ifade etti. Sanki birisine iş vermek niteliğinde değil de nitelikli kişilere arabuluculuk görevi verilmesinin önemli olduğunu belirtti. Gerçekten arabulucunun hem vasfına hem de niteliğine bakılması gerekiyor. Ben bir araştırma yapmıştım, 'en başarılı arabulucular hangi meslek grubundan' diye. Araştırmamda, hukukçuların başarı oranının çok yüksek olduğunu gördüm."

Aile hukuku, borçlar hukuku, özel hukuk, iş hukuku, eşya hukuku, ticari anlaşmazlıkların tamamının arabuluculuk aşamasında halledilebilecek sorunlar arasında yer aldığına dikkati çeken Korkmaz, sözlerini şöyle sürdürdü:

" Türkiye'de arabuluculuk faaliyeti 2822 Sayılı Toplu İş Sözleşmesi, Grev ve Lokavt Kanununda var. Bu kanun 1982 anayasasından sonra çıkarılmıştır. Taraflar toplu iş uyuşmazlıklarında işçi sendikalarıyla işveren arasındaki sorunu kendi aralarında çözemezlerse o zaman taraflardan birisinin talebi üzerine bir resmi arabulucu görevlendiriliyor. Türkiye'de 175 civarında toplu iş uyuşmazlıklarında görevli olan arabulucu var. Türkiye'de son yıllarda greve çok fazla rastlamazsınız. Çünkü bunun arabuluculuk faaliyetlerinin sonuçları olduğunu rahatlıkla söyleyebilirim."

-"Güzel bir başlangıç"-

Arabuluculuk sisteminin olgunlaştırılarak, geliştirilmesi ve batıdaki örnekleriyle değerlendirilmesi gerektiğini vurgulayan Korkmaz, "Bu ülkede sosyal barışın sağlamasında arabuluculuk sistemi çok önemlidir. Bunun için kanunun mükemmel bir şekilde çıkarılması gerekiyor. Mevzuat dağınıklığını da mevzuat birliği haline getirmede yarar var. İyi sonuçlar alacağımızı düşünüyoruz. Güzel bir başlangıç, olgunlaşması lazım. Acele edilmemeli, çok da uzatılmamalıdır. Bakanlar Kurulandan geçti, Anayasa Komisyonunda da geçti, alt komisyonda yeni düşüncelerle daha net hale getirilecektir.

Arabuluculuğun kanunlaşmasıyla birlikte uzayan davalar daha erken bitecektir. En büyük yararı da toplumsal barışa müthiş bir faydası olacak. Çünkü tarafları kardeş olarak ayırıyorsunuz. İki dost olarak göndereceksiniz. Çünkü ani kararları eriterek, güzel sonuçlar elde edeceksiniz."

- ERZURUM