'Uludağ Ekonomi Zirvesi"

Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, "(Cari açık) Bulunduğu seviye olarak çok kaygılanmaya belki gerek yok ama bu seviyeye çok hızlık çıktık. Ona dikkat etmemiz gerekiyor ve bundan sonraki artış hızının çok kontrollü olması gerekiyor" dedi.

Babacan, "Uludağ Ekonomi Zirvesi"nin açılışında yaptığı konuşmada, son 2 yıl içinde yepyeni bir yatırım teşvik sistemini kurduklarını söyledi.

Bankacılık dışı finans sektörü için yepyeni bir yasal düzenleme yaptıklarını anlatan Babacan, bireysel emeklilikte devlet katkısını içeren yepyeni bir sisteme başladıklarını, kredi sicil sistemini kurduklarını anlattı.

Bu dönemde doğal afet sigortalarını yenilediklerini, yeni bir kanun çıkardıklarını belirten Babacan, " Türkiye'de doğal afetlere karşı sigortalanan konut sayısı 6 milyonu geçti. Yeni düzenlemeden sonra 1,5 yılda yaklaşık 1,5 milyon konut sigorta yaptırdı ve Türkiye şu anda dünyada deprem sigortası konusunda en yüksek oranlardan birine ulaşmış bir ülke" diye konuştu.

Babacan, bunların hepsini 2012-2013 yıllarına sığdırdıklarını, gelinen noktada, 2012 yılında Türkiye'nin AB ortalamalarının yüzde 54'üne ulaşmış bir kişi başına düşen milli gelire sahip hale geldiğini belirterek, şöyle devam etti:

"AB ortalaması 100 ise Türkiye şu anda 54'üne ulaşmış durumda ve birkaç tane AB ülkesi bizden şu anda daha düşük durumda. 2002'de neredeydik yüzde 36'daydık. Bu tabii aynı zamanda Türkiye'de gelir dağılımının düzeldiği bir tabloyu da bize gösteriyor ve yoksulluk göstergelerinin düştüğü bir tabloyu da gösteriyor. OECD raporlarına baktığımızda Türkiye, gelir dağılımı düzelen ender OECD ülkelerinden bir tanesi. Hala gelir dağılımını en hızlı düzelten OECD ülkesi aynı zamanda... Bir doların altında yaşayan nüfusumuz çok şükür kalmadı."

Geçen sene dünya nüfusunun 7 milyarı aştığını anımsatan Babacan, şu ifadeleri kullandı:

"Bu nüfusun tam bir milyarı günlük 1 doların altında yaşıyor. Böyle bir nüfusumuz yok. 2 doların altında yaşayan nüfusumuzu da sıfırladık. Dünya Bankası'nda şu an baktığı en yüksek barem olan 4,3 dolara baktığımızda da nüfusumuzun sadece 2,27'sinin bu 4,3'ün altında bir gelirin altında bir gelire sahip olduğunu görüyoruz. 2002'de bu oran yüzde 30'du. Yüzde 30'u bu nüfusun 4,3 doların altında bir gelire sahip idi. Şu anda 2,27'si."

Burada satın alma gücü paritesine göre endekslenmiş bir doların baz alındığını da vurgulamak istediğini anlatan Babacan, "kur etkisi"nin olmadığını, bunların direk halkın refah seviyesini ve satın alma gücünü gösteren rakamlar olduğunu belirtti.

Cari açık

Babacan, Türk ekonomisinin kırılganlık alanının ise cari açık olduğunu kaydederek, konuşmasını şöyle sürdürdü:

"Cari açığı finanse edebilmek için ağırlıklı olarak özel söktörümüzün yurt dışından kullandığı kredilerde özel sektörün yurt dışına olan borcunu zaman içerisinde hızlı bir şekilde artırmış durumda. Buna da kuşkusuz dikkat etmemiz gerekiyor, izlememiz gerekiyor. Bulunduğu seviye olarak çok kaygılanmaya belki gerek yok ama bu seviyeye çok hızlık çıktık. Ona dikkat etmemiz gerekiyor ve bundan sonraki artış hızının çok kontrollü olması gerekiyor. Biz şimdiye kadar kamu borcuyla ilgili borç sürdürebilirlik analizleri yapıyorduk. Çünkü Türkiye'nin en büyük sorunu neydi 2002'ye kadar? Kamu borcu. Bütün ekonomik parametreler, hedefler bu borcun sürdürebilirliğine dayanan ve onu hedefleyen enstrümanlardı. Oysa şimdi artık özel sektörün dış borcunun sürdürebilirliğine bakan bir makro ekonomik çerçevemiz var, böyle bir yaklaşımımız var ve son açıkladığımız orta vadeli programda da bir numaralı hedef olarak cari açığın düşürülmesini yazdık."

AB'nin, birkaç ay önce ilk defa yeni parametre setleri açıkladığını ifade eden Babacan, eskiden 'Maastricht kriteri' denilen 4 tane kriter bulunduğunu, bunların "bütçe açığı, borç stoğu, enflasyon ve faiz" olduğunu anımsattı.

"Özel sektörün dış borcunu artırmayacak bir cari açık"

Babacan, şimdi bunlara çok daha fazla sayıda parametre eklendiğini, AB'nin bu parametreleri kendi üyelerindeki ekonomik dengesizlikleri düzeltebilmek için hedef olarak belirlediğini vurgulayarak, şunları kaydetti:

"Geniş bir hedef seti var artık ve bunun adı 'aşırı dengesizlikleri düzeltme süreçleri.' Biraz uzun bir ismi var, umarım yakında daha kısaltılmışını bulurlar. Ama buraya baktığımızda cari açık için olarak AB kendi üyeleri için yüzde 4'lük bir sınır belirledi. Cari fazla için de yüzde 6'lık bir kriter var. Çünkü AB içinde dengesizlikler büyük, bazı ülkelerin çok yüksek cari fazlası var. Onların da tedbir alıp bunları dengelemeleri gerekiyor. Dolayısıyla 'cari fazla yüzde 6'dan çok olamaz, cari açık da yüzde 4'ten çok olamaz' gibi bir aralık, ilk defa belirlendi. Biz zaten kendi hesaplarımıza göre şunu söylüyorduk;  'yüzde 4-5'lik bir cari açık Türkiye için yönetilebilir, sürdürebilir ve özel sektörün dış borcunu artırmayacak bir cari açıktır, bunun üzeri risklidir."

"Böyle uzun vadeli bir hedef olamaz"

"AB de demek ki hesabını kitabını yapmış ki tüm üyeler için yüzde 4'lük bir limit koymuş" diyen Babacan, "Şimdi biz bu cari açığımızı yüzde 5'e, 4'e kısa bir süre içinde indirmemiz gerekiyor" dedi. Babacan, şöyle devam etti:

"Böyle uzun vadeli bir hedef olamaz. Bunu artık tamamen bir risk alanı olmaktan çıkartmak, çok düşük seviyelere indirmek ama kısa vadede dahi bunu düşürmek için çaba içinde olmamız gerekiyor. Aksi halde kamu borç stoku sürdürebilirliği Türkiye için nasıl önemli bir risk alanı ise şimdi özel sektörün dış borcu da aynı derecede önemli risk alanı olarak karşımıza çıktı, çıkıyor. Buna izin vermek mümkün değil bununla ilgili mutlaka tedbirlerin alınması lazım ve Türkiye için en önemli risk unsuru neyse bunları hızla ortadan kaldırmamız gerekiyor."

- Bursa