Van Valiliğinin "Kapatılsın" Talebi Reddedildi

Van'da faaliyet yürüten Gençlik ve Ekoloji Derneği'nin kapatılması talebini reddeden Van 5. Asliye Hukuk Mahkemesi, kararın gerekçesini açıkladı.

Van Valiliğinin, tüzüğünde "dernek sürdürülebilir yaşam, organik tarım, enerji, iklim değişikliği, kırsal kalkınma, eğitim, kültür, sosyal politika, sanat, cinsiyet, ayrımcılık, yoksulluk, mülteci, sığınmacı, gençlik, çocuk engelli, cinsel yönelim alanlarında faaliyet gösterir" maddesinin Türk Medeni Kanunu'nun 56. maddesine aykırı olduğu gerekçesiyle dernek hakkındaki fesih talebi, Van 5. Asliye Hukuk Mahkemesi tarafından reddedildi.

Davalı Van Gençlik ve Ekoloji Derneği'nin avukatları aracılığıyla mahkemeye sunduğu savunmada, derneğin amacının ekolojik yaşam prensiplerinin gençler tarafından yaşama geçirilmesini sağlamak olduğunu bildirerek, dernek tüzüğünde bulunan cinsel yönelim kavramının bir çeşitlilik kavramı olduğunu, bilimsel verilere göre hayatta bir tek cinsel yönelimin olmadığını, Yargıtay kararlarının da bunu desteklediğini belirtti.

Derneğin feshine ilişkin açılan davanın ulusal ve uluslararası ölçekte ağır bir olumsuz kanaatin oluşmasına neden olduğunu öne süren avukatlar, davanın kabulü halinde ülkenin örgütlenme özgürlüğüne önemli bir ket vurulacağını, bu nedenlerle davanın reddine karar verilmesini talep etti.

Valiliğin, derneğin feshi kararını reddeden mahkeme, 7 sayfadan oluşan gerekçeli kararda, Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi'nin 20. ve 22. maddelerinde, herkesin dernek kurma hakkına sahip olduğu ifadesine yer vererek, Anayasa'nın 33. maddesi uyarınca herkesin izin almaksızın dernek kurma veya bunlara üye olma ya da üyelikten çıkma hakkına sahip olduğu kaydedildi.

Yargıtay 7. Hukuk Dairesi'nin 2008/4109 esas ve 2008/5196 karar sayılı ilamına atıfta bulunulan gerekçeli kararda, şöyle denildi:

"Cinsel kimlik veya yönelim kişilerin kendi istemleri ile seçtikleri bir olgu olmayıp doğuştan veya yetiştiriliş tarzından kaynaklanan ve kişilerin istemeyerek karşı karşıya kaldığı bir olgudur. Bütün dünya ülkelerinde olduğu gibi ülkemizde de lezbiyen, gay, biseksüel, travesti ve transseksüel sözcükleri ile tanımlanan farklı cinsel kişilerin varlığı herkesçe bilinen bir gerçektir. Bu gibi kişileri tanımak için kullanılan sözcükler literatüre de girmiş olup, bilimsel yayınlarda, medyada ve günlük dilde sık sık kullanılmaktadır. Kişilerin, kendi istemi dışında gerçekleşen böyle bir yönelime sahip olmasının ya da bu gibi kişileri tanımada kullanılan sözlüklerin ahlaksızlık olarak nitelendirilemeyeceği gibi kanunlarımızla da yasaklanmıştır. Durum böyle olunca feshi talep edilen derneği faaliyet alanının cinsel yönelim olmasının hukuka ve ahlaka aykırı olduğundan söz edilemez. Derneğin amacının ahlaka aykırı olduğundan söz edilebilmesi için derneğin toplumun geneli tarafından kabul edilen yerleşmiş ahlak kurallarına aykırı amaçla kurulduğunun belirlenmesi, yapılması öngörülen çalışmaların da bu amacı gerçekleştirmeye yönelik olması gerekir."

Mahkeme, gerekçeli kararda açıklanan nedenlerden dolayı Türk Medeni Kanunu'nun 56. maddesine aykırı olması dolayısıyla derneğin feshine ilişkin talebin reddine karar verilmesi gerektiğini bildirdi.

Kararı değerlendiren dernek avukatı Müjde Tozbey Erden, derneğin tüzükte yer alan "cinsel yönelimlerin desteklenmesi" gerektiğine dair madde nedeniyle ahlaksızlıkla suçlandığını ve kapatılma davasıyla karşı karşıya bırakıldığını söyledi.

Yerel mahkemenin, cinsel yönelimlerin farklı olabileceği, durumun kendisinin ve desteklenmesinin ahlaksızlık değil özgürlük çerçevesinde açıklanabileceği kanaatiyle davayı reddettiğine işaret eden Erden, "Emsal bir karardır, çünkü ülkemizde LGBT bireylerinin haklarını korumak isteyen bir dernek ahlaksızlık ile suçlanmıştır. Fakat yerel mahkeme tarafından da dernek tüzüğünün ahlaksız olmadığı, insan hak ve özgürlükleri çerçevesinde doğru bir tüzük olduğu belirtilerek, desteklenmiştir. Bu nedenle bu dava önemlidir. Bu karar, ülkemizin diğer şehirlerinde açılabilecek davalarda emsal olarak kullanılabilecektir" diye konuştu.