Bilmeyene Kız Vermiyorlardı, Şimdi Plastik ve Cama Direniyorlar

ZAFER AKPINAR - Babadan oğula kalan mesleklerden olan çömlekçilikten uzun yıllardır gelir sağlayan İvrindi ilçesi Kayapa Mahallesi sakinlerinden bu işi yapanlar, parmakla sayılacak kadar azaldı.

Mahalle Muhtarı Osman Demirhan, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Kayapa civarında çıkan çömleğe uygun toprağın, uzun yıllar geçim kaynaklarının ham maddesi olduğunu söyledi.

Babadan oğula, ustadan çırağa kalan bir miras olan çömlekçiliğin giderek yok olduğunu vurgulayan Demirhan, 200 haneli mahallede bu işi yapanın 7 aileye kadar düştüğünü anlattı.

Eskiden köy olan Kayapa'da hemen her evde çömlekçilik yapıldığını, her konutun bir atölye olduğunu dile getiren Demirhan, şöyle devam etti:

"Bardak, testi, tava yapılıyor, Türkiye'nin dört bir yanına gönderiliyordu. Çoğu zaman ürün yetiştirilemediği oluyormuş. Zamanla plastik ve cam yaygınlaştı. Evlerde çömlekten yapılan ürünlerin yerini plastik ve cam olanları almaya başladı. Önceden çömlekçiliği bilmeyene kız vermiyorlardı. Yapan, ailesinin geçimini sağlayacağı garanti gözüyle bakılan kızı alıyordu. Şimdilerde ise sadece sipariş üzerine yapmaya başladık.

Çömlekte kullandığımız toprağı çok nadir bulabiliyoruz. Bu toprak da çömlekte yüksek kaliteyi sağlıyor. Önce ham maddesini çıkarıyoruz, sonra getirip tezgaha koyuyoruz, ıslatıyoruz, makinede çekiyoruz, taşını ayıklıyoruz, iyice süzüyoruz. Sonra tekrar tezgaha geliyor, elle yoğurulup hamur haline getiriliyor. Bu bizim yağlı toprak. Neredeyse 4 bin, 5 bin dereceye kadar dayanıyor. İstanbul, Eskişehir, Samsun, Bursa, Ankara gibi birçok ilden talepler alıyoruz. Türkiye'nin dört bir yanına gidiyor. Sağlıklı ve lezzetli yemeği bilenler ilgi gösteriyor ama eski talep kalmadı. Tereyağlı yumurtayı, balığı çömlek tavasında yemeyen, ne demek istediğimizi anlayamaz."

Çömlekçilik bitti göç başladı

Çömlek ustası Ahmet Tosun ise 16 yaşında başladığı bu mesleğe 48 yılını verdiğini belirterek, işe başladıklarında plastik ve cam ürünlerinin bu kadar yaygın olmadığını dile getirdi.

Bir dönem su bardağının bile çömlekten yapıldığını anlatan Tosun, "Evde kullandığımız cam kavanozların yerine bu testiler kullanılırdı. Bizim dönemimizde bu sanatı yapmaya kız verilmezdi. Kayapa'nın tamamına yakını bu işi yapardı. Şimdi çok azaldık. Bu meslek bitince köyden göç yaşandı. Şu an baktığınızda köyümüzün nüfusundan fazla Kayapalı, çevre illerde yaşıyor" ifadesini kullandı.

Kayapa'dan alındığında ürünlerin çok ucuz olduğunu bildiren Tosun, 5 liraya bile güveç kabı bulunduğunu, 3 liraya tava sattıklarını sözlerine ekledi. - Balıkesir