İklim değişikliği: BM emisyon açığı raporu 'uyarı alarmı' veriyor

Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) raporuna göre, karbon emisyonunun azaltılması yönünde tek tek ülkelerin planları, iklim değişikliğinin tehlikeli boyutlarını önleyecek düzeyde değil.

UNEP'in emisyon raporu, ülkelerin vaatlerinin, küresel sıcaklık artışını bu yüzyıl sonunda 1,5 derece ile sınırlamakta başarısız olacağını belirtiyor.

Raporda, bu yüzyıl sonunda küresel sıcaklık artışının 2,7 dereceyi bulabileceği ve bunun yıkıcı sonuçlar doğuracağı ifade ediliyor.

Ancak, uzun vadeli "net sıfır" hedeflerinin tutturulması halinde, sıcaklık artışı büyük ölçüde kontrol altında tutulabilir.

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres' göre, Glasgow'daki BM iklim zirvesi (COP26) öncesinde, iklim değişikliği konusunda düzenlenen bu yeni bilimsel rapor "yeni bir uyarı" özelliği taşıyor.

Dünya Meteoroloji Örgütü'nün bu hafta yayımladığı başka bir araştırmada da, koronavirüs salgınına karşın 2020'de atmosferi ısıtan gaz salımının rekor seviyelere ulaştığı ortaya konmuştu.

12.si yayımlanan Emisyon Raporu'nda da, iklim zirvesi öncesinde tek tek ülkelerin BM'ye vaat ettiği karbon azaltma planları inceleniyor.

120 ülkenin sunduğu bu planlar 2030'a kadar olan vaatleri içeriyor. UNEP ayrıca, henüz resmi bildirimi yapılmamış olsa da atmosferi ısıtan gazların azaltılması yönündeki diğer vaatleri de hesaba katıyor.

Raporda, bunların tümü dikkate alındığında, beş yıl önce açıklanan vaatlere kıyasla, 2030'da sera gazı emisyonunun yüzde 7,5 oranında azaltılabileceği belirtiliyor.

Bu ise yüzyıl sonunda küresel sıcaklık artışının 1,5 derece ile sınırlanması hedefiyle bağdaşmıyor.

Bu hedef için emisyonun 2030 itibarıyla yüze 55 oranında azaltılması gerekiyor.

UNEP direktörü Inger Ansdersen, "Küresel ısınmayı 1,5 derece ile sınırlamak için sera gazı emisyonunu 8 yılda yarı yarıya azaltmak gerekiyor. Buna yönelik planları yapmak, politikaları belirlemek, uygulamak ve belirlenen oranda kesinti için 8 yılımız var" dedi.

UNEP raporuna göre, mevcut vaatler, küresel ısınmanın bu yüzyılda 2,7 derece olarak gerçekleşmesine yol açacak. BM Genel Sekreteri Guterres, bu senaryo için "iklim felaketi" ifadesini kullandı.

Raporun, siyasi liderlerin başarısızlıklarını ortaya koyduğunu belirten Guterres, "Emisyon azaltımındaki bu açık, liderlik açığının sonucudur. Ama liderler bunu iklim felaketi yönünde kritik eşikten ziyade daha yeşil bir gelecek için dönüm noktası olarak kullanabilir" dedi.

Guterres, raporda bazı umut verici noktaların da bulunduğunu söyledi.

AB ülkelerinin yanı sıra 50'ye yakın ülke 2050 yılı itibarıyla 'net sıfır' hedefini açıkladı. Bu stratejiler sera gazı emisyonlarının yarıdan fazlasını ifade ediyor.

UNEP analizlerine göre, bu planların tümüyle uygulanması halinde 2100'de sıcaklık artışı 0,5 derece azaltılarak 2,2 derece düzeyine indirilebilir.

Ancak raporda, net sıfır karbon hedeflerinin birçoğunun ve uzun vadeli planların özellikle en zengin 20 ülke açısından belirsizliğini koruduğu vurgulanıyor.

Bu ülkelerin çoğu, emisyon azaltımını 2030'a kadar erteliyor; bu durum da 2050 için belirlenen net sıfır karbon hedefinin geri kalan 20 yılda gerçekleştirilmesini tehlikeye atmış oluyor.

Raporda umut verici bulgulardan biri de küresel ısınmanın ikinci en büyük kaynağı olan metan gazının emisyonunun azaltılması ile ilgili.

Fosil yakıt, atıklar ve tarımdan kaynaklı metan gazı emisyonunun yüzde 20 kadarı düşük veya sıfır maliyetle giderilebilir.

Rapor yazarları, Covid salgınından kurtulmaya çalışırken dünyanın daha yeşil hale gelmesi fırsatının kaçırılmaması gerektiğini vurguluyor.

UNEP raporu yazarlarından Oxford Üniversitesi Ekonomik İyileşme Projesi yöneticisi Brian O'Callaghan, düşük karbon teknolojileri ve sanayilerini geliştirme fırsatına dikkat çekerek "Çoğu zaman bu fırsat değerlendirilmiyor" diyor ve ekliyor:

"Bu özellikle iklim değişikliğinin en ağır sonuçlarını yaşayan ülkelerin yüzüne indirilmiş bir tokat… En fazla emisyon yaratanlar, dünyada yol açtıkları kayıp ve hasarı karşılama konusunda sorumluluk almıyor."