Düşük petrol fiyatları, Türkiye'nin gaz ithalat faturasını 3 milyar dolar azaltacak

Petrol fiyatlarının yıl sonuna kadar 50 doların altında seyretmesiyle Türkiye'nin 2020 doğal gaz ithalat faturasının yaklaşık 3 milyar dolar azalacağı öngörülürken, bu düşüşün ithalatçı ülkeler için iyimser bir tablo oluşturacağı fakat ihracatçı ülkelerin gelirlerini eriteceği belirtildi.

Petrol fiyatlarında geçen hafta başlayan düşüşün etkisi doğal gaz fiyatlarına 6 - 9 ay sonra yansıyor. Bu etkinin görülmesiyle doğal gaz ihtiyacının yaklaşık yüzde 98'ini ithal eden Türkiye gibi ülkelerin cari açığının azalması bekleniyor.

Esgaz & İzmir Gaz Yönetim Kurulu Üyesi Ali Arif Aktürk, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Türkiye'nin uluslararası gaz kontratlarının büyük bir kısmının uzun dönemli ve petrole endeksli olduğunu söyledi.

Kontratların petrole endeksli olmasının fiyatların belirlenmesi açısından bir belirsizlik ortaya çıkardığını ifade eden Aktürk, "Çünkü petrol fiyatları, kontrolümüzde olamayan bir husus." dedi.

Aktürk, petrol fiyatlarında son dönemde yaşanan düşüşü örnek göstererek, "Bu düşüş 1 Nisan'dan itibaren geçerli olacak ikinci çeyrek fiyatları için yüzde 15'lik bir indirim getirir ama bu kimsenin yaptığı bir indirim değil, formülün ortaya çıkardığı bir durum. Üçüncü ve dördüncü çeyrek için de petrol fiyatlarındaki düşüş, Türkiye'nin gaz ithalat maliyetini yüzde 30'a kadar azaltır. Petrol fiyatlarının yıl sonuna kadar 50 doların altında seyretmesiyle Türkiye'nin toplam doğal gaz ithalatı faturası ise yaklaşık 3-3,5 milyar dolar azalır." diye konuştu.

"Uzun vadeli kontratlarda gelecek yıl nisan ayını bekleyeceğiz"

Spot sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) fiyatlarının petrole bağımlılığının çok azaldığını kaydeden Aktürk, "Petrol fiyatlarındaki düşüşle spot LNG fiyatları da yüzde 5 ila 10 ucuzlar ama spot LNG fiyatları bu seviyenin daha fazla altına düşmez." öngörüsünde bulundu.

Aktürk, Türkiye'nin özellikle Rusya ile olan uzun dönemli kontratlarının gelecek yıl nisan ayına kadar sürdüğünü anımsatarak, konuşmasını şöyle sürdürdü:

"Dolayısıyla bu tarihi bekleyeceğiz. Gazprom gazını satmak isteyecektir ama yapılacak yeni anlaşmaların daha fazla esneklik bulundurması gerekiyor. Türkiye'nin gaz ticaretini tamamen serbest bırakması gerekiyor ki piyasadaki serbestlik rekabeti artırsın. Uzun vadeli kontratlar yerine günümüz şartlarını yansıtan kontratların yapılması sağlanmalı."

Öte yandan, petrol fiyatlarının 30 dolar bandında seyretmesinin dünya ekonomisinde ciddi bir durgunluğa sebep olabileceğini belirten Aktürk, "Petrolde 30 dolar seviyesinin sürdürülebilir olduğunu düşünmüyorum. Sürdürülebilir fiyatların 60 dolar bandı olduğu görüşündeyim."

"Al ya da öde yükümlülüklerinin esnek hale getirilmesi çok önemli"

Akdeniz Ülkeleri Enerji Şirketleri Birliği Hidrokarbonlar Müdürü Dr. Sohbet Karbuz da petrol fiyatlarındaki düşüşün doğal gaz fiyatlarına yansıyacağını fakat spot LNG ve petrole endeksli LNG piyasalarının da yakından takip edilmesi gerektiğini söyledi.

Koronavirüs (Kovid-19) ortaya çıkmadan önce de LNG piyasasında arz fazlası bulunduğunu aktaran Karbuz, piyasalardaki gelişmeleri şu şekilde özetledi:

"LNG arzındaki büyümenin talepteki büyümenin altında kalması spot LNG fiyatlarına baskı yapmış ve geçen senenin sonuna doğru petrol endeksli LNG fiyatları artarken, spot LNG fiyatlarında düşüş görmüştük. Aradaki fark gittikçe açılıyordu. Fakat petrol fiyatlarında geçen haftaki çöküş nedeniyle aradaki farkın kapandığını gözlemliyoruz. Buna spot LNG fiyatlarının yaklaşık bir aydır hafif yükselmesinin de neden olduğunu belirtmek gerekir. Bunun nedeni de ithalatçıların mümkün olduğunca spot LNG'ye yüklenmesiydi. Fakat petrol fiyatlarının daha da aşağıya sarkacağı beklentisi aradaki makasın çok daha daralabileceği ve hatta petrol endeksli LNG fiyatının spot LNG ye göre daha avantajlı hale geçebileceği olasılığını da gündeme getiriyor."

Karbuz, gaz piyasasında uzun vadeli ve petrole endeksli kontratlardan daha kısa vadeli ve esnek şartlara sahip kontratlara yönelim olduğunu belirterek, "Türkiye olarak bizim de bunu yapmamız gerekiyor. Al ya da öde yükümlülüklerinin de daha esnek hale getirilmesi ve nihai teslim yerinin kontratlardan kaldırılması çok önemli. Böyle bir yapıyı gaz ithal ettiğimiz tüm ülkelerle geliştirmek gerekir." diye konuştu.

İthalatçılar için tablo iyimser

Uluslararası piyasalarda LNG arz fazlasının birkaç yıl daha devam edeceğini ve bu durumun da fiyatlara baskı yapacağını anlatan Karbuz, bu açıdan ithalatçılar için iyimser bir tablo oluştuğunu söyledi.

Karbuz, petrol fiyatlarının da en azından bu sene düşük seyretmesinin bu tabloyu daha iyimser bir hale getirebileceğine dikkati çekerek, şunları kaydetti:

"Ama ihracatçı ülkelerin gelirlerinde bir erime olacaktır. Ayrıca arama ve üretim segmentlerinde nihai yatırım kararlarının ertelenmesi gündeme gelebilir. Eğer petrol fiyatları kısa vadede şirketleri mağdur durumda bırakacak düzeylere iner ve toparlanma kısa vadede gelmezse, önümüzdeki dönemde, şirket birleşmeleri ve satın almalarının artmasını bekleyebiliriz. Diğer yandan, petrol fiyatlarındaki aşırı düşüş yaşanmadan önce petrol endeksli gaz kontratlarının yeniden müzakere edilmesi konusundaki temayülün bir süre ötelenmesi de söz konusu olabilir."