"Fed'in Hamleleri, Çin'in İstediği Yönde Olacak"

BELGİN YAKIŞAN - Çin Xian Jiaotong Liverpool Üniversitesi öğretim üyesi Yrd. Doç. Dr. Ahmet Göncü, Amerikan Merkez Bankası'nın (Fed), parasal genişlemeden çıkışın sert olmayacağı yönünde verdiği mesajının, ABD-Çin Stratejik Diyalog toplantılarında verildiğini belirterek, "Buradaki amaç Fed'in hamlelerinin, Çin tarafının da istediği yönde, parasal sıkılaştırmanın yumuşak geçiş şeklinde olacağının altını çizmek" dedi.

AA muhabirine, ABD-Çin stratejik dialog görüşmeleri ve Fed politikalarının Çin ekonomisi üzerindeki olası etkilerini değerlendiren Göncü, Fed Başkanı Ben Bernanke'nin işsizlik yüzde 6,5 seviyesine düştüğünde bile, para politikasının erken ve sert bir şekilde değişmeyeceğini tekrarladığını kaydetti.

Göncü, Fed'in yeni para politikasının zaten gelişmekte olan ülkelerde ciddi dalgalanmalara yol açtığını dile getirerek, "Çin'in ticaretinin önemli bir kısmını oluşturan diğer gelişmekte olan ekonomilerdeki olası bir yavaşlama, yine Çin açısından olumsuz bir senaryo olacaktır" diye konuştu.

Bernanke'nin geçen hafta yaptığı tüm açıklamaların, Fed'in ekonomideki canlanmayı ve finansal piyasaları yakından takip ettiği ve parasal sıkılaştırma için acele etmeyeceği mesajlarını taşıdığını aktaran Göncü, Fed'in ABD ekonomisindeki toparlanmanın kalıcılığından emin olmadan sert hareketler yapmayacağını taahhüt ettiğine dikkati çekti.

Göncü, ABD'nin aynı mesajı stratejik diyalog toplantılarında Çinli yöneticilere de ilettiği bilgisini vererek, "Buradaki amaç Fed'in hamlelerinin, Çin tarafının da istediği yönde ve parasal sıkılaştırma politikasının yumuşak geçiş şeklinde olacağının altını çizmek" ifadesini kullandı.

"Elbette Amerikan tarafının da Çin'den beklentileri var" diyen Göncü, ABD'nin Çin'in liberal reformlar yapması ve buna paralel olarak kur politikasını da liberalleştirmesini beklediğini dile getirdi.

Göncü, ABD'in Çin'den ayrıca yuanın konvertible bir para birimi olmasını istediği bilgisini vererek, "Karşılıklı menfaatler gereği her iki taraf da birbirini en azından rahatlatmaya çalışmakta. Çin Merkez Bankası da yaptığı açıklamada yuanın son sekiz yılda dolar karşısında yaklaşık yüzde 34 değer kazandığını belirtti" değerlendirmesini yaptı.

- "Çin, hükümetinin yapmak istediği reformlar, ekonomiyi zaten yavaşlatıyor"

Göncü, ABD'nin tahvil alım programına başladığı günlerde, Çin'in doların değer kaybetmesinden rahatsız olduğunu anımsatarak, konuşmasına şöyle devam etti:

"O günlerdeki esas endişe ABD dolarının rezerv para olmasından dolayı Çin'in elinde tuttuğu çoğu ABD tahvillerinden oluşan 3 trilyon dolarlık devlet rezervinin değer kaybetmesiydi. Benzer şekilde tahvil alım programı sonucu emtiya fiyatlarının dolar bazında artması, dolayısıyla ABD'nin Çin'e enflasyon ihraç etmesi de Çin açısından sorun teşkil ediyordu. ABD'de parasal genişlemenin sonuna gelinmesi bu problemlerin ortadan kalkmasına neden olsa da erken bir parasal geri çekilme de başka önemli sorunlar çıkarmakta. Dolayısıyla genel olarak Çin tarafı ABD'nin parasal genişlemenin sonlandırması gerektiği konusunda hem fikir. Çin'in hem fikir olmadığı noktaysa zamanlaması."

Göncü, Çin için esas olumsuz noktayı, "Hükümetin yapmak istediği reformların ekonomiyi zaten yavaşlatacak olması ve bu reformların finansal çalkantıların ortasında yapılmasının zorluğu" şeklinde nitelendirerek, son günlerde Çinli yetkililerden sıkça gelen ekonomide yüzde 6,5'lere varan yavaşlamaya bile hazırlıklı oldukları yönündeki açıklamaların nedenini de bu olumsuzluğa bağladı.

"Çin ekonomisindeki yavaşlama, kontrol edilebilir"

Ahmet Göncü, ABD-Çin görüşmeleri sonrasında, Çin Merkez Bankası'nın bankaların kredi faizlerinin belirlenmesinde yeni bir liberalizason hamlesine gittiğini anımsatarak, "Bu son hamle, reel sektörü en azından finansal durumu iyi olan firmaları rahatlatırken, bankaların gelirlerini bir miktar düşürecektir" dedi.

Çinli liderlerin gelecek aylarda da reformların devam edeceğine işaret ettiğini belirten Göncü, "Reformlar devam ederken ekonomideki büyüme yüzde 7 civarında kalmaya devam edecektir" şeklinde konuştu.

Göncü, düşük büyüme ortamında, reformların ilk hedefinin bankacılık sektörü olduğunu ve bunun devam edeceğinin aktararak, bankacılık sektörünün daha fazla rekabet etmek zorunda kalacağını söyledi.

Faiz oranlarının piyasada belirlenmesi ve rekabetin artmasıyla, reel sektörün karşılaştığı likidite sıkışıklığının bir miktar hafifleyeceğini sözlerine ekleyen Göncü, "Özellikle FED'in yaptığı açıklamaların ardından gelişmekte olan ülkelerin nispeten rahatlaması, global ekonomi için durumun idare edilebilir bir büyüme ortamında olacağını göstermekte. Çin ekonomisinden gelen veriler de genel olarak yavaşlamanın devam ettiğini ancak kontrol edilebilen bir yavaşlamanın olduğunu göstermekte" şeklinde konuşmasını tamamladı. - İstanbul