Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketlerinin Finansal Tablolarına İlişkin Esaslar...

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), finansal kiralama, faktoring ve finansman şirketlerinin muhasebe ve karşılık uygulamalarına ve kamuya açıklanacak finansal tablolarının biçim ve içeriğine ilişkin usul ve esasları düzenledi. Finansal kiralama, faktorin ve finansman şirketleri, yıl sonu konsolide ve konsolide olmayan finansal tablolarını, uygun biçim ve içerikte hazırlayacak. Şirketler, genel kurulca onaylanmalarını müteakip yedi gün içerisinde bağımsız denetim raporu ile birlikte internet sitelerinde yayımlayarak beş yıl boyunca kullanıcıların ulaşımına açık tutmak zorunda olacak. Şirketler tarafından uygulanacak tekdüzen hesap planı ve izahnamesi Kurulca düzenlenecek.

BDDK'nın Finansal Kiralama, Faktoring Ve Finansman Şirketlerinin Muhasebe Uygulamaları İle Finansal Tabloları Hakkında Yönetmelik Resmi Gazete'de yayımlandı. Finansal kiralama, faktoring ve finansman şirketleri, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurulu tarafından belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde tüm işlemlerini gerçek mahiyetlerine uygun surette muhasebeleştirmek, finansal raporlarını bilgi edinme ihtiyacını karşılayabilecek biçim ve içerikte, anlaşılır, güvenilir ve karşılaştırılabilir, denetime, analize ve yorumlamaya elverişli, zamanında ve doğru şekilde düzenlemek zorunda olacak. Şirketler, yıl sonu konsolide ve konsolide olmayan finansal tablolarını, uygun biçim ve içerikte hazırlayacak. Şirketler, genel kurulca onaylanmalarını müteakip yedi gün içerisinde bağımsız denetim raporu ile birlikte internet sitelerinde yayımlayarak beş yıl boyunca kullanıcıların ulaşımına açık tutmak zorunda olacak. Şirketler tarafından uygulanacak tekdüzen hesap planı ve izahnamesi Kurulca düzenlenecek.

-ALACAKLARA İLİŞKİN ZARARLARIN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ-

Şirketler alacaklarına ilişkin doğmuş veya doğması beklenen zararlarını bu Yönetmelik hükümlerine, Türkiye Muhasebe Standartlarına ve Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketlerince Uygulanacak Tekdüzen Hesap Planı ve İzahnamesi Hakkında Tebliğe uygun olarak muhasebeleştirecek.

-ÖZEL KARŞILIKLAR VE GENEL KARŞILIKLAR-

Şirketlerce, anapara, faiz veya her ikisinin tahsili vadesinden veya ödenmesi gereken tarihlerden itibaren doksan günden fazla geciken ancak 180 günü geçmeyen alacakların en az yüzde 20'si oranında, anapara veya faizin ya da her ikisinin vadesinden veya ödenmesi gereken tarihten itibaren tahsilinin gecikmesi 180 günü geçen, ancak bir yılı geçmeyen alacakların en az yüzde 50'si oranında, ana paranın veya faizin veya her ikisinin vadesinden veya ödenmesi gereken tarihten itibaren tahsili bir yıldan fazla gecikmiş olan alacakların yüzde yüzü 100'ü oranında özel karşılık ayrılacak.

Anapara veya faiz ödemelerinin tahsilindeki gecikme birinci fıkrada belirtilen süreleri geçmemiş olsa veya bunların tahsilinde herhangi bir gecikme bulunmasa dahi, şirketler alacak tutarları için borçlunun kredi değerliliğine ilişkin mevcut bütün verileri ve ilgili Türkiye Muhasebe Standardında belirtilen güvenilirlik ve ihtiyatlılık ilkelerini dikkate alarak, teminat tutarını hesaplamaya dâhil etmeksizin, belirleyecekleri oranlarda özel karşılık ayırabilecek.

Sigorta primi, vergi ödemesi veya komisyon gibi tali alacak tutarlarının tahsilinde gecikme olması halinde, bunlara ilişkin anapara veya faiz ödemelerinde birinci fıkrada belirtilen gecikmelerin olmaması kaydıyla, bahse konu tali alacak tutarları ilgili Türkiye Muhasebe Standardında belirtilen önemlilik ilkesi çerçevesinde değerlendirilerek özel karşılığa tâbi tutulmayabilecek.

Bir borçludan birbirinden bağımsız birden fazla alacağın mevcut bulunması ve bu alacaklardan herhangi biri için birinci ve ikinci fıkra hükümleri kapsamında özel karşılık ayrılması halinde, diğer alacak tutarları için de aynı oranda özel karşılık ayrılacak. Şirketler, anapara, faiz veya her ikisinin tahsilinde gecikme olmayan veya doksan günden daha az gecikme olan alacaklardan doğması beklenen ancak miktarı kesin olarak belli olmayan zararların karşılanması amacıyla, genel olarak ve herhangi bir işlemle doğrudan ilgili olmaksızın karşılık ayırabilecek.

Finansman şirketleri Mart, Haziran, Eylül ve Aralık dönemleri itibarıyla konut kredisi dışındaki tüketici kredileri için kredi tutarının yüzde 4'ü oranında, anapara, faiz veya her ikisinin tahsilinde 30 günden fazla ancak 90 günden az gecikme olan bu nitelikteki krediler için kredi tutarının yüzde 8'i oranında genel karşılık ayıracak.

-YENİDEN YAPILANDIRMA-

Anapara veya faiz ödemelerinin tahsilindeki gecikme 6. maddenin birinci fıkrasında belirtilen süreleri geçmiş olan alacaklardan, borçluya ilave kredi veya finansman temini, anapara veya faiz indirimi gibi imkânlar temin etmek suretiyle veya bu tür imkânlar temin etmeksizin yeni bir ödeme planı belirlenmek suretiyle yeniden yapılandırılanların, en az doksan gün süreyle, ilgisine göre "Tasfiye Olunacak Alacaklar" veya "Zarar Niteliğindeki Alacaklar" hesabında izlenmesi zorunlu olacak. Bu süre zarfında yeniden yapılandırılan alacak tutarı için özel karşılık ayrılmasına devam edilecek. Yeniden yapılandırılan alacak tutarı borçlunun kredi değerliliğine ilişkin mevcut bütün veriler ve ilgili Türkiye Muhasebe Standardında belirtilen güvenilirlik ve ihtiyatlılık varsayımları dikkate alınarak yapılacak değerlendirmeye göre bu süre sonunda ilgili ana faaliyet alacağı hesabına aktarılabilecek.

-TEMİNATLAR-

Şirketler, alacaklarına ilişkin teminatları aşağıda belirtilen teminat grupları itibariyle sınıflandırarak takip etmek zorunda olacak. Teminat tutarı, sadece özel karşılık tutarının hesaplanmasında, alacak tutarından yapılacak indirim olarak dikkate alınacak.

Teminatlar, Türkiye Muhasebe Standartlarına göre değerlemeye tabi tutulacak. Teminatların değerlenmiş tutarları alacak tutarından, belirlenen dikkate alınma oranlarında indirilerek, özel karşılığa tabi alacak tutarı hesaplanacak. Özel karşılığa tabi alacak tutarının belirlenmesi işlemi, her bir borçlu için şirketin münferit alacağı ve o borçlunun teminatlarının değerlenmiş tutarları esas alınarak yapılacak. Buna göre birinci grup teminatlar için dikkate alınma oranları yüzde 100, ikinci grup teminatlar yüzde 75, üçüncü grup teminatlar yüzde 50, dördüncü grup teminatlarda yüzde 25 olacak. Özel karşılıkların hesaplanmasında dikkate alınacak değerlenmiş teminat tutarı alacak miktarını aşamayacak. Değerlenmiş teminat tutarının alacak tutarını aşması durumunda, bunun sadece alacak tutarına karşılık gelen kısmına yukarıda belirtilen dikkate alınma oranlarının uygulanması sonucu bulunacak tutar, indirilecek tutar olarak dikkate alınacak. Bir alacak tutarı birden fazla grupta izlenen türde teminatla teminatlandırılmış ise; özel karşılığa tabi olan alacak tutarının belirlenmesinde dikkate alınacak teminatların hesaplanmasına, grup sıralamasına göre en likit kabul edilen birinci gruptan başlanacak.

-AYRI AYRI DEĞERLENMİŞ TUTARLARIN, ALACAK TUTARINI AŞIP AŞMADIĞI KONTROL EDİLECEK-

Her bir teminat türünün ayrı ayrı değerlenmiş tutarlarının, alacak tutarını aşıp aşmadığı kontrol edilecek. Hesaplamada birinci olarak ele alınan teminat türünün değerlenmiş tutarının, en fazla, alacak tutarına eşit olan kısmı, bu teminata ait dikkate alınma oranı ile çarpılarak alacak için özel karşılığın uygulanmayacağı kısım bulunacak. Varsa, aynı teminat türünden olmaması kaydıyla, önce aynı gruptaki, müteakiben diğer gruplardaki teminat türleri için de aynı işlem ayrı ayrı ve sırasıyla tekrarlanacak. Bu işlemlerin sonucunda, alacağa ilişkin olarak özel karşılık uygulanacak bir tutar kalırsa, bu kalan tutar üzerinden özel karşılık ayrılır. Yönetmelik bugün itibarıyla yürürlüğe girdi.

-TEKDÜZEN HESAP PLANI VE İZAHNAMESİ HAKKINDA TEBLİĞ-

BDDK'nın Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketlerince Uygulanacak Tekdüzen Hesap Planı ve İzahnamesi Hakkında Tebliği de Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Tebliğ, tüm finansal kiralama, faktoring ve finansman şirketleri için muhasebeleştirme ve finansal raporlama açısından tekdüzeni sağlama, denetim ve gözetim için gerekli olan bilgilerin doğrulanabilir ve denetlenebilir bir şekilde doğrudan ve sağlıklı olarak elde edilmesi, ekonominin izlenmesi ve yönlendirilmesi için yetkili mercilerin ihtiyaç duyduğu bilgilerle, diğer istatistiki bilgilere doğrudan ulaşılması, finansal analiz, risk analizi, verimlilik analizi gibi çeşitli analiz ve yorumlar için ihtiyaç duyulan bilgilerin standart bir şekilde elde edilmesini sağlamayı amaçlıyor. Buna göre "Tekdüzen Hesap Planı" şu gruplardan oluşacak:

"- Dönen Değerler

-Ana Faaliyetlerden Alacaklar

-Yatırım Amaçlı Değerler Ve Diğer Aktifler

-Bankalardan Kullanılan Krediler Ve Diğer Yabancı Kaynaklar

-Özkaynaklar

-Ana Faaliyet Gelirleri

-Finansman Giderleri

-Faaliyet Dışı Gelirler

-Faaliyet Giderleri Ve Diğer Giderler

-Bilanço Dışı Hesaplar."