İran'a Ambargonun Kalkması D-8'i Olumlu Etkileyecek"

MUSTAFA YILDIRIM - Gelişen 8 ülke Ekonomik İşbirliği Örgütü (D-8) Genel Sekreteri Seyid Ali Muhammed Musavi, İran'a ambargonun kalkmasının D-8 ülkelerini çok olumlu etkileyeceğini söyledi.

Anadolu Aslanları İşadamları Derneği (ASKON) İzmir Şubesi'nin davetlisi olarak İzmir'de bulunan Musavi, AA muhabirine yaptığı açıklamada, heyette bulunan ülkelerin üst düzey bürokratları ve hükümet yetkililerinin İstanbul'da iki toplantı gerçekleştirdiğini ve D-8 için yeni vizyon belirlediğini belirtti.

Bu yıl, D-8 ülkeleri liderlerinin İran'da düzenlenecek zirvede bir araya geleceğini anlatan Musavi, yeni dönemde projelerin gerçekleştirilebilmesi için mutlaka bir finansal mekanizma kurulması yönünde görüş birliği oluştuğunu kaydetti.

İKB ve Ecobank'la mutabakat imzalanacak

D-8 içinde üretilen bazı projelerin finanse edilmesinde sıkıntılar yaşandığını dile getiren Musavi, şöyle konuştu:

"Projelerin hayata geçirilmesi için bir finansal merkez kurulması gündeme geldi. Biz halihazırda İslam İşbirliği Teşkilatı ve İslam Kalkınma Bankasına (İKB) üyeyiz ve orada bir fonumuz var. Aynı şekilde Türkiye, Pakistan ve İran da Ekonomik İşbirliği Örgütü Ticaret ve Kalkınma Bankasına (Ecobank) üyeler. Dolayısıyla 'D-8 içinde yeni bir finansal mekanizma kurmayalım, mevcut olan finansal işbirliğini geliştirelim' görüşü öne çıktı. D-8 içinde yeni bir finansal mekanizma kurmak çok uzun yıllar sürecek ve kurulumu daha zor. Elimizdeki İslam Kalkınma Bankası ve Ecobank'ı kullanarak projelerimizi finanse edebiliriz. Bu görüş öne çıktı. Ben de İslam Kalkınma Bankası ve Ecobank'ın başkanlarıyla konuyu istişare ettim. D-8 projelerinin finanse edilmesiyle ilgili yakın zamanda her iki kurumla da bir mutabakat zaptı imzalayacağız. Tarım, ticaret ve diğer sektör bakanlarımızla dişe dokunur bir proje üzerinde anlaşmak için görüşmelerimiz sürüyor. En kısa zamanda elle tutulur bir projeye imza atacağız ve bunun finansmanını da bu bankalar vasıtasıyla sağlayacağız."

İran'a uygulanan ambargonun kalkması

Musavi, İran'a yönelik ambargonun kalkmasıyla D-8 üyesi ülkelerin bu durumu fırsata çevireceğini vurguladı.

Uygulanan ambargonun D-8'i de büyük ölçüde etkilediğinin altını çizen Musavi, şöyle devam etti:

"Şöyle bir örnek vereyim. D-8 içi ticaret 2012 yılında 150 milyar dolarken bu ambargonun sonucu 2013-2014 yıllarında gözle görülür ölçüde düştü. Bunda Türkiye ve İran başta olmak üzere diğer ülkelerle yapılan ticaretin gerilemesinin çok büyük bir etkeni var. Bu ambargoların kalkmasıyla D-8 içi ticaret de büyük oranda artacak. Ambargonun kalkmasıyla başta Türk iş adamları olmak üzere D-8 ülkeleri iş adamları için yeni fırsatlar doğacaktır. Bu nedenle ambargonun kalkması D-8'i çok olumlu yönde etkileyecektir."

İslam ülkelerinde yaşanan çatışmaların ve ülkeler arası anlaşmazlıkların D-8'in çalışmalarını doğrudan etkilemediğini anlatan Musavi, D-8 toplantılarında üye ülke liderleri ve dışişleri bakanlarının çeşitli sorunları tartıştığını, üye ülkeler arasında "kardeşlik hukukunun bozulmadığını" bildirdi.

Musavi, "2012'de liderler İsrail'in Gazze saldırılarını konuştular. Bunu D-8 gündemine aldılar. Suriye konusu aynı şekilde... D-8 bir toplanma platformu imkanı sunuyor ve orada liderler bu konuları tartışıyorlar. Bizim D-8'in avantajı, liderleri, bakanları bir araya getirmesi ve kardeşlik bağını güçlendirmesidir. Bu da ilişkilerin gelişmesine katkı sağlıyor. Suriye konusu artık BM güvenlik konseyi nezdinde bir meseledir. Bizim doğrudan D-8 olarak bu konuya müdahale etmemiz mümkün değil. Ama bu platformda bir araya gelen liderler bu konuyu tartışıyorlar" değerlendirmesinde bulundu.

İslam ordusundan önce ekonomik işbirliği

Eski başbakanlardan merhum Necmettin Erbakan'ın D-8'in kuruluş felsefesini, karşılıklı ekonomik ve ticari işbirliği olarak belirlediğine dikkati çeken Seyid Ali Muhammed Musavi, bu stratejinin doğru olduğunu ve güncelliğini koruduğunu söyledi.

D-8 ülkelerinin ilk önce karşılıklı ekonomik ilişkilerini geliştirmesi gerektiğine işaret eden Musavi, ortak İslam ordusu fikrinin ancak ekonomik birliktelik sonrası gündeme gelebileceğini belirtti.

Musavi, sözlerini şöyle sürdürdü:

"D-8 içi ve İslam ülkeleri arasındaki ticareti geliştirmek en önemli ve ilk basamaktır. Eğer, ekonomik olarak ilişkilerinizi geliştiremezseniz ileri bir adıma, ortak bir orduya veya ortak bir siyasi işbirliğine geçemezsiniz. Bence her şeyin başı ekonomidir. Ben merhum Erbakan'ın bu stratejisini çok önemsiyorum.

Kişisel görüşüm şu aşamada ortak İslam ordusunun başarılı olamayacağı yönündedir. Çünkü şu an için ortak bir zemin yok. İslam ekonomik ve ticari işbirliğini sağlamış değiliz ki ortak bir orduyu kurmayı başaralım. Bu koalisyon içinde olduğu söylenen bazı ülkeler de 'bizim bundan haberimiz yok' dediler. Ben bu adımın başarılı olacağını düşünmüyorum. D-8 özelinde konuşursak merhum Erbakan'ın belirlediği stratejiler hala geçerlidir. Biz ilk olarak üye ülkelerin ekonomik işbirliğini sağlayacağız. Üye ülke halklarının zenginliğini ve refahını arttırıcı işler yapacağız. Zaten insanlara iş verirsek, insanların karnı doyarsa ben ümit ediyorum ki DAEŞ gibi yapılar İslam dünyasında yer bulamaz. Daha ileri aşamalara ekonomik işbirliğini sağladıktan sonra geçebileceğimizi düşünüyorum."