İran'a Giden 60 Ton Altının Sırrı

Son 3 ayda İran'a altın ihracatının zirve yaparak 60 tona ulaşmasının gerisinden petrol ödemeleri çıktı.

İran'dan yılda 8 milyon ton hampetrol ve 8 milyar metreküp doğalgaz ithal eden Türkiye, aldığı ürünlerin parasını normal süreçte İran Merkez Bankası'na transfer ediyordu. Ancak dünyanın en önemli para transferi şirketi SWIFT, Mart ayında İran'a para transferlerini durdurdu. Türkiye de bu yüzden bir süredir İran'a fiziki altınla ödeme yapıyor.

Vatan gazetesinden Ufuk Şanlı'nın haberine göre Türkiye'nin İran'a altın ihracatı son 3 ayda zirve yaptı ve 60 tona ulaştı. Dünya piyasalarını şaşırtan altın ihracatının altından ise Türkiye'nin ithal ettiği hampetrolün parasını altınla ödemesi çıktı.

Ekonomist Uğur Gürses'in TÜİK ve TCMB verilerinden yaptığı hesaplamalara göre bu yılın ilk 5 ayında Türkiye İran'a 3 milyar dolarlık (yaklaşık 58 ton) altın sattı. Mart ayından itibaren tırmanışa geçen altın talebinin nedeni hakkında şu ana kadar resmi makamlardan herhangi bir açıklama gelmedi.

Dünyanın en önemli para transferi şirketi SWIFT, mart ayında aldığı bir kararla İran'a yönelik para transferlerini durdurduğunu açıklamıştı. Bu açıklama Tahran rejiminin yanı sıra bu ülkeden hampetrol ve doğalgaz ithal eden ülkeleri yeni yollar aramaya itti. İran petrolünün en büyük müşterisi olan Çin, bundan sonra ödemeleri yuan ile yapacağını açıklarken Hindistan, ödemelerini altın ile yapabileceğini bildirdi. Japonya ve Güney Kore bu konuda açıklama yapmazken İran'ın en büyük 5. müşterisi olan Türkiye, sorunu aşmak için çeşitli formüller üzerinde çalışmaya başladı.

İran'dan Tüpraş kanalıyla yılda ortalama 8 milyon ton ham petrol ve Botaş üzerinden 8 milyar metreküp doğalgaz ithal eden Türkiye, satın aldığı ürünlerin parasını Halk Bankası'nda açılan bir hesapta tutuyor. Petrol ve doğalgaz paraları daha sonra aylık taksitlerle İran Merkez Bankası'na transfer ediliyor. Ankara'da konuşulanlara göre Türkiye bir süredir ödemelerini, İran yönetiminin talebi üzerine fiziki altın olarak yapıyor.

Adının açıklanmasını istemeyen bir bankacı şöyle konuştu:

"İran Merkez Bankası Başkanı Mahmud Bahmani, Tahran yönetiminin petrol kaynakları karşılığında ithalatçı ülkelerin ulusal parasını ve altın almaya hazır olduğunu açıklamıştı. Türk Merkez Bankası'nın İran Merkez Bankasıyla SWAP anlaşması yok. Dolayısıyla yerel para cinsinden ödeme yapılması çok mümkün değil. Bu nedenle ödemeler altınla yapılmış olabilir"

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından açıklanan aylık hampetrol ithalatı istatistiklerine göre TÜPRAŞ Ocak-Nisan döneminde 5.9 milyon ton hampetrol ithal etti. Bunun yüzde 58'i yani 3.5 milyon tonluk bölümü de İran'dan karşılandı. Enerji Bakanlığı kaynakları önceden yapılan anlaşmalar uyarınca Mart ve Nisan ayında İran'dan normalden daha fazla petrol ithal edildiği bilgisini verdi. Bu da Türkiye'nin altın ihracatının patladığı dönemle aynı zamana denk geliyor.

ALTINLAR NASIL GÖNDERİLİYOR?

İran'dan alınan petrol ve doğalgazın parası Halk Bankası'nda tutuluyor. Banka bu parayı altına dönüştürerek bazen zırhlı araçla sınırda İran Merkez Bankası yetkililerine teslim ediyor. Bazen de uçak kargosuyla İran'a gönderiyor.