Küresel petrol talebi Kovid-19 sebebiyle yüzde 20 azalabilir

Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) Başkanı Fatih Birol, petrol piyasasındaki düşük talebe rağmen ciddi bir tedarik fazlası olduğunu belirterek, "Dünyanın günlük petrol talebi 100 milyon varil ve bunun yüzde 80'i ulaşımda kullanılıyor. Bugün, dünyada 3 milyar insan yeni tip koronavirüs (Kovid-19) nedeniyle tecritteyiz ve hareket edemiyoruz. Bunun etkisiyle 2020'de günlük petrol talebinin yaklaşık 20 milyon varil azalacağını öngörüyoruz." dedi.

Birol, Atlantik Konseyi tarafından organize edilen "Kovid-19 ve Enerji Sisteminin Geleceği" konulu video konferansta yaptığı konuşmada, petrol piyasalarında tarihte görülmemiş bir süreç yaşandığını dile getirdi.

Kovid-19 sebebiyle düşen talep ve piyasadaki arz fazlasına bağlı olarak petrol fiyatlarının 20 dolar seviyesine gerilediğini anımsatan Birol, tüm bu gelişmelerin gelecek yıllarda çok önemli sonuçları olacağını söyledi.

Birol, küresel petrol talebinin bu yılın ilk çeyreğinde azalacağını fakat bu düşüşün ikinci çeyrekte daha büyük olacağını ifade ederek, "Petrol talebi şu an serbest düşüşte. Dünyanın günlük petrol talebi 100 milyon varil ve bunun yüzde 80'i ulaşımda kullanılıyor. Bugün dünyada 3 milyar insan Kovid-19 nedeniyle tecritteyiz ve hareket edemiyoruz. Bunun etkisiyle, 2020'de günlük petrol talebinin yaklaşık 20 milyon varil azalacağını öngörüyoruz." diye konuştu.

Ekonomisi petrole bağımlı ülkelerin durumu zorlaşıyor

Petrol talebindeki düşüşe rağmen Suudi Arabistan, Rusya ve bazı üretici ülkelerin piyasaya ilave petrol kapasitesi sürmeyi planladığını belirten Birol, şöyle devam etti:

"Bu süreçten Irak, Cezayir, Nijerya, Gabon, Umman, Ekvador gibi ekonomisi petrol gelirlerine bağımlı ülkeler çok ciddi bir şekilde etkilenecek. Hükümet bütçesinin yüzde 99'unu petrol gelirlerinden sağlayan Irak'ı düşünürsek, şu anki petrol fiyatlarıyla Irak, kamu çalışanlarının ancak yarısının maaşını ödeyebiliyor. Irak'ın kamu çalışanlarına ödediği aylık maaş yaklaşık 4 milyar dolar ama elde ettiği gelir 2,5 milyar dolar seviyesinde ki sağlık, eğitim ve diğer konulardaki masrafları hesaba katmadan böyle bir tablo ortaya çıkıyor. Bu durum, çok ciddi sosyal ve siyasi zorluklar ortaya çıkaracaktır."

Birol, tüm finansal kurumları bu ülkelere destek olmaya davet etti.

"Fiyatlarda iyileşme olduğunda kaya petrolü üretimi yeniden artar"

Öte yandan, petroldeki arz fazlası ve düşük taleple birlikte dünya petrol stoklarının çok kısa bir süre içinde tamamen dolu hale geleceğini ifade eden Birol, "Bu süreçte birçok petrol şirketinde işten çıkarmalar olabilir. Petrol üreticisi ülkelere piyasanın stabil hale gelmesine katkı sağlamaları için çağrıda bulunuyorum." diye konuştu.

Birol, özellikle Suudi Arabistan'ın rolüne dikkati çekerek, "Hem bu yılki G20 toplantısının başkanı olarak hem de petrol piyasasında daha önce gösterdiği yapıcı tutumlarından dolayı Suudi Arabistan'ın petrol piyasalarının düzelmesi için yapıcı bir rol üstlenmesini bekliyoruz." dedi.

Rusya'nın ise Amerikan kaya petrolü üretimini durdurmak amacıyla hareket ettiğini belirten Birol, şöyle konuştu:

"Bu fiyatlarla, Amerikan kaya petrolü üretiminde özellikle yılın ikinci çeyreğinden başlayarak ciddi bir düşüş göreceğiz. Ben bu filmi daha önce de gördüm. Rusya, Avrupa Birliği gaz piyasalarındaki payını korumak ve artırmak için gaz fiyatlarını indirmişti. Şimdi ise aynı filmi daha büyük bir ekranda görüyoruz ki bu da petrol piyasalarında oluyor. Fakat, kaya petrolünün teknolojisi ve jeolojisi Amerika'da. Fiyatlarda iyileşme olduğunda, kaya petrolü üretiminin çok daha güçlü bir şekilde artacağını düşünüyorum."

Birol, petrol piyasasındaki gelişmelerin doğal gaz ve sıvılaştırılmış doğal gaz piyasalarını da ciddi bir şekilde etkilediğini dile getirerek, "Bu ve bundan sonraki süreçte, tüm hükümetlerin, liderlerin ve herkesin rengi ortaya çıkacak. Umuyorum ki bu beklenmedik zorluğa karşı birlik içinde ve doğru tarafta durarak tarihteki yerimizi alırız." ifadelerini kullandı.