Makro Ekonomik Gelişmeler ve 2014 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Gerçekleşmeleri

Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, " Türkiye'nin bu sene rahat bir şekilde yüzde 4 civarında büyüyebileceğini tahmin ediyoruz" dedi.

Maliye Bakanı Şimşek, "Makro Ekonomik Gelişmeler ve 2014 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Gerçekleşmeleri" konulu bir basın toplantısı düzenledi. Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı Konferans Salonu'nda gerçekleşen toplantıda Bakan Şimşek, 2014 yılında ciddi bir kuraklık yaşandığını hatırlatarak, "Bu kuraklık tarımsal hasılayı, tarımsal milli geliri olumsuz yönde etkiledi. Tarımda daralma söz konusu oldu. Türkiye iki seçim geçirdi. Tüm bunlara rağmen muhtemelen Türkiye ekonomisi 2014 yılında 3 civarında büyüdü. Avrupa'nın yine en yüksek büyüme hızlarından bir tanesi Türkiye'de" diye konuştu.

"TÜRKİYE'NİN BU SENE RAHAT BİR ŞEKİLDE YÜZDE 4 CİVARINDA BÜYÜYEBİLECEĞİNİ TAHMİN EDİYORUZ"

2015 yılına ilişkin beklentilerin daha olumlu olduğunu bildiren Şimşek, "Biz geçen sene yaşanan kuraklığın bu sene yaşanması ihtimalini düşük görüyoruz. Çünkü son aylardaki yağış ortalamasına bakarsanız uzun vadeli yağış ortalamasının üzerinde. Geçen seneye benzer tarımda bir kuraklık öngörmüyoruz. Daha önemlisi geçen sene gerek finans piyasalarında FED'in parasal genişlemeyi durdurması ile ilişkili olarak bir çalkantı söz konusuydu. Türkiye'nin bu sene rahat bir şekilde yüzde 4 civarında büyüyebileceğini tahmin ediyoruz. Seçim sonrasında Türkiye'nin önü açık. Çok ciddi bir reform paketi açıkladık. Çok kapsamlı reformlar açıkladık. Bu reformlar uygulamaya konulacak" değerlendirmesinde bulundu.

"ENFLASYON ÇOK RAHAT BİR ŞEKİLDE MERKEZ BANKASI'NIN ÖNGÖRDÜĞÜ YÜZDE 6,1 DÜZEYİNE İNEBİLECEKTİR"

2014 yılında enflasyonun hem liradaki değer kaybı hem de kuraklık nedeniyle yüksek seyrettiğini ve son aylarda düşüş trendine girdiğini belirten Şimşek, "Düşüş trendine girmesinin en önemli sebeplerinden bir tanesi sıkı para politikasıdır. Bununla birlikte burada göreli bir istikrar sağlandı. Ayrıca petrol fiyatları düşmeye başladı. 2015 yılında muhtemelen enflasyon hızlı bir şekilde düşmeye devam edecek. Enflasyon çok rahat bir şekilde Merkez Bankası'nın öngördüğü yüzde 6,1 düzeyine inebilecektir. Hatta yıl içinde bunun çok daha altını da görebilecektir" ifadelerini kullandı.

"PETROL FİYATLARI BU SEVİYELERDE KALIRSA MUHTEMELEN TÜRKİYE'DE CARİ AÇIK ÇOK RAHAT BİR ŞEKİLDE YÜZDE 3-4 ARASINA İNEBİLİR"

Petrol fiyatlarının bu düzeyde kalırsa sadece petrol fiyatlarına etkisiyle enflasyonun yaklaşık 2 puan daha aşağı olabileceğini söyleyen Şimşek, şunları kaydetti:

"Cari açıkta henüz petrol etkisini görmedik. Petrol fiyatlarındaki düşüş yeni bir husus, yeni bir gelişme. Petrol fiyatları bu seviyelerde kalırsa muhtemelen Türkiye'de cari açık çok rahat bir şekilde yüzde 3-4 arasına inebilir. Yani 30 milyar dolar veya altına inebilir. Bu da Türkiye açısından cari açığı da bir sorun alanı olmaktan çıkartır. Milli gelire oran olarak yüzde 3-4 arasında bir cari açık göreceli olarak sürdürülebilir bir cari açıktır. Bu nedenle Türkiye hakikaten 2015 yılına bu nispeten son derece olumlu bir tabloyla başlıyor."

"2014 YILINDA BÜTÇE AÇIĞI 22.7 MİLYAR LİRA OLDU"

"2014 yılı bizim bütçe performansımız hedeflerimizden çok daha iyi bir noktada. Açık ve net olarak. 2014 yılında bütçe giderleri 448.4 milyar lira. Yani tam hedeflediğimiz gibi. Bütçe giderlerini kontrol altında tuttuk. Giderlerde bütçedeki hedefi aşmadık. Bu zaten çok güçlü bir iradeyi yansıtıyor iki seçime rağmen. Bütçe gelirleri ise tabi öngördüğümüzden çok daha iyi gerçekleşti. Bütçe gelirleri 425.8 milyar lira olarak gerçekleşti. Faiz hariç giderler 398.5 milyar lira. Vergi gelirleri 352.4 milyar lira olarak gerçekleşti. 2014 yılında bütçe açığı 22.7 milyar lira oldu. Bu 22.7 milyar lira nasıl bir rakam? Bizim hedefimiz 33.3 milyar liraydı. Yani hedefimize göre biz bütçeyi 10.6 milyar lira daha iyi bir noktada tuttuk. Hatta ekim ayında yayımladığımız revize açık, yani 24.4 milyar liranın da altına geldik. Burada da 1.8 milyar liralık daha fazla bir performans söz konusuydu. 2014 yılı için 33.3 milyar lira olarak öngördüğümüz açığın çok altında bir açıkla biz 2014 yılını kapattık. Açık 22.7 milyar lira oldu" diye konuştu.

Seçim ekonomisiyle ilgili ekonomistlere çağrıda bulunan Şimşek, "Lügatimizden seçim ekonomisini çıkarttık, popülizm tuzağına düşmedik, bundan sonra da düşmeyeceğiz. 2015'te de çok farklı bir resim olmayacak" ifadelerini kullandı.

Yatırımlara ilave 12.8 milyar lira kaynak aktarılmasıyla bütçe açığının binde 5 civarında olacağını kaydeden Bakan Şimşek, "55,7 milyar liralık yatırım yaptık. Geçen sene özelleştirmeden 7,8 milyar liralık bir gelir bütçeye geldi" dedi.

"GELİR VERGİSİ TASARISI UZUN BİR SÜREDİR MECLİS'TE, ARTIK ONUN MUTLAKA ÇIKMASI GEREKİYOR SEÇİM SONRASINDA"

"Gelir Vergisi Kanun Tasarısı ile Vergi Usul Kanun tasarılarına ilişkin 2015 yılında ümit ediyorum ki ilerleme sağlayacağız" diyen Şimşek, "Gelir Vergisi Tasarısı uzun bir süredir Meclis'te, artık onun mutlaka çıkması gerekiyor seçim sonrasında. Seçim öncesi biraz zor görünüyor. Çünkü takvim çok dar. Vergi Usul Kanunu'na ilişkin çalışmalar da son hızıyla gidiyor. Bu kayıt dışılıkla mücadele anlamında çok önemli bir yasadır. İnanıyorum ki Şubat ayında ilk çalışmamız biter. Mart ayında da eğer şartlar el verirse kamuoyundaki tartışmalara açarız. Sonrasında da Meclis'e sevk etmeyi ümit ediyoruz" diye konuştu.

"KAMU BORÇ STOKUNUN MİLLİ GELİRE ORANI DA GERİLİYOR"

Türkiye'nin merkezi yönetim bütçe açığının geçen sene muhtemelen milli gelire oran olarak yüzde 1,3'e düştüğünü bildiren Şimşek, "Buna paralel olarak kamu borç stokunun milli gelire oranı da geriliyor. Muhtemelen geçen sene Türkiye'nin kamu borç stokunun brüt olarak toplamının milli gelire oranı yüzde 33 civarına inmiştir. Önümüzdeki yıllarda bu düşüş devam edecektir" ifadelerini kullandı.

İki tane temel reform alanları olduğunu bildiren Bakan Şimşek, şöyle konuştu:

"Bir tanesi kamu harcamalarının rasyonelleştirilmesi. Kamu harcamaları tabii ki olacak ama bunları üretken alanlara, doğru alanlara ülkenin geleceğine daha çok ayırmamız gerekiyor. İkincisi de kamu gelirlerinin kalitesinin arttırılması. Bu da önemli vergi reformlarını gerektiriyor. 2015 yılında da AK Parti hükümetlerinin önceki dönemlerde olduğu gibi biz seçim ekonomisi uygulamayacağız. Bütçe disiplinini devam ettireceğiz."

"KAMU İHALE KANUNU'NUN GÜNCELLENMESİ TALİMATINI VERDİM"

Gazetecilerin sorularını da cevaplayan Şimşek, bir gazetecinin faiz dışı fazla rakamını sorması üzerine bu rakamın geçen yıl hedeflenenden çok daha fazla, 27 milyar 242 milyon lira olarak gerçekleştiğini ifade etti. Kamu İhale Kanunu'yla ilgili eleştirilerin sorulması üzerine Bakan Şimşek, "Kamu İhale Kanunu'na ilişkin biraz daha geniş bir açıklama vereyim. Bu konu inanılmaz bir şekilde, inanılmaz istismar edilen bir konudur. Kamu İhale Kanunu'nda bir alımın, bir yatırımın, bir ihalenin Kamu İhale Kanunu'ndan istisna olması demek, kurallara bağlı olmaması demek değildir. Onun da kanunu var. Onun da düzenlemesi var. Bu kanun çok acele bir şekilde yapılmış bir kanundu. Hatta bu kanun yürürlüğe girmeden bu kanunu yapan koalisyon hükümeti tarafından 2002 yılında değiştirilmiştir. Daha yürürlüğe girmemiş Kamu İhale Kanunu'nun ilk değişikliğini o günkü koalisyon hükümeti yapmıştı. Şimdi Avrupa Birliği müktesebatı baz alınmış, fakat maalesef çok önemli bir eksikliğe sahip. Nedir? Avrupa'da, AB'de Kamu İktisadi Teşebbüsleri (KİT) bunlar şirket. Ekonomik faaliyette bulunan şirketler. Savunma, güvenlik ve istihbarat ve KİT'ler AB müktesebatında Kamu İhale Kanunu'na tabi tutulmamıştır. Onlara özgün ayrı bir kanun vardır. Buna sektör kanunu deniliyor. Maalesef Türkiye'de o sektör kanunu çıkartılmamıştır ve KİT'lerde bunun içine sokularak" diye konuştu.

"Bugün Kamu İhale Kanunu dışında addedilen istisna kapsamında yapılan ihalelerin yüzde 85'i savunma, güvenlik, istihbarat ve KİT'lerle ilgilidir" diyen Bakan Şimşek, "Geriye kalan yüzde 15, AB'de eşik değerin altındaki ihaleler yani belli bir meblağın altındaki ihalelere farklı hızlandırılmış bir süreç uygulanıyor. Türkiye'de eşik değerin altına da üstüne de aynı kurallara tabi tutulmuş ve bundan dolayı istisna talepleri artmıştır. Kamu İhale Kanunu'nun mutlaka güncellenmesi lazım. Güncellenmesi talimatını verdim. Sıfırdan belki AB müktesebatını dikkate alacak Kamu İhale Kanunu gerekiyor olabilir. Bu yönde de bir çalışma yaptırıyorum. Daha önemlisi KİT'ler, savunma, güvenlik ve istihbarat gibi konuları içeren sektör kanunu da arkadaşlar çalıştılar. Muhtemelen Şubat ayında bu çalışma bitecek. Bir taslak olarak gelecek. Bu taslağı da yine belki Mart ayında paylaşacağız. Burada bizim veremeyeceğimiz hiçbir hesap yoktur. Kamu İhale Kanunu'ndaki değişiklikler maalesef biraz bu anlamda yapısaldır. Değişiklik sayısını alıp, şu kadar değişiklik oldu, bundan dolayı da şu kadar istismar edildi yönünde ilişkilendirme çok sağlıklı bir ilişkilendirme değildir" dedi.

"NE YERELDE NE DE GENEL OLARAK ŞU ANDA BİR ÇALIŞMAMIZ SÖZ KONUSU DEĞİL"

Şimşek, yeni bir vergi getirilip getirilmeyeceği sorusuna, "Biz her zaman maktu vergileri enflasyon oranı kadar artırma hakkını saklı tutuyoruz, bunun altını çiziyorum ama onun dışında yeni bir vergi veya vergi oranlarında artış hususunda ne yerelde ne de genel olarak şu anda bir çalışmamız söz konusu değil" karşılığını verdi.

Bazı alacakların yeniden yapılandırılmasının bütçeye etkisini değerlendiren Şimşek, yeniden yapılandırmayı bütçede dikkate almadıklarını ifade ederek, "Biz, bütçede bu yeniden yapılandırma yok saydık. Şu an bütçeye bakarsanız, yeniden yapılandırmadan 1 kuruşluk gelir öngörümüz yok. Bu da aslında bütçenin ne kadar muhafazakar bir mantıkla hazırlandığını göstermektedir" yanıtını verdi.

Bir gazetecinin bütçedeki ilave yatırımları sorması üzerine Şimşek, burada aslan payının ulaştırma projelerine gittiğini bildirerek, karayollarına 9,2 milyar lira, Sağlık Bakanlığı'na 730 milyon lira, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü'ne 600 milyon lira ilave kaynak verildiğini açıkladı.

"PETROLÜN VARİLİ 60 DOLAR SEVİYESİNDE KALIRSA ORTALAMA, KDV GELİRLERİMİZ YAKLAŞIK 2,7 MİLYAR LİRA AŞAĞIDA OLACAKTIR"

Petrol fiyatlarının düşmesi ve Rusya'daki gelişmelerin bütçeye etkisinin sorulması üzerine Bakan Şimşek, "Petrol fiyatlarının dolar cinsinden düşmesi, dolar kurunun sabit kalacağını varsayarsak bir miktar bizim KDV gelirlerimizi olumsuz etkiler. Ayrıca, akaryakıt ürünlerinin fiyatlarının aşağılara doğru gitmesi de KDV gelirlerini olumsuz etkiler ancak diğer taraftan da bazı olumlu tarafları da olacak. Cari açığa katkısı bir yana, diyelim ki vatandaşımız benzine yaptığı ilave harcamayı şimdi yapmayacak, harcanabilir geliri artacak. Harcanabilir geliri artar, tasarruf ederse iyi olur, yatırımlara gider. Tasarruf etmez, tüketirse de tekrar bize KDV olarak döner. Net etkisini hesaplamak zor ama arkadaşlara bir çalışma yapın demiştim. Petrolün varili 60 dolar seviyesinde kalırsa ortalama, KDV gelirlerimiz yaklaşık 2,7 milyar lira aşağıda olacaktır. Şunu da görmemiz lazım; Son iki ayda, fiyatların düşmesiyle birlikte akaryakıt tüketiminin arttığını görüyoruz. Hem mazotta hem de benzinde yıllık bazda ciddi bir artış var. Dolayısıyla bu hesapları net olarak yapmak gerçekten zordur. Bu arada şunu da söyleyeyim, BOTAŞ, bilançosunun iyileşmesiyle birlikte önümüzdeki dönemde sadece cari vergi yükümlülüklerini değil, geçmişe ilişkin vergi yükümlülüklerini de yerine getirebilir. Onun için genel anlamda 2015 yılında önemli bir risk görmüyorum" ifadelerini kullandı.

Şimşek, Rusya'daki gelişmelerle ilgili ise Türkiye'nin bu ülkeyle ticari ilişkileri artırma çabası içinde olduğunu ifade etti. - ANKARA