Sokak toplayıcılığı için yasal altyapı hazırlanmalı

Atık Kağıt ve Geri Dönüşümcüler Derneği (AGED) Başkanı Mustafa Saral sokak toplayıcıları için yasal altyapı hazırlanması gerektiğine dikkat çekti ve halihazırda sokak toplayıcılarından hammadde alamadıklarını söyledi.

DHA'ya konuşan Saral şu açıklamaları yaptı:

"Biz geri dönüşüm ve toplama sistemlerini şirketler olarak kendimiz yürütüyoruz. Kendi firmamız bünyesinde bağımsız olarak bu konuya yatırım yapmaya devam ediyor. Çünkü hammaddemizi kaynağından toplamak bizim için bir avantaj, temiz ve kaliteli toplamak sektörü için bir avantaj ve bizim çok fazla hammaddeye ihtiyacımız var ve bu konudaki yatırımlarımız da devam ediyor.

"Dünyadaki fabrikalara baktığımızda ki Avrupa'da baktığımızda onlar kağıt toplamazlar. Kağıdı sistem toplar, onlar üretirler. Bizde sistemin eksik yanlarından dolayı biz toplama tarafına da yatırım yapıyoruz.

"Bu sıfır atık projesi ya da sıfır atık kanunu ve sıfır atık hedeflerinin Türkiye'de toplama oranlarını, geri kazanım oranlarını ciddi şekilde artıracağına inanıyoruz. Çünkü hem bir 'kirleten öder' prensibi üzerinden bir bütçe oluşacak 'GEKAP' (Geri Kazanım Katılım Payı) dediğimiz bir sistemle çevre vakfına aktarılacak kaynaklarla birlikte toplama sistemi birkaç yıl içerisinde bana göre ciddi aşama kaydedecek ve bu da sektörümüzü ve tüm geri dönüşüm sektörlerini rahatlatacaktır."

AGED'in oskak toplayıcılarına  istihdam sağlama imkanı olmadığını söyleyen Saral, "Yaptıkları ürünü alma konusunda biz talibiz, sokak toplayıcılarından ürün almak istiyoruz, alabilmek istihdamı yaratmak anlamına geliyor. Ben 600 liraya kağıt alıyorum bugün, onlar 200 liraya satıyorlarmış. Bana satabilme şansı olsa o zaman pazarlık şansı da artacak, o zaman istihdamı da artacak."

Sokak toplayıcılarının topladıkları kağıt miktarı konusunda pek çok rivayet olduğunu söyleyen Saral, "Toplamda 4.0 milyon ton işliyoruz biz, 3.2 milyon tonun içindeki payları 700-800 bin ton civarında, sokaktan gelen toplamı, onun dışında gelenlerin hepsi kaynaktan geliyor. Yani ülkedeki yüzde 75'i kaynaktan geliyor kağıdın. Kağıt konusunda konuşuyorum, plastik konusunu bilmiyorum. Plastik de topluyorlar çünkü, ama kağıt konusunda 700 – 800 bin ton civarında bir kağıt sokaktan geliyor. Yani çöp kutusundan geri dönüştürülüyor, bu da doğru bir sistem değil zaten. Bunu bir şekilde yasalar da tanımlamamış çünkü doğru olmadığı için tanımlanmamış. Bir an önce bu kaynağa gidip bu kaynaktan sisteme ürünleri kazandırmak gerekiyor.

"Sokak toplayıcılarının bugün tanımlanması önemli çünkü bugün varlar, reel olarak önümüzdeler, görüyoruz. Bazı özlük hakları sorunları var, meslek sahibi değiller. Bize satış yapabilmeleri için lisansları olması gerekir, hadi lisanstan vazgeçtik ama bir kimlik bir fiş, belge, fatura düzenleyebilecek duruma gelirlerse, bizim tesislerimiz var. Bizim firmalarımızın birçoğunun tesisleri var, en azından o bölgelerde biz onların ürününü alarak rekabet şanslarını artırırız. Bütün Türkiye çapında bunları kurarız demek biraz afaki olur ama biz onlar için bulunduğumuz bölgelerde alım yaparsak onların rekabet şansı artar, fiyatlarına da, bugün vermek zorunda oldukları kişilerden bağımsızlaşırlarsa fiyatları da yükselir, 400 – 450 lira gibi rakamlara gelebilir, çünkü onları ürünleri karışık. Bir de onları ayrıştırmak gerekiyor. Sektörün de ayrıştırma tesisleri var zaten, belediyeler sözleşmesi var sektör firmalarının. Bunlar da oldukça bu iş oturacaktır. Ama yasal olarak tanımlanmadığı sürece onlardan bir kilogram bile kağıt alamıyoruz"

DHA'nın görüştüğü bir sokak toplayıcısı, topladığı kağıtları Kağıthane belediyesine sattığını ve aylık kişi başı 10 ila 20 ton arası kağıt topladıklarını söyledi.