Yeni Teşvik Sistemi

Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan, Yeni teşvik sistemi statik değil, dinamik bir anlayışla düzenlendiğini ve şimdiye dek yapılan en kapsamlı uygulamalara sahip olduğu gibi, yakın iller arasındaki farklılığı azaltma açısından da cesur bir tasarıma sahip olduğunu belirterek, "Ekonomi Bakanlığı olarak dersimize çok iyi çalıştık. Şimdi sıra yatırımcılarda, babayiğitlerde" dedi.

Çağlayan, "Yeni teşvikler yeni fırsatlar" konulu basın toplantısında Başbakan Recep Tayyip Erdoğan tarafından dün açıklanan yeni teşvik sisteminin ayrıntılarını paylaştı.

Büyük Ölçekli Yatırımların Teşviki kapsamında söz konusu yatırımların KDV İstisnası, Gümrük Vergisi Muafiyeti, Vergi İndirimi, Asgari ücret üzerinden hesaplanan Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği ve Yatırım Yeri Tahsisi destekleriyle desteklenmesine devam edeceklerini ifade eden Çağlayan, yatırımın 6. bölgede yapılması halinde asgari ücret üzerinden hesaplanan Sigorta Primi İşçi Hissesi Desteği ve Gelir Vergisi Stopajı Desteği sağlayacağını söyledi.

Çağlayan, bugüne kadar toplam 36 milyar lira yatırım ve 14 bin 563 istihdam öngören 45 adet büyük ölçekli proje için yatırım teşvik belgesi düzenlendiğini, büyük çoğunluğu imalat sektöründe gerçekleşmekte olan bu projelerin yüzde 42'si

(19 adet), Türkiye'de kurulu bulunan uluslararası sermayeli şirketler tarafından gerçekleştirildiğini hatırlattı.

Yeni sistemde asgari yatırım tutarlarının kimyasal madde ve ürünlerin imalatı, motorlu kara taşıtlarının imalatı, liman ve liman hizmetleri yatırımları, elektronik sanayi yatırımları ve ilaç üretimi yatırımları için düşürüldüğünü belirten Çağlayan, bu iyileştirme ile son 9 yılda 110 milyar dolara yaklaşan doğrudan yabancı yatırım girişlerinin artarak devam etmesini beklediklerini kaydetti.

-Stratejik Yatırımların Teşviki-

Çağlayan, Stratejik Yatırımların Teşviki'ni açıklarken de "Türkiye'nin 2023 hedeflerine ulaşması ve bunları aşması için gerek sanayi, gerek hizmet sektörlerinde makas değiştirmesi gerekiyor" dedi.

Bu çerçevede yeni teşvik sistemine, büyüme potansiyeli olan sektörlerimizin ara malı ithalat bağımlılığını azaltacak, Ar-Ge içeriği yüksek, yüksek teknolojili ve yüksek katma değerli yatırımları ifade eden Stratejik Yatırım kavramını entegre ettiklerini ifade eden Çağlayan, şu bilgileri verdi:

"Bu yatırımlar, yüzde 50'den fazlası ithalatla karşılanan ara malı veya ürünlerin üretimine yönelik bulunan, belirli büyüklükteki yatırımlardan oluşacaktır. Ülkemizde yüksek teknolojili ürünlerin üretilmesini sağlayacak yatırımlar da bu uygulama kapsamında desteklenecektir. Ayrıca, özellikle bu yatırımların enerji ihtiyacını karşılamak üzere gerçekleştirilecek doğalgaza dayalı olmayan enerji yatırımlarını da aynı koşullarda destekleyebileceğiz."

Çağlayan, enerji yoğun üretim süreçleri nedeniyle birincil alüminyum ve demir-çelik sektörünün yoğun kullandığı ferro-alyajlarda yoğun ithalat bağımlılığı bulunduğunu, alüminyumda ithalatın 2,4 milyar dolar, ülke ihtiyacını karşılama oranı ise yalnız yüzde 10 düzeyinde olduğunu vurguladı.

-Türkiye'nin her ilindeki yatırım desteklenecek-

Bakırın çok önemli yüksek bağımlılığımız bulunan bir diğer alan olduğunu, bakır izabe (eritme) kapasitesindeki açık nedeniyle 2010 yılında yaklaşık 750, 2011'de ise 400 milyon dolar değerindeki bakırın maalesef işlenemeden ihraç edildiğini anlatan Çağlayan, petrokimya ürünlerinde de geçen yıl yaklaşık 11 milyar dolarlık açık verildiğini, Türkiye'nin bu alanda kendi ihtiyacının ancak yüzde 20-25'ini karşılayabildiğini söyledi.

Çağlayan, otomotiv üretim maliyetlerinde yüzde 20 ile 40 arasında bir paya sahip olan ve rekabetçiliğin belirlendiği önemli bileşenler arasında yer alan motor ve aktarma organlarında Türkiye'de 2011 yılında 5,8 milyar dolarlık ithalat yapıldığını, bu alandaki üretim kapasitesinin yeni yatırımların ülkemize çekilerek artırılması ve yan sanayinin desteklenmesi gerektiğini vurguladı.

Bu uygulamanın önemli bir özelliğinin de yatırımcıların yatırımlarını Türkiye'nin hangi ilinde gerçekleştirirlerse gerçekleştirsinler, aynı koşullar altında destekleneceğini dile getiren Çağlayan, şu bilgileri verdi:

"Stratejik Yatırımların Teşviki Uygulaması'ndaki temel dayanağımız, Girdi Tedarik Stratejisi ve İthalat Haritası çalışmasıdır. Bu çalışmalar sonucunda elde edilen bilgiler ışığında, önümüzdeki dönemde, özellikle büyüme potansiyeli yüksek sektörlerimizin ara malı ithalat bağımlılığını azaltacak, Ar-Ge içeriği yüksek, yüksek teknolojili ve yüksek katma değerli yatırımları, 'Stratejik Yatırım' olarak yüksek yardım yoğunluğuna sahip destek unsurları ile destekleyeceğiz. Stratejik yatırımlar cari açığın panzehiri olacaktır.

Bu uygulamanın temel hareket noktası, en fazla ithalat yaptığımız kalemlerin Türkiye'de üretilmesini sağlayacak yatırımların teşvik edilmesidir. Bu çerçevede kriterlerimizin başında, söz konusu yatırımların, yüzde 50'den fazlası ithalatla karşılanan ara malı veya ürünlerin üretimine yönelik bulunması gelmektedir. Bununla bağlantılı olarak, üretilecek ürünle ilgili toplam ithalat değerinin son 1 yıl itibariyle an az 50 milyon dolar olması da gerekmektedir. Yurt içi üretimi hiç olmayan mallarda bu şartı aramayacağız."

-Asgari sabit yatırım tutarı-

Bakan Çağlayan, bu yatırımlarla ilgili bir diğer kriterin de asgari sabit yatırım tutarı olduğunu ithalat bağımlılığını azaltacak ve Türkiye'ye teknoloji transferi sağlayacak yatırımların, ölçek itibariyle belirli bir büyüklükte olması gerektiğini, bu çerçevede, söz konusu yatırımlar için 50 milyon lira tutarında asgari sabit yatırım tutarının sağlanması ve söz konusu yatırımların yüzde 40 katma değer yaratması gerektiğini söyledi.

Türkiye'nin 2011'de toplam 90 milyon ton mal sattığını, bu malların kilo başına fiyatının 1,46 dolar olduğunu dile getiren çağlayan, oysa Almanya'nın ihracatının kilosununu 4,1 dolara, Japonya 3,5 dolara, Güney Kore'nin de 3 dolara yaptığını dile getiren Çağlayan, "Biz neden ihracatımızın kilosunu 1,46 dolara değil de 3 dolara 4 dolara yapmayalım" dedi.

Çağlayan, söz konusu uygulama kapsamında bahsi geçen yatırımlara yatırım malı ithal makine ve teçhizat için gümrük vergisi muafiyeti, makine ve teçhizat için ayrıca KDV istisnası, yatırımın tamamlanmasını müteakiben 7 yıl süreyle sigorta primi işveren hissesi desteği (6. bölgede 10 yıla çıkacak), yapılan yatırım tutarının yüzde 50'sine tekabül eden miktarda vergi indirimi imkanı,yatırımcıların kullanacakları yatırım kredileri için sabit yatırım tutarının yüzde 5'ini geçmemek üzere 50 milyon liraya ulaşan faiz desteği, yatırım yeri tahsisi ve asgari 500 milyon lira tutarındaki yatırımların bina-inşaat harcamaları için KDV iadesi desteği sağlayacaklarını bildirdi.

-Stratejik yatırımlar-

Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan, stratejik yatırımlar kapsamında yeni bir destek unsuru olarak KDV İadesi desteğini getirdiklerini bildirdi.

Yeni sistemde, sadece belli büyüklükteki stratejik yatırımlar için KDV iadesi desteğini öngördüklerini, söz konusu yatırımların 6. bölgede gerçekleştirilmesi halinde yine yatırımcılara, asgari ücret üzerinden hesaplanan Sigorta Primi İşçi Hissesi Desteği ve Gelir Vergisi Stopajı Desteği sağlayacaklarını anlatan Çağlayan, stratejik yatırımların teşviki uygulamasından desteklediğimiz bir proje kapsamında 50 milyon lira tutarında yatırım yapıldığını ve bu yatırım kapsamında 100 işçi istihdam edildiğinde söz konusu yatırıma, yatırımın hangi bölgede gerçekleştirdiğine bakılmaksızın, yaklaşık 33 milyon liraya kadar devlet desteği sağlayacaklarını söyledi.

Çağlayan, yatırım tutarının 500 milyon liranın üzerinde olması durumunda ise, bu büyüklükteki stratejik yatırımların bina inşaat harcamaları için ayrıca KDV iadesi desteği uygulayacaklarından, destek tutarının 344 milyon liraya kadar ulaşabileceğini kaydetti.

-Stratejik yatırıma yüzde 69 destek-

Bakan Çağlayan, "Cari açığımızın azaltılmasına katkı sağlayacak nitelikte bir stratejik yatırım için yapılacak yatırıma yaklaşık yüzde 69 oranında destek sağlamış olacağız" dedi.

Söz konusu yatırımların 6. Bölgede yapılması halinde, destek unsurlarının yanı sıra, asgari ücret üzerinden hesaplanan Sigorta Primi İşçi Hissesi Desteği ve Gelir Vergisi Stopajı Desteği de sağlanacağını ifade eden Çağlayan, "Teşvik sistemimiz, 1 Ocak 2012 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere uygulamaya konulacaktır. Yeni Teşvik Sistemi statik değil, dinamik bir anlayışla düzenlendi. Şimdiye dek yapılan en kapsamlı uygulamalara sahip olduğu gibi, yakın illerimiz arasındaki farklılığı azaltma açısından da cesur bir tasarıma sahip. Ayrıca, kendini yenileyen bir teşvik sistemine sahip olduğumuzu yeniden belirtmek istiyorum. Gördüğünüz gibi biz Ekonomi Bakanlığı olarak dersimize çok iyi çalıştık. Şimdi sıra yatırımcılarda, babayiğitlerde" diye konuştu.

-"Enerjide doğalgaz teşvik dışında"-

Sunumunun ardından soruları da cevaplayan Bakan Çağlayan, 1 Ocak 2012 tarihinden önce yapılan yatırımların daha önceki teşvik uygulamaları kapsamında değerlendirileceğini belirtti.

Çağlayan, stratejik sektörlere ilişkin bir liste olup olmadığı yönündeki soruya, "Stratejik sektörlerle ilgili bir listeye yayınlamaya gerek yok. Bu sektörler çok net belli" yanıtını verdi.

Teşvik konusunda Türkiye'nin uluslararası taahhütleri bulunduğunu anımsatan Çağlayan, enerjinin direkt maliyet olarak desteklenmesinin AB tarafından benimsenmeyen bir uygulama olduğunu dile getirdi.

Çağlayan, "Enerji yatırımlarını teşvik kapsamına alarak, enerji yatırımlarını destekleyeceğiz. Yatırımcılarımızın kendi kullanacağı elektrik enerjisine denk gelen güce sahip yatırımını, doğalgazı kapsam dışında bırakarak destekleyeceğiz" diye konuştu.

-"Doğuda yatırım yapana devlet üstüne para mı verecek-"-

"Doğuda yatırım yapana devlet üstüne para mı verecek-" sorusu üzerine de Çağlayan, yatırım yeri tahsisi ve vergi indiriminin yatırımcıya ek finansman imkanı sağlayacağına, böylece istihdamın artmasıyla terör olaylarının önüne geçilmesine de katkı sağlanacağına dikkati çekti.

Çağlayan, "Benim görevim Ahmet'in, Mehmet'in istihdamını sağlamaktır, Hans'ın, George'un değil" dedi.

Çağlayan, "Özel sigorta şirketleri, doğuda yapılan yatırımları desteklemiyor. Devlet, yatırım sigortası kapsamında bir teşvik tedbiri alacak mı-" sorusuna da, şu yanıtı verdi:

"Türkiye'de sigortacılık anlayışının değişmesi lazım. Sigorta sistemi makas değişikliğine gitmek zorunda. Geçmişte bankalarımız, Doğu ve Güneydoğu'daki gayrimenkullere ipotek kabul etmeme gibi bir hadsizlik içindeydi. Şimdi aynı şey sigorta sektörü için geçerli. Onlara da bu kampanyaya destek vermeleri mesajı vermek istiyorum."

-İshak Alaton'un açıklamaları-

Türkiye'ye çok önemli yatırımcılar geleceğini söyleyen Bakan Çağlayan, otomotiv sektöründe de ciddi manada yerli yatırım konusunda önemli gelişmeler olacağını düşündüğünü anlattı.

Çağlayan, işadamı İshak Alaton'un "Yerli araba fikrini çöpe atın" şeklindeki açıklamasına da değinerek, "Dün bir sanayici abimiz, talihsiz bir açıklama yapmış. Duyduğum üzüntüyü ifade etmek isterim. Geçmişte rahmetli Sakıp Sabancı, rahmetli Vehbi Koç, krizler olduğunda 'Korkmayın, biz büyük ülkeyiz. Her şeyi yaparız' derdi" diye konuştu.

- İSTANBUL