AA'dan Türkiye ve Azerbaycan'ın ortak değeri Ahmet Ağaoğlu'nu anlatan kısa belgesel

Anadolu Ajansı (AA), 1869'da Azerbaycan'da doğan, ömrünün büyük bölümünü Türkiye'de siyaset ve düşünce dünyasına katkı sunarak geçiren siyaset adamı, hukukçu, yazar ve gazeteci Ahmet Ağaoğlu'nun doğumunun 150'nci yıl dönümü vesilesiyle Ağaoğlu'nun hayatını anlatan kısa belgesel hazırladı.

AA ve Azerbaycan'ın Ankara Büyükelçiliği iş birliğinde hazırlanan "Ahmet Bey Ağaoğlu: Türk Dünyasının Mücadelesine Adanan Bir Ömür" başlıklı belgesel, yarın Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesinde düzenlenecek "Ortak Değerimiz Ahmet Ağaoğlu" konulu konferansta gösterilecek.

Ahmet Ağaoğlu'nun hayatını anlatan videoda, Azerbaycan'ın Ankara Büyükelçisi Hazar İbrahim, Azerbaycan'ın Budapeşte Büyükelçisi Vilayet Guliyev, Dağlık Karabağ Azerbaycan Topluluğu Başkanı Tural Genceliyev, Doç. Dr. Mehmet Ufuk Özcan ile Ahmet Ağaoğlu'nun adını taşıyan torunu Ahmet Ağaoğlu yer aldı.

Çekimleri ve kurgusu AA'nın Ankara, İstanbul, Bakü, Budapeşte, Adana ekiplerince yapılan kısa belgesel film, Azerbaycan'ın Ankara Büyükelçiliği ve Çapar Tarih Dergisi'nin Editörü Dilgam Ahmad iş birliğinde hazırlandı.

Ağaoğlu'nun Ankara Hukuk Mektebi kurucularından da olması vesilesiyle düzenlenen ve "Ahmet Bey Ağaoğlu: Türk Dünyasının Mücadelesine Adanan Bir Ömür" başlıklı belgeselin gösterileceği konferans yarın saat 14.30'da Ankara Hukuk Fakültesinde başlayacak.

Film ayrıca yarın saat 17.00'den itibaren AA YouTube kanalı üzerinden erişime açık olacak.

Ahmet Ağaoğlu kimdir?

Ağaoğlu, 1869'da Azerbaycan'ın Karabağ bölgesinin Şuşa kentinde doğdu.

İlk eğitimini doğduğu kentte, daha sonra ise Tiflis'teki Rus Gimnazyumu'nda tamamlayan Ağaoğlu, 1888'de Petersburg'a giderek Mühendislik Fakültesine kaydoldu ancak sağlık sorunları nedeniyle ülkesine geri döndü.

Daha sonra Ağaoğlu, 1889'da Paris'te Sorbonne Üniversitesi Hukuk Fakültesine girdi ve Azerbaycan'dan Avrupa'ya eğitim almaya giden ilk kişi oldu.

Paris'teki eğitimini 1894'te tamamlayan Ağaoğlu, önce İstanbul'a, daha sonra memleketi Şuşa'ya ve Bakü'ye taşındı. Bakü'de bazı gazetelerde çalıştı ve çeşitli okullarda Fransızca dersleri verdi.

Azerbaycan'da Hayat, İrşat ve Terakki gazetelerini çıkartan Ağaoğlu, Kafkasya'da 1905'te Ermeni-Türk çatışması çıkınca Türk ahalinin silahlı düşmandan savunmasını üstlenen Difai Partisini kurdu.

Rusya'da Türk aydınlarına baskı ve takiplerin artması üzerine Bakü'yü terk eden Ağaoğlu, 1909'da İstanbul'a gitmek zorunda kaldı.

İstanbul'da Türk milliyetçiliği hareketinin önderleri arasında yer alan Ağaoğlu, bir süre tarih öğretmenliği ile Maarif müfettişliği yaptı, Süleymaniye Kütüphanesi Müdürü oldu.

1912'de Afyonkarahisar milletvekili ve İttihat ve Terakki Cemiyeti merkez heyeti üyesi olan Ağaoğlu, 1918'de Azerbaycan'a gönderilen Kafkas İslam Ordusu'nda komutan müşavirliği yaptı, Azerbaycan parlamentosuna üye seçilerek bir süre orada kaldı.

Ağaoğlu, 1918'de Paris Konferansına giderken İngilizler tarafından tutuklandı ve Malta'ya sürgüne gönderildi.

1921'de sürgünden kurtulduktan sonra Ankara'ya dönen Ağaoğlu, Milli Mücadele'ye katıldı ve Atatürk'ün başkanlığındaki Ankara hükümeti tarafından Matbuat ve İstihbarat Umum Müdürü (Basın Yayın Genel Müdürü) olarak atandı.

Hakimiyet-i Milliye gazetesinde başyazar olarak yazılar yazan Ağaoğlu, Kars'tan ikinci ve üçüncü dönem milletvekili olarak TBMM'ye seçildi. Siyasetin yanı sıra eğitim alanını da bırakmayan Ağaoğlu, Ankara Hukuk Mektebinde anayasa dersleri verdi.

Ağaoğlu bu dönemde, Atatürk tarafından Ziya Gökalp ile 1924 Teşkilat-ı Esasiye Kanunu'nun (anayasanın) hazırlanması için görevlendirildi.

Ağaoğlu daha sonra Kurtuluş Savaşı'nı duyurmak amacıyla 6 Nisan 1920'de kurulan Anadolu Ajansının (AA) anonim şirket haline getirilmesinin ardından, 1925'te AA Yönetim Kurulu Başkanı seçildi.

Ahmet Ağaoğlu, 1930'da Atatürk'ün isteği üzerine Serbest Cumhuriyet Fırkasının kuruluşuna katıldı, partinin program ve tüzüğünü yazdı.

Serbest Fırka feshedilince Ağaoğlu, aktif politikadan uzaklaşarak İstanbul'daki Darülfünun'da hukuk tarihi profesörü oldu.

Darülfünun'un 1933'te üniversiteye çevrilmesiyle emekli olan Ağaoğlu, 19 Mayıs 1939'da İstanbul'da vefat etti.