Analiz - İhvan ile Sisi Yönetiminin Uzlaşma İhtimali ve Senaryolar

AYDOĞAN KALABALIK - Mısır'da zaman zaman Müslüman Kardeşler Teşkilatı (İhvan) ile yönetim arasında uzlaşı girişimlerinin yapıldığı ancak bunların genelde Mısır yönetiminin çekincelerinden dolayı başarısızlıkla sonuçlandığı biliniyor. Ülkede son iki gündür kamuoyunu meşgul eden en önemli gündem maddesi de yeni bir geçiş dönemi ve uzlaşma sinyalleri.

Söz konusu girişimler genelde uzlaşmak için ara bulucular tarafından yapılıyor. Ara buluculuk yapan Mısır'ın önde gelen isimleri, kanaat önderleri ve siyasileri hem İhvan'ı hem de yönetimi, tutumlarını gözden geçirerek yeni yol haritaları belirlemeye teşvik ediyor.

İhvan resmi sözcüsü ve teşkilatın Rehberlik Konseyi Başkanı Muhammed Bedii'nin vekili İbrahim Munir, Ulusal Demokratik Parti eski Genel Sekreteri Dr. Husam Bedravi ile Sisi yönetimi ve İhvan arasında ara buluculuk yapması için daha önce üç defa görüştü, ancak bir sonuç alınamadı.

Londra'da ikamet eden Munir, teşkilat adına yaptığı açıklamalarında ılımlı bir tavır takınarak, Mısır'ın Sina Yarımadası ve diğer bölgelerinde meydana gelen şiddet olaylarını, güvenlik güçlerine yapılan saldırıları kınıyor.

İhvan uluslararası teşkilatı yöneticilerinden Yusuf Neda da uzlaşmacı diğer bir isim olarak öne çıkıyor. Neda iki defa inisiyatif alarak girişimde bulundu. Ancak teşkilatın özellikle de Mısır dışındaki genç kadroların eleştiri oklarının hedefi olan Neda, geri çekilmek zorunda kaldı.

Neda'nın ikinci uzlaşma önerisi, "Cumhurbaşkanı Sisi'nin geri çekilerek ordunun ülke yönetimini bir süre eline alması ve milli bir uzlaşı içerisinde tekrar seçimlerin yapılması" şeklinde bir madde içeriyordu. Ancak bu öneri de Mısır yönetimi tarafından kabul edilmedi.

Bir sonraki aşamada İhvan Genel Sekreteri Mahmud Hasan devreye girdi. Hasan, her hangi bir öneride bulunmamakla beraber, Sisi ile uzlaşılabileceğini dile getirdi. Mısır'ın halk ve devlet olarak korunması gerektiğini vurgulayan Hasan, ülkenin bir şiddet ve kaos sarmalına girmesinin engellenmesi gerektiğini savundu.

Hasan, Vasat Partisi Başkan Yardımcısı Amr Faruk'u uzun bir süre ara buluculuk yapması için teşvik etti. Faruk, Kahire Üniversitesi siyaset bilimcisi Hasan Nafi ile uzlaşma konusunu defalarca görüştü. Nafi bu bağlamda Türkiye'ye giderek İhvan yöneticileri ve Eymen Nur gibi liberal muhaliflerle İstanbul'da bir araya geldi. Sonraki süreçte Faruk'un da Mısır'ı terk ettiği, önce Türkiye'ye oradan da Londra'ya gittiği biliniyor. Faruk halihazırda Vasat Partisi'nin uzlaşmacı önemli isimlerinden biri olarak tanınıyor.

- İhvan'dan 10 yıl siyasete ara verme mesajı

İhvan'ın Temmuz 2013'teki darbenin ardından yurt dışındaki Rehberlik Konseyi Başkanı olarak bilinen Mahmut İzzet'in de bir uzlaşma önerisi sunduğu kulislerde konuşuluyor.

İddialara göre, İzzet, Sisi yönetimi ile uzlaşmayı ve İhvan'ın 10 yıl siyaseti bırakmasını öneriyor. Buna karşılık, hapishanelerdeki İhvan üyelerinin serbest bırakılması ve son dönemde iyice artan gözaltıların durdurulmasını talep ediyor. Mısır'daki durumla ilgili zaman zaman açıklamalar yapan İzzet'in söz konusu iddiaları yalanlamaması da dikkati çekiyor.

- Selefi eğilimli "Muntasır Zeyyad'ın" girişimleri

Uzlaşma için en son atılan adım Mısırlı Selefi hareketlere yakınlığıyla bilinen ünlü avukat Muntasır Zeyyad'ın ara buluculuk girişimi oldu. Zeyyad, Mısır yönetiminin bilgisi dahilinde Türkiye'ye giderek Mahmud İzzet ve Eymen Nur ile görüştü.

Eymen Nur'un Türkiye'den yayın yapan Şark TV kanalındaki bir açık oturumda konuyu tartışan Zeyyad'a, İzzet'in 57 maddeden oluşan bir uzlaşma taslağı sunduğu biliniyor. Zeyyad'ın taslağı Mısırlı yetkililerle paylaştığı hatta Ulusal Güvenlik Birimine de öneriyi sunduğu Mısır medyasında yer aldı.

- Mısır yönetiminin tepkisi

Mısır yönetimi, devletin konuyla ilgili kurumlarını İhvan'ın önerilerini dinlemesi için görevlendiriyor. Ancak Sisi yönetiminin şu ana kadar önerilerden hiç birine olumlu cevap vermediği belirtiliyor.

Yönetimin hedefinin, uzlaşma girişimlerinden çok 1996 yılında Selefi hareketlerin fikirlerini tekrar gözden geçirerek, devrik Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek yönetimi ile anlaştığı gibi İhvan'ın da anlaşmasını sağlamak olduğu tahmin ediliyor.

- Mısır yönetimi ve İhvan arasındaki son durum

Ara bulucular vasıtasıyla yapılan görüşmeler sonunda gelinen noktanın özetinin ise şöyle olduğu konuşuluyor:

"Ülkedeki yönetimin askeri veya sivil olarak kim nasıl görürse görsün olduğu gibi kalması, geçici bir dönemin oluşturulması ve ülkedeki askeri veya sivil kurumlar arasında olası bir iç çekişmenin ve bölünmenin engellenmesi için yeni bir mutabakatın oluşturulması."

Mısırlı yetkililerden konuyla ilgili resmi bir açıklama yapılmamış olmasına İhvan resmi sözcüsü Talat Fehmi başta olmak üzere İhvan yöneticilerinden de bu duruma dair kamuoyuna bilgi verilmemiş olmasına rağmen Mısır sokağı ve medyası son iki gündür söz konusu uzlaşı iddialarını konuşuyor.