Anayasa Mahkemesi, Babalık Davası İçin 1 Yıllık Süreyi Makul Bulmadı

Anayasa Mahkemesi, çocuğun soybağının tespitinde babalık davası açılması için verilen bir yıllık süreyi makul bulmadı.

Anayasa Mahkemesi, Van Aile Mahkemesi'nin başvurusu üzerine 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 303. maddesinin ikinci fıkrasının " hiç kayyım atanmamışsa, çocuğun ergin olduğu tarihte işlemeye başlar" bölümünün iptaline karar verdi. 4721 sayılı Kanun'un 303. maddesinin ikinci fıkrasının, " hiç kayyım atanmamışsa, çocuğun ergin olduğu tarihte işlemeye başlar" bölümünün iptali nedeniyle uygulanma olanağı kalmayan aynı fıkrada yer alan "Çocuğa doğumdan sonra kayyım atanmışsa, çocuk hakkında bir yıllık süre, atamanın kayyıma tebliği tarihinde" bölümü de iptal edildi. İptal kararının gerekçesi Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yayımlandı. Kararın gerekçesinde, çocuk ile babası arasında, anne ile evlenme, tanıma ve evlat edinme yoluyla soybağı ilişkisi kurulmasında babanın rızasının bulunduğu anımsatılarak, söz konusu rızanın bulunmadığı durumlarda ise çocuk ile babası arasında soybağının kurulması için hakim kararına ihtiyaç olduğu kaydedildi.

Kişinin yaşama, maddi ve manevi varlığını koruma hakkı birbirleriyle sıkı bağlantılarının devredilemez, vazgeçilemez temel haklardan olduğunun belirtildiği kararda, bu haklara karşı her türlü engelin ortadan kaldırılmasının da devletin görevi olduğu kaydedildi.

-BİR YILLIK SÜRE ÖLÇÜLÜ DEĞİLDİR-

İptali istenen fıkrada, çocuk hakkındaki bir yıllık babalık davası açma süresinin çocuğa doğumdan sonra hiç kayyım atanmamışsa, çocuğun ergin olduğu tarihte işlemeye başlayacağının öngörüldüğünün anımsatıldığı kararda, ölçülülük ilkesi nedeniyle devletin, sınırlamadan beklenen kamu yararı ile bireyin hak ve özgürlükleri arasında adil bir dengeyi sağlamakla yükümlü olduğu ifade edildi. Kararda şu görüşlere yer verildi:

"Anayasa'da düzenlenen kişinin maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkı ile devletin herkesin maddi ve manevi varlığını geliştirmesi için gerekli şartları hazırlama görevi göz önüne alındığında, kişi evlilik dışı dünyaya gelse bile, ana babasını bilmek, babasının nüfusuna yazılmak, bunun getireceği haklardan yararlanmak, ana ve babasından kendisine karşı olan görevlerini yerine getirmelerini istemek gibi kişiliğine bağlı temel haklara sahiptir.

İtiraz konusu kural ile çocuğun babalık davasını açma hakkının hiç kayyım atanmamışsa ergin olduğu tarihten itibaren bir yıllık süre ile sınırlandırılmasının gerekçesinin, davalı babanın sürekli olarak dava tehdidi altında kalmamasını sağlamaya yönelik olduğu anlaşılmaktadır."

Çocuğun ana babasını bilme, babasının nüfusuna yazılma ve hak arama özgürlüklerinin zarar görmemesi amacıyla, yasa koyucunun süre koyma konusundaki takdir yetkisini makul bir süre olarak belirlemesi gerektiğine dikkat çekilen kararda, "Hak düşürücü niteliğinden dolayı itiraz konusu kuralda öngörülen sürenin geçmesinden sonra çocuğun babası ile arasındaki soybağını kurma olanağını yitirmesi hususu göz önüne alındığında, çocuk hakkında hiç kayyım atanmamışsa ergin olduğu tarihten itibaren işleyecek olan bir yıllık dava açma süresi yeterli ve makul olmadığı gibi, ölçülü de değildir" denildi. Mahkemenin iptal hükmü, kararın Resmi Gazete'de yayımlanmasından başlayarak bir yıl sonra yürürlüğe girecek. - Ankara