Aym: Hakim ve Savcıların Emekli Aylıkları Sabitlenmedi

Anayasa Mahkemesi, yasa önünde eşitliğin, herkesin her yönden aynı kurallara bağlı tutulacağı anlamına gelmeyeceğini belirterek, emekli aylıklarında değişiklik yapılması durumunda hakim ve savcıların ek gösterge rakamlarındaki artışlardan yararlanabileceğini ve emekli aylıklarının sabitlenmediğini kaydetti Anayasa Mahkemesi, yasa önünde eşitliğin, herkesin her yönden aynı kurallara bağlı tutulacağı anlamına gelmeyeceğini belirterek, emekli aylıklarında değişiklik yapılması durumunda hakim ve savcıların ek gösterge rakamlarındaki artışlardan yararlanabileceğini ve emekli aylıklarının sabitlenmediğini kaydetti.

Anayasa Mahkemesi'nin Hakimler ve Savcılar Kanunu'na 29 Haziran 2006 günlü, 5536 sayılı Yasa'nın 5. maddesiyle eklenen Geçici 16. maddesinin iptal isteminin ret gerekçesi, Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yayınlandı. Danıştay 11. Dairesi ve Ankara 14. İdare Mahkemesi tarafından iptali istenen düzenlemenin ret gerekçesinde, çağdaş devlet anlayışının sosyal hukuk devletinin tüm kurum ve kurallarıyla Anayasa'nın özüne ve ruhuna uygun biçimde kurularak işletilmesini, bu yolla bireylerin refah, huzur ve mutluluğunun sağlanmasını gerekli kıldığı belirtildi. Anayasa'nın eşitlik ilkesinin amacının, aynı durumda bulunan kişilerin yasalar karşısında aynı işleme bağlı tutulmalarını sağlamak, ayrım yapılmasını ve ayrıcalık tanınmasını önlemek olduğunun kaydedildiği gerekçeli kararda, "Yasa önünde eşitlik, herkesin her yönden aynı kurallara bağlı tutulacağı anlamına gelmez. Durumlarındaki özellikler, kimi kişiler ya da topluluklar için değişik kuralları ve uygulamaları gerektirebilir. Aynı hukuksal durumlar aynı, ayrı hukuksal durumlar farklı kurallara bağlı tutulursa Anayasa'da öngörülen eşitlik ilkesi zedelenmez" denildi.

-EŞİTLİK İLKESİYLE ÇELİŞMİYOR-

Sosyal güvenliğin, bireylerin istek ve iradeleri dışında oluşan sosyal risklerin, kendilerinin ve geçindirmekle yükümlü oldukları kişilerin üzerlerindeki gelir azaltıcı ve harcama artırıcı etkilerini en aza indirmek, ayrıca sağlıklı ve asgari hayat standardını güvence altına almak olduğunun ifade edildiği gerekçede, şöyle denildi:

"Görevde bulunan 2802 sayılı Kanun'un 103. maddesinde unvanları belirtilen kişilerin emekli kesenekleri ile emekli aylık ve ikramiyelerinin 5536 sayılı Kanun'dan önce uygulanan hesaplama yöntemine göre hesaplanarak bu kişilerin emekli aylık ve ikramiyelerini alabilmeleri imkanı getirilmiştir. Dolayısıyla dava konusu kural gereğince, 5536 sayılı Kanun'un yürürlüğe girdiği tarihten önce veya sonra emekli olanların emekli aylık ve ikramiyelerinin hesaplanmasında aynı hükümler uygulanacaktır. Buna göre dava konusu kuralın, eşitlik ilkesiyle çelişen bir yönü bulunmamaktadır."

-AYLIKLAR SABİTLENMEDİ-

Kararda, emekli aylıklarında değişiklik yapılması durumunda hakim ve savcıların ek gösterge rakamlarındaki artışlardan yararlanabileceğini ve emekli aylıkların sabitlenmediğinin belirtildi. Gerekçede, hakim ve savcıların emeklilik kesenek ve karşılıkları ile emekli aylıkları ve ikramiyelerinin, çalışırken alınan maaşın brütüne ya da netine göre değil, tüm kamu görevlilerinde olduğu gibi görevin gösterge, ek gösterge, kıdem, taban ve tazminat aylığı unsurları dikkate alınarak yapılan hesaplamalar sonucunda belirlendiğini kaydetti. Kararda şöyle denildi:

"2802 sayılı Kanun'un 103. maddesinde uvanları belirtilen kişilerin çalışırlarken aldıkları maaşın emekli aylıklarında gözetilmesi ve emekli maaşının hesaplanmasında diğer kamu görevlilerinden farklı bir sisteme göre düzenleme yapılabilmesi mümkün ise de bu husus Anayasa'nın 65. maddesinde belirtildiği gibi Devletin mali imkanları gözetilerek yasa koyucunun takdir yetkisi içine girmektedir. Kaldı ki, 5536 sayılı Kanun ile yapılan maaş artışlarının emeklilik dönemine yansıtılabilmesi, çalışırken alınan maaş brütünün daha fazlasının ya da tamamının emekli keseneğine tabi kılınmasını gerektirmektedir. Bunun da emekli keseneğinin miktarını arttıracağı ve çalışanların maaşlarında ele geçen tutarı azaltacağı açıktır."

-YARGI BAĞIMSIZLIĞI İÇİN HAKİM VE SAVCILARIN STATÜLERİ FARKLI

Oy çokluğu ile reddedilen karara muhalif kalan üyeler ise yargı mensuplarının yaptıkları görevin özelliğinden dolayı, emekliliklerinde de sosyal güvenlik sisteminin sağladığı olanaklardan en üst düzeyde yararlandırılmaları, böylece mesleklerini gelecek kaygısı olmadan görevlerini ifa etmelerinin sağlanması, yargı bağımsızlığının ve tarafsızlığının teminatlarından olduğuna dikkat çektiler. Temsil, makam ve yüksek hâkimlik tazminatları hâkim ve savcı maaşlarının unsuru olmaktan çıkarıldığının savunulduğu karşıoy yazısında, şu değerlendirme yer aldı:

"5536 sayılı Kanun öncesi görev aylığı-emekli aylığı arasında büyük fark bulunmayan hâkim ve savcıların, zaman içerisinde büyük kayba uğramalarına ve neredeyse emekli aylıklarının görev aylıklarının yarısına düşmesine yol açmaktadır. 2802 sayılı Kanun'a tâbi hâkim ve savcıların aylıklar yönünden bulundukları statü ile emekli aylıkları arasında bulunması gereken organik bağ tamamen ortadan kaldırılmış, yasa koyucunun basit bir düzenleme ile alınan aylıklar üzerinden emekli kesintisi yapmak suretiyle aşabileceği bir sorun mazeret gösterilerek, görev aylıkları ile emekli aylıkları arasındaki farkın giderek büyümesine yol açılarak, bunların emeklilerinin sosyal güvenlik hakları büyük ölçüde zedelenmiş, sosyal hukuk devleti ilkesi ihlâl edilmiştir." - Ankara