Barolar'dan 'Laiklik' ve 'Anadilde Eğitim' Krizi

Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri Baroları'nın bugün gerçekleştirdiği, yeni anayasa yapım sürecine ilişkin ortak basın açıklamasında laiklik ve anadilde eğitim krizi çıktı. Elazığ ve Malatya baroları, anadilde eğitim hakkının anayasal güvence altına alınması ile ilgili ifadenin çıkarılmaması, Tunceli Barosu ise anayasa'da 'Laiklik' kavramına yer verilmesine gerek olmadığına dair ifade nedeniyle son anda açıklamadan çekildi.

Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri'nde bulunan 16 ilin Barosu tarafından bugün Diyarbakır Liluz Hotel'de 'Yeni anayasanın bazı hükümlerine ilişkin görüş ve öneriler' başlıklı bir basın açıklaması yapıldı. Açıklama öncesi Bölge Baroları arasında, 8 maddelik görüş ve önerilerin iki maddesi ile ilgili kriz çıktı. İlk olarak Malatya ve Elazığ barosu, açıklamada yer alan, 'Anadilde eğitim hakkının anayasal güvence altına alınması' ile ilgili maddeye itiraz etti. Bu maddenin çıkarılmaması üzerine Elazığ ve Malatya barosu açıklamadan imzasını çekti.

Açıklama ile ilgili ikinci kriz ise, 'Laiklik' kavramı üzerine yaşandı. Tunceli Barosu, 'Laiklik kavramına, ayrıca değiştirilmeyecek maddeler arasında yer vermeye gerek bulunmadığını değerlendirmektedir' ifadesinin açıklamadan çıkarılmasını istedi. Laiklik kavramı ile ilgili ifadenin çıkarılmaması üzerine Tunceli Barosu da son anda açıklamadan imzasını çekti.

Elazığ, Tunceli ve Malatya barolarının imzalarını çekmesi üzerine açıklama Adıyaman, Ağrı, Batman, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Hakkari, Kars, Mardin, Muş, Şanlıurfa, Şırnak ve Van baroları adına yapıldı.

'ORTAKLIĞI YAKALAMAK HER ZAMAN MÜMKÜN OLMUYOR'

Krizle ilgili gazetecilerin sorularını yanıtlayan Diyarbakır Baro Başkanı Tahir Elçi şunları söyledi:

"Bu tür metinlerde ortaklığı yakalamak her zaman mümkün olmayabiliyor. Teknik bazı nedenler, süre kısıtlılığı ve farklı uzaklıktaki baroların bir araya gelerek ortak bir metinde anlaşması olanaklı olmayabiliyor. Bu tamamen teknik bir mesele. Okuduğumuz görüşler, imzası bulunan 13 baroyu bağlar. Tunceli Baromuz da bizimle birliktedir. Bu salonda bulunan bütün barolar birliktedir. Bu konuda şüphe yok. Metinde laiklik ile ilgili bir kavram ve bir araya gelememekten kaynaklı bir sıkıntı nedeniyle bu ortaklaşmayı sağlayamadık. Laiklik dışındaki bütün metne bu baromuz da sanırım hemfikirdir. Daha fazla yorum yapmak istemiyorum."

KRİZ ÇIKARAN 2 MADDE

13 baronun ortak imzasıyla yayınlanan bildiride, Malatya ve Elazığ barolarının itiraz ettiği maddede şu ifadeler yer alıyor;

"-Başta Kürtler olmak üzere, anadilleri farklı olan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının anadilinde eğitim hakkı anayasal güvence altına alınmalıdır. Barolarımız, ana dilinde eğitim hakkının kesin ve emredici bir düzenleme şeklinde anayasada yer almasını önermektedir. Yeni anayasada, 'Ana dilinde eğitim temel bir haktır. Devlet vatandaşlarının ihtiyaç ve taleplerini gözeterek anadilinde eğitim için gerekli düzenlemeleri yapar' biçiminde bir hüküm yer almalıdır."

-Yeni anayasada, devletin 'Cumhuriyet' olan şekli ile 'demokratik' ve 'insan haklarına dayanan' niteliği dışında değiştirilemeyecek hükümlere yer verilmemelidir. Özellikle, yürürlükteki Anayasada yer alan, 'Atatürk ilkeleri ve inkılapları', 'laiklik' ve 'devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğü' gibi, bugüne kadar toplumun farklı kesimlerinin hak ve özgürlük taleplerini bastırmada ve sınırlamada referans norm olarak kullanılan kavramlara 'değiştirilemez' hükümler arasında yer verilmemelidir. Barolarımız, 'demokrasi', 'insan hakları' ve 'hukuk devleti' gibi temel evrensel değer ve ilkelerin, bireylerin din ve vicdan özgürlüklerini korumada yeterli güvence oluşturduklarından dolayı, 'laiklik' kavramına ayrıca değiştirilmeyecek maddeler arasında yer vermeye gerek bulunmadığını değerlendirmektedir."