Daha Az Su ve Gübre ile Daha Çok Ürün Yetiştirilecek

İngiltere'de yaşayan Türk bilim insanı Prof.Dr.Galip Akay, Newcastle Üniversitesi'nde yaptığı araştırmalar sonucunda toprak süngeri veya yapay kök olarak adlandırılan 'SRS' aktif plastik maddeyi üretti. Tohum veya fidanla birlikte ekim aşamasında toprağa yerleştirildiğinde, madde ağırlığının 30 katına kadar su tutarak bitki için verilen suyun ve gübrenin kaybını önlüyor. Eylül 2015'de Samsun'a gelen Prof.Dr.Akay, Türkiye'deki 3 üniversitenin ortaklığıyla bu madenin de içinde olduğu tarım, kimya ve enerjiye dönük çeşitli teknolojilerin geliştirilmesi ve fabrikasyon aşamasında üretimini sağlamak için çalışma başlattı.

İngiltere'deki Unilever Araştırma Merkezi ve Newcastle Üniversitesi'nde görev yapan Kimya ve İşlem Mühendisi Prof.Dr. Galip Akay, yaptığı bilimsel çalışmalar sonucunda kendi ağırlığının 30 katına kadar su tutma özelliğine sahip SRS maddesini buldu. Toprak süngeri veya yapay kök olarak adlandırılan biyo-aktif plastik maddenin yapımı ve kullanımını kapsayan, aralarında ABD, Avrupa, Çin ve Hindistan'ın da bulunduğu birçok bölgede 12'den fazla patentlerini de aldı. SRS maddesinin ayrıca enerji ve azot gübresi üretiminde de kullanılabileceği belirtildi. Prof. Dr. Akay'ın geliştirdiği çeşitli teknolojileri daha da ileri götürme ve uygulamaya koyma amacıyla ve Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ), Canik Başarı Üniversitesi ve Koç Üniversitesi'ni içine alan bir proje hazırlandı. Newcastle Üniversitesi'nden ayrılan Prof.Dr. Akay çalışmalarını sürdürmek için Eylül 2015'de Samsun'a geldi. Samsun Canik Başarı Üniversitesi'nde öğretim üyesi olarak görev yapmaya başladı. Aynı zamanda proje yürütücüsü olan Prof.Dr. Akay, araştırmalarına Canik Başarı Üniversitesi ve OMÜ Karadeniz İleri Teknoloji Araştırma ve Uygulama Merkezi'nde başladı. Daha sonra Koç Üniversitesi'nde de çalışmalar yapılacağı belirtildi. 2 yıl sürecek proje kapsamında 11 kişilik bir ekiple araştırma çalışmalarının yapılacağı ifade edildi.

Kimya ve İşlem Mühendisi Prof.Dr. Galip Akay, özellikle su ve gübre kullanımını minimuma indiren SRS maddesinin biyo-aktif plastikten yapılma süngere benzediğini belirterek, "Bu ürünün arazide toprak altına konulmasının ardından dikili olan fidanların veya tohumların kökleri özellikle bu ürünün içinden geçer. Bu ürün o bölgedeki suyu ve gübreyi adeta bir sünger gibi çekerek kendisine toplar, kaybını önler. Daha sonra da kökler vasıtasıyla bitkiye verir. Bu ürün her türlü çorak, taşlık ve verimsiz arazide ve hatta çölde rahatlıkla kullanılabilir. Toprak içinde bulunan ve bitki için gerekli olan mikro-organizmaların SRS maddesi içine konulup onları koruduğunda, bitkiye gübre verilmesine bile gerek kalmıyor. Çünkü bitki kendi gübresini kendisi üretebiliyor. Biz bunu çeşitli bitkilere uyguladık. Bunların arasında çimen, bezelye, soya ve hızlı büyüyen ağaç çeşitleri var. Verilen su veya gübre miktarı yüzde 50-70 azaltılsa bile normal bir ekim sonrası elde edilen verime eşdeğer oluyor" diye konuştu.

SRS maddesinin katma değeri yüksek olan üzüm, fındık ve zeytin gibi ürünlerde, fidecilikte ve ormanlaştırmada kullanımını öngördüklerini dile getiren Prof.Dr. Akay, "Yani az masrafla, az su ve gübre ile çok ürün alınması artık mümkün olacak. Tarım, tıp, biyo-teknoloji ve kimya işleriyle uğraşan dünya genelinde şubeleri olan büyük bir Japon-Amerikan firmasının temsilcileri bu proje için Samsun'a geldi. Onlar çalışmalarımızı yakından biliyorlar. Ardından bu firma ile 1 Şubat 2016 da başlayacak bir araştırma-geliştirme ve fabrikasyon anlaşması yapıldı. Buna göre araştırma ve geliştirme çalışmaları Türkiye ve Kaliforniya'da yapılacak, SRS maddesinin üretimi ise Türkiye, Çin ve Amerika'da planlanmaktadır. Kaliforniya ve Türkiye'de büyük arazilerde tarım denemelerine başlanacak" dedi.

Prof.Dr. Akay küresel ısınmanın etkileri, enerji, su kıtlığı, kuraklık gibi tehlikeler göze alındığında daha az su ve gübre ile gıda üretimi yapılmasını sağlayacak SRS maddesinin hem kritik hem de stratejik öneme sahip olduğunu söyleyerek, "Kısa bir süre içinde projenin diğer kuruluşlarında ilgisini çekmiş olup, Orta Doğu merkezli bir Arap firması ve Londra merkezli bir İngiliz finansman kuruluşu ile görüşmeler başlatılmıştır" şeklinde konuştu.

Prof. Dr. Galip Akay'ın proje kapsamında yapılacak araştırma grubunda yer alan OMÜ Fen edebiyat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof.Dr. Canan Kazak da projenin hem Samsun hem de Türkiye için çok önemli olduğunu dile getirerek, "2008-2009 döneminde TÜBİTAK projesiyle İngiltere de sayın Prof.Dr.Galip Akay'ın araştırma grubunda bulundum. Sağlık, mühendislik, tarım, enerji, malzeme gibi birçok alanlarda araştırma yapan ve 'İşlem Yoğunlaştırılması' diye tanımlanan ve dünyada artık kabul edilmiş bir teknolojinin bulucusu ve geliştiricisi olan Prof.Dr. Akay ile çalışmalarımız bu zamana kadar çeşitli dönemlerde devam etmiştir. Bugün Türkiye'de ve Samsun'da çalışmalarımızı devam ettiriyoruz. Birçok alanda büyük çalışmalara imza atmış Prof.Dr. Akay'ın ürettiği bu ürünün geliştirilmesiyle ilgili projenin büyük bir kısmının OMÜ'de yapılacak olması bizleri heyecanlandırıyor? dedi.