Disk-Ar: Ekonomi Yoğun Teşviklere Rağmen Daha Az İstihdam Yaratılabildi

Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Enstitüsü'nün (DİSK-AR), geniş tanımlı işsiz sayısının 5 milyon 879 bin kişiye çıktığına dikkat çekerek, "Türkiye ekonomisi, yoğun teşviklere rağmen önceki dönemden daha az istihdam yaratabildi" uyarısında bulundu.

DİSKAR, Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) Nisan, Mayıs, Haziran aylarını kapsayan Mayıs dönemi Hanehalkı İşgücü Araştırması sonuçlarını değerlendirdi:

DİSK-AR Mayıs 2016-2017 döneminde istihdam artış hızının bir önceki yılın aynı dönemine göre yavaşladığını ve istihdam teşviklerinin iddia edilen sonucu vermediğini tespit etti.

Bir önceki dönemde (Mayıs 2015-Mayıs 2016) 795 bin yeni istihdam yaratılırken, Mayıs 2016-Mayıs 2017 döneminde ise 621 bin yeni istihdam yaratıldı. 2017 yılında uygulanan olağanüstü teşviklere rağmen yaratılan istihdam bir önceki dönemin altında gerçekleşti.

Mayıs 2016-Mayıs 2017 döneminde ücretli istihdam artışı 283 binde kaldı.  Oysa bir önceki dönemde ücretli istihdamı 874 bin artmıştı.

TÜİK tarafından açıklanan dar tanımlı (standart) işsizlik oranı bir önceki yılın mayıs ayına göre 0.8 puan artarak yüzde 10.2'e yükseldi.

Dar tanımlı işsiz sayısı bir önceki yılın mayıs ayına göre 330 bin kişi artarak 3 milyon 225 bine yükseldi. Geniş tanımlı işsiz sayısı 5 milyon 879 bin olarak gerçekleşti.

Genç kadın işsizlik oranı bir önceki yılın mayıs ayına göre 4.7 puan artarak yüzde 25'e yükseldi.

Tarım dışı kadın işsizliğindeki artış sürüyor. Tarım dışı kadın işsizliği ise 2.3 puan artarak 17.2'ye yükseldi

Mayıs 2017 döneminde genç (15-24 yaş arası) işsizliği 2.4 puan artarak yüzde 19.8'e yükseldi.

Tarım dışı genç işsizliğinde ise artış devam ediyor. Bir önceki yılın aynı dönemine göre 3 puan artış göstererek yüzde 23,2'ye yükseldi.

Türkiye ekonomisinin "Mayıs 2017'deki istihdam yaratma kapasitesinin Mayıs 2016 dönemine göre kötüleştiğini ve iş yaratma gücünün zayıfladığını ortaya koyduğu" vurgulanan DİSKAR değerlendirmesinde, şu konuların altı çizildi:

"2017 yılında sağlanan yoğun teşviklere ve 'istihdam seferberliği' iddialarına rağmen, son bir yılda yaşanan istihdam artışı 621 bin ile sınırlı kaldı.

"Oysa bir önceki dönemde istihdam artışı 795 bin olarak gerçekleşmişti. Türkiye ekonomisi yoğun teşviklere rağmen, ancak bir önceki dönemden daha az istihdam yaratabildi.

"Öte yandan ücretli istihdamında yaşanan artış ise çok daha düşük oldu. Mayıs 2016-Mayıs 2017 döneminde ücretli istihdamı sadece 283 bin kişi arttı.

"İstihdam teşviklerinin esas olarak ücretli istihdamını hedeflediği düşünülecek olursa, 283 bin kişilik artışın son derece düşük olduğunu söylemek mümkün. Türkiye ekonomisi bir önceki dönemde 874 bin yeni ücretli istihdamı yaratmıştı."

"Dönemler itibariyle işsizlikte ivmenin arttığı görülüyor" uyarısı da yapılan DİSKAR değerlendirmesinde, "Mayıs 2017'de imalat sanayinde bir önceki yıla göre 35 bin kişilik istihdam daralması görülürken, istihdam artışının büyük bölümün inşaat ve hizmet sektöründe gerçekleştiği görüldü. Kamu hizmetlerinde ise 30 bin kişilik azalma yaşandı" denildi ve eklendi:

"İstihdam iddia edildiği oranda artmazken, yaşanan artışta da İŞKUR programlarının payı büyük oldu.

"İstihdam artışında İŞKUR tarafından düzenlenen ve işsizlik sigortası fonundan finanse edilen programlar önemli bir yer tutuyor.

"Toplum Yararına Çalışma Programları ile Aktif İşgücü Piyasası Programları olarak tanımlanan bu programlarda Ocak-Mayıs 2017 döneminde toplam 374 bin kişi istihdam edildi.

"Aktif işgücü piyasası programları içinde mesleki eğitim kursları ile işbaşı eğitim programları önemli bir yer tutuyor.  Bu programlara katılanlar istihdamda kabul ediliyor."

DİSKAR, işsizliğin azaltılması ve istihdamda kalıcı ve güvenceli artış sağlanması için de şu önerileri sıraladı:

"Herkesin çalışması için, herkesin daha az çalışması" ilkesi doğrultusunda haftalık çalışma süresi gelir kaybı olmaksızın 37.5 saate, fazla mesailer için uygulanan yıllık 270 saat sınırı, 90 saate düşürülmelidir.

Uluslararası çalışma normları doğrultusunda herkese en az bir ay ücretli yıllık izin hakkı tanınmalıdır.

İstihdam artışlarında kamunun payı dikkate değerdir. Kamu istihdamının artırılması, kamuda eğreti ve güvencesiz çalışma biçimleri yerine, kadrolu ve güvenceli istihdam artışının sağlanması yaşamsal önemdedir.

Kamu girişimciliği ve hizmetleri istihdam yaratacak şekilde yeniden ele alınmalı ve kamuda personel açığı derhal kapatılmalıdır.

Güvencesiz çalışma biçimlerine son verilmeli, tüm taşeron işçilere kadro verilmelidir. Kamu taşeron işçileri kamu işçisi olarak kadroya alınmalıdır.

Uluslararası Çalışma Örgütü ILO'nun "insana yaraşır iş" yaklaşımı temelinde herkese güvenceli ve nitelikli işler sağlanmalıdır.

Kiralık işçilik yasası (6715) Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmelidir.

Sendikal hak ve özgürlüklerin kullanımı güvence altına alınmalı, sendikal barajlar kaldırılmalı, herkesin sendika hakkını özgürce kullanabilmesi için gerekli yasal düzenlemeler yapılmalıdır.

Toplum yararına çalışma programları kapsamında çalıştırılanlar daimi işçi statüsüne geçirilmelidir.

İş başında eğitim adı altında çırak ve stajyerlerin ucuz işgücü deposu olarak kullanılması uygulamasına son verilmelidir.

İşsizlik Sigortası Fonunun amaç dışı kullanımına son verilmelidir

Kadın istihdamının artırılması ve işsizliğinin azaltılması için işgücü piyasalarındaki cinsiyetçi uygulamalara son verilmeli, ev içi bakım hizmetleri devletin gereken nitelikli, yaygın ve ücretsiz bakım hizmetlerini sağlaması ile kadının üzerinden alınmalıdır. (Grafik - Tablo) - İstanbul