Dünyada Sadece Kazdağları'nda Yetişen Bitkiler

MEHMET BAYER - Bir bölümü Çanakkale, bir bölümü Balıkesir sınırlarında yer alan Kazdağları'nın yaklaşık 800 bitki türünü barındırdığı, bu bitkilerden 77'sinin endemik, 32'sinin ise dünyada sadece Kazdağları'nda bulunduğu bildirildi.

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Ersin Karabacak, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Kazdağları'nın mitolojisiyle uzun yıllardır ilgi çektiğini, dolayısıyla yabancı bilim adamları tarafından sık sık incelendiğini bildirdi.

Bu bilim adamlarının Kazdağları'ndan sürekli bitki toplandığını belirten Karacabak, "Bu bilim insanlarından en ünlüsü Alman doğa bilimci Paul Sintenis'tir. Sintenis, 1883 yılında geldiği Kazdağları'ndan çok sayıda bitki toplamıştır. Kendisi bildiğimiz birçok endemik bitkinin de ilk toplayıcısıdır. Örneklerinin birçoğunu Almanya'daki müzelere vermiştir. Bu örnekler dünyanın dört bir tarafına dağılmıştır. Ama Berlin'deki ana koleksiyon 2. Dünya Savaşı'nda yok olmuştur. Ondan sonra da birçok bilim adamı Kazdağları'nda çalışmıştır" diye konuştu.

Karabacak, Kazdağları'ndaki bitki çeşitliliğinin asıl öneminin Türkiye'nin konumuyla alakalı olduğunu ifade ederek, şöyle devam etti:

"Türkiye, dünyada iki kıtada yayılış gösteren ve 3 farklı bitki coğrafyasına sahip bir alanda bulunan tek ülke. Dolayısıyla inanılmaz çeşitlilik var. Şu anda Türkiye'de 11 bin 700 kadar bitki çeşidi bulunuyor. Bunların da 3 bin 200'ü endemik. Avrupa'da 12 bin bitki türü var. Düşünün, tüm Avrupa ve Türkiye neredeyse eş değer. Avrupa'dakilerin de 2 bin tanesi endemik. Dolayısıyla tüm Avrupa gözünü bize dikmiş durumda."

Kazdağları'nın Avrupa ve Sibirya iklimi etkisiyle, Akdeniz iklim etkisinin geçiş noktasına bulunduğuna işaret eden Karabacak, şunları kaydetti:

"Bir de Kazdağı'nın yüksekliği eklenince burası önemli ve çok nadir bitkilerin toplandığı yer haline gelmiş. Kazdağları ile ilgili en güzel çalışmayı 1994 yılında Ege Üniversitesi'nden Yusuf Gemici hoca yaptı. Yusuf hocaların çalışmasına göre yaklaşık 800 kadar bitki çeşitliliği var tüm Kazdağları'nda. Bu bitkilerden 77 tanesi endemik. 77 tanenin de 32'si dünyada sadece Kazdağları'nda bulunuyor. Bunlardan en meşhuru Kazdağı göknarı. Yine halkın severek tükettiği Kazdağı çayı sadece 1600 metre ve daha yükseklikte yetişiyor. Bu ender bitkilerin arasında kekikler, Kazdağı kantaron çiçeği var. Şifalı bitki olarak kullanılan 2 türlü civan perçemi bulunuyor."

-"Bu türlerin soyları tükenirse dünyada ortadan kalkacak"

Karabacak, dağlardaki bitki çeşitliliğinin korunmasının önemine değinerek, şunları kaydetti:

"Eğer bu türlerin soyları tükenirse dünyada ortadan kalkacak. Belki de keşfedilmeden kaldırılanlar bile oldu. Sadece Kazdağları'nda yetişen bitkilerden 12 türün soyu kritik düzeyde. Her an tükenebilir. 10 tanesinin de soyunun tükenmesi yüksek boyutlarda. 1999 yılından beri Kazdağları'nda çalışıyorum. O zaman gördüğüm Kazdağı çayının popülasyonunda yüzde 80 oranında gerileme var. Bunu başka bir yerde yetiştirmeye çalıştık, ancak başaramadık. Milli parklar buralarını koruyor ama bu türlerin biraz da sürdürülebilirliğini sağlamak gerekiyor." - Çanakkale