Gazze'nin "Can Damarı" Tüneller

Gazze Şeridi ve Mısır arasında 1980'lerden beri inşa edilen ve zamanla kullanım amacı değişim gösteren tüneller, Mısır tarafının başlattığı yeni bir yıkım dalgasıyla karşı karşıya kaldı.

Mısır'ın ve Gazze'nin Refah kentlerindeki tünel sahipleri, Mısır yönetiminin su pompalaması nedeniyle tünellerin büyük bölümünde göçükler oluştuğunu belirtti.

Gazze ve Mısır arasındaki tüneller İsrail ve Mısır sınırının çizildiği Camp David anlaşmasının ardından 1980'lerde sigara, altın gibi bazı ürünler ve döviz kaçakçılığı için kazılmıştı.

Filistin'de Birinci İntifada'nın başlamasıyla 1987 yılında İsrail işgaline karşı silah temini için kullanılan tünellerin boyu 30 metreyi geçmiyordu .

Ramallah yönetimi 1994 yılında imzalanan Oslo anlaşmasının ardından İsrail'le yapılan "güvenlik koordinasyonu" çerçevesinde tünellere karşı mücadeleye başladı.

İsrail yönetiminin sınır şeridinde yer alan binlerce evi yıkmasının ardından tünel boyları 700 metre ila bin metre arasına ulaştı. Tünel derinliği ise 4 buçuk metre ila yaklaşık 14 metre arasında oldu.

2000 yılında İkinci İntifada'nın başlamasının ardından Filistin İslami Direniş Hareketi (Hamas) ve Filistin İslami Cihad Hareketi gibi örgütlerin silah ve cephane nakliyatı için bir çok tünel inşa edildi.

-Tüneller Gazze'nin nefes borularına dönüştü

İsrail'in Gazze'ye uyguladığı ablukanın artık iyice sıkılaştığı 2007'den itibaren ilaçtan araca, büyük baş hayvana ve yakıta kadar birçok ihtiyacının karşılanması için hayati önem kazandı. Un ve şeker gibi temel gıda maddeleri de taşınan tüneller yavaş yavaş Gazze Şeridi'ne her türlü gıda, inşaat malzemesi, canlı hayvan, elektronik ve ticaret malzemesinin ithalatı için geniş bir ağa dönüştü.?

Tüneller sayesinde hayvanat bahçesi kuruldu

Tüneller sayesinde yabani hayvanların bile ithal edildiği Gazze Şeridi'nde, aslan, kaplan, sırtlan, maymun ve deve kuşu gibi canlılardan oluşan küçük bir hayvanat bahçesi bile kuruldu.

Tünelleri kazmak için artık ilkel ve basit araçlar yerine daha modern teknik ve cihazları kullanan Filistinliler, daha kısa sürede daha uzun ömürlü tüneller inşa etmeye başladı. Gazze Şeridi'nde bir sektör haline gelen tünellerin inşası için haritalar çizen, kazı işlemleri yapan, denetleyen, yıkılan tünelleri onaran kişiler istihdam edildi.

Gazze'nin dış dünyaya açılan tek kapısı olan Refah Sınır Kapısı'nın Mısır yönetimi tarafından kapatılmasıyla da dışarıda mahsur kalan Filistinlilerin ülkeye girişlerinin sağlanması için de tüneller kullanıldı.

Abluka altındaki Gazze halkına nefes almayı da engellemeye çalışan İsrail, sürekli savaş uçaklarıyla tünelleri bombalayarak 2011-2014 yılları arasında bunların 50'sinden fazlasını yok etti. Ancak bombardıman sonrası yıkılan tünelleri yeniden faaliyete geçirmek üzere çalışmalar yapıldı.

Mübarek'in çekil duvarı devrime takıldı

Devrik lideri Hüsnü Mübarek dönemi 2009 yılında yapımı başlatılan çelik duvar da Gazze-Mısır arasındaki tünellerin önüne geçmede başarılı olamadı. Mısır, Gazze sınırı 11 kilometre boyunca yer altında delinmesi mümkün olmayan çelikten 20 metre derinliğinde duvar örmeye başlamış ancak 25 Ocak 2011 devriminin gelmesiyle çelik duvar durdurulmuş ve tünellerin rahatlıkla çalıştığı bir dönem gelmişti. Ülkede 3 Temmuz 2013'teki darbenin ardından iktidara gelen askeri yönetim ise Filistinlilerin "can damarı" olarak gördüğü tünellerin büyük kısmını yıkmaya başladı.

Bin metreye uzanan tünellerin ortaya çıkarılmasının ardından Mısır yönetimi ülkenin ulusal güvenliğinin sağlanması için Kuzey Sina'da bulunan Refah bölgesindeki Gazze sınırında, daha önce 500 metreden 1 kilometreye genişletilen tampon bölgenin 2 kilometre olarak belirlenmesine ve bölgenin boşaltılmasına karar verdi.

Mısır Ordu Sözcüsü Tuğgeneral Muhammed Semir 25 Mayıs'ta 6 ay zarfında Gazze'yle sınırlarındaki 521 tünelin imha edildiğini, "terörle mücadele" adı altına Gazze Şeridi ile Mısır arasında bulunan tünelleri tamamen "ortadan kaldırmak" için çalışma yaptıklarını açıklamıştı.

Mısır ordusu birimleri, yaklaşık bir hafta önce de "sınır hattındaki tünellerin denizden pompalan suyla yıkılması hedefiyle" Gazze sınırı boyunca dar bir hendek içerisine 60 santimetre çapında su boruları döşemeye başlamış, tünel sahipleri Gazze sınırındaki tünellere deniz suyu pompalanmasının ardından bazı tünellerde ciddi göçükler olduğunu duyurmuştu.

Gazze'deki Filistin Sular İdaresi Başkanlığı, Mısır'ın Filistinlilerin "can damarı" olarak gördüğü tünelleri yıkmak için Gazze sınırına büyük su boruları döşemesinin bölge halkının güvenliğini tehdit ettiğini, pompalanan deniz suyunun sınır bölgesinde toprak kaymalarına neden olduğunu ve topraktaki tuzluluk oranının arttığını bildirmişti.

İsrail ablukası altındaki Gazze'de demokratik seçimle işbaşına gelen Hamas'ın yönetimi devralmasının ardından, 2007 yılında Mısır-Gazze arasındaki Refah Sınır Kapısı, ticari geçişlere kapatılmıştı. İsrail ablukası ve sınır kapısının kapatılması nedeniyle Filistinliler, temel ihtiyaçlarını giderebilmek için tünellere yönelmişti.